به گزارش مسیر اقتصاد در ادامه برگزاری ۱۰ همایش سالانه اقتصاد مقاومتی، یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی در سال جاری در دستور کار قرار گرفت و اختتامیه آن، امروز ۲۰ اسفند ماه با موضوع «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهرهور و تجارت تحریمناپذیر» در وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد. در جریان این همایش و پس از فراخوان ارسال طرحهای سیاستی، بالغ بر ۷۰ اثر به دبیرخانه همایش ارسال شد که از این بین، تعداد ۲۴ طرح سیاستی ناظر به مسائل امنیت غذایی به مرحله نهایی رسید که طی آن، سیاستپژوهان این حوزه به بیان دیدگاهها و راهکارهای خود پرداختند. این ۲۴ طرح سیاستی و عملیاتی در ۴ بخش و توسط ۱۲ داور مورد ارزیابی قرار گرفت که از این تعداد، ۱۲ طرح (۲ طرح عملیاتی و ۱۰ طرح سیاستی) با کسب امتیاز لازم، به عنوان طرحهای مورد تایید کمیته داوران تعیین شدند.
داوری طرحهای سیاستی ارسال شده به این همایش یکشنبه و دوشنبه ۲۳ و ۲۴ دی ماه ۱۴۰۳ در دو بخش صبح و بعد از ظهر برگزار شد. در جلسه صبح یکشنبه کمیته داوران طرحهای سیاستی را ارژنگ جوادی قائم مقام ستاد غذا و کشاورزی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مجتبی پالوج قائم مقام موسسه پژوهشهای وزارت جهاد کشاورزی، مینا مهرنوش مشاور کسب و کار داور مسابقه میدون و محسن مردی رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی تشکیل دادند. در جلسه بعدازظهر یکشنبه نیز علیرضا توکلی، دبیر کمیته تدوین و نظارت بر الگوی کشت محصولات کشاورزی، حامد نجفی علمدارلو، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، مجتبی خیام نکویی، رئیس سابق سازمان تات و مجتبی پالوج، قائممقام موسسه پژوهشهای وزارت جهاد کشاورزی داوران طرحهای ارائه شده بودند.
در ادامه در جلسه صبح دوشنبه کمیته داوران طرحهای سیاستی را حامد نجفی علمدارلو، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، حجت ورمزیاری، مدیر گروه کشاورزی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، حسین عسگری، دبیر کارگروه کشاورزی، سلامت و امنیت غذایی ستاد تحول دولت تشکیل دادند. در جلسه بعدازظهر دوشنبه نیز صدالله دولت، رئیس اسبق شرکت پشتیبانی امور دام کشور، علیرضا پیمان پاک، قائم مقام سابق وزیر جهاد کشاورزی، علی کیانی راد، رئیس موسسه پژوهش های وزارت جهاد کشاورزی، روح الله زحمتکش، رئیس شرکت سرمایهگذاری کشاورزی کوثر داوران طرحهای ارائه شده بودند.
تقدیر از برترین طرحهای سیاستی یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی
در مراسم اختتامیه یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی ۵ طرح به عنوان طرحهای برگزیده و ۷ طرح نیز شایسته تقدیر، به انتخاب هیات داوران، مورد تقدیر قرار گرفت. همچنین در اختتامیه همایش افراد عضو کمیته علمی این همایش و داوران طرحهای سیاستی نیز مورد تقدیر قرار گرفتند.
در ادامه چکیده طرحهای سیاستی برتر یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با موضوع «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهرهور و تجارت تحریمناپذیر» قابل مطالعه است.
مدیریت بازار با مشارکت بخش خصوصی بدون مداخله دولت؛ مهدی کاظمنژاد
یکی از معضلات پایدار بخش کشاورزی ایران، مداخله بیشازحد دولت در مکانیسم بازار محصولات کشاورزی است. این مداخلات علیرغم صرف هزینههای کلان و اجرای سیاستهای حمایتی، موجب نارضایتی تولیدکنندگان، مصرفکنندگان و فعالان بازار شده است. تجربه نشان میدهد که مدیریت بازار توسط دولت بهعنوان یک چالش دیرپا، ناکارآمدی و تضادهای آماری در خصوص تولید، واردات و سایر شاخصها را تشدید کرده است. بنابراین، ضرورت بازنگری در شیوه مدیریت بازار محصولات کشاورزی با کاهش مداخلات دولتی و بهرهگیری از توانمندیهای بخش خصوصی بیشازپیش احساس میشود.
پیشنهاد میشود مدیریت بازار محصولات منتخب کشاورزی با فرماندهی واحد (توسط شورای قیمتگذاری) و حداقل مداخله دولت، به بخش غیردولتی واگذار شود. دولت نقش نظارتی داشته و قیمت، شاخص اصلی تنظیم بازار باشد. در این طرح، وظایف بخشهای دولتی و غیردولتی تفکیک و در قالب محورهای کلیدی با ده مزیت ارائه میشود. اجرای این رویکرد علاوه بر کارآمدسازی حمایتها، تعارضات دیرین بین سیاستگذاران، برنامهریزان و تجار درباره دادههای آماری را مرتفع کرده و به تنظیمگری کارآمد بازار محصولات کشاورزی کمک خواهد کرد.
مشکلات تامین مالی صنعت مواد غذایی در شرایط محدودیت تسهیلات؛ سیدمحمد نبیزاده
در سالهای اخیر، صنعت مواد غذایی با مشکلات جدی در تأمین مالی، بهویژه برای شرکتهای کوچک و متوسط، مواجه بوده است. این مشکل ناشی از کاهش محسوس تسهیلات جاری در این صنعت است که با سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک مرکزی از سال ۱۳۹۹ تشدید شده است. این سیاست با محدود کردن تسهیلاتدهی بانکها و نبود تخصیص بهینه، شرکتهای کوچک و فاقد روابط قدرتمند را در معرض پدیده برونرانی قرار داده است. در نتیجه، بنگاههای کوچک و متوسط صنعت مواد غذایی، که نقش حیاتی در تأمین امنیت غذایی کشور دارند، آسیب بیشتری از این محدودیتها متحمل شدهاند.
بانک مرکزی باید با رویکردی فعالانه تخصیص تسهیلات را به سمت بنگاههای نیازمند، بهویژه در صنعت مواد غذایی، هدایت کند. اصلاح دستورالعمل سرمایه در گردش برای تضمین دسترسی شرکتهای کوچک و متوسط به تسهیلات و بهرهگیری از ابزارهایی مانند تأمین مالی زنجیرهای و تأمین مالی زیر خط میتواند بخشی از این مشکل را حل کند. همچنین، اجرای سیاستهایی مانند بند پیشران، با استفاده از خطوط اعتباری بانک مرکزی، میتواند منابع جدیدی را برای پروژههای کلیدی صنعت مواد غذایی فراهم سازد و به کاهش بحران تأمین مالی در این بخش کمک کند.
مدیریت هوشمند زنجیره تامین مرغ گوشتی کشور؛ کیوان توکلی
مرغ بهعنوان کالایی استراتژیک در سبد غذایی خانوارهای ایرانی، نقش مهمی در امنیت غذایی ایفا میکند. با وجود اقدامات وزارت جهاد کشاورزی مانند تخصیص یارانه، تأمین نهادهها و راهاندازی سامانههای توزیع، بازار مرغ همچنان با چالشهایی مانند تأخیر در تأمین نهادهها، نوسانات قیمت جوجه یکروزه، نقص در سامانههای استانی، و نبود مدیریت یکپارچه حملونقل و مالی مواجه است. این مشکلات، به دلیل عدم شفافیت و نظارت مؤثر، باعث افزایش قیمت تمامشده، نارضایتی تولیدکنندگان و مصرفکنندگان، و عدم تحقق اهداف دولت در تنظیم بازار شده است.
شرکت رهتاب بیستون به عنوان شرکت دانش بنیان در حوزه مدیریت هوشمند بازار کالاهای اساسی و ارائهدهنده سکوی هوشمند رهتاب، به منظور رفع چالشهای فعلی و ایجاد بستر مدیریت یکپارچه و ساماندهی حداکثری زنجیره تامین مرغ گوشتی، یک راهکار جامع ارائه میدهد. راهکار پیشنهادی شامل مدیریت هوشمند جوجه یکروزه، نظارت بر ناوگان حملونقل، یکپارچهسازی مالی، و ادغام سامانههای کشوری و استانی برای شفافیت عملکرد زنجیره تأمین است. اجرای این راهکارها میتواند شفافیت جریان کالا، سرمایه و دادهها را افزایش داده، قیمتها را متعادل کند، و با کاهش تخلفات و هزینهها، رضایت تولیدکنندگان و مصرفکنندگان را به همراه داشته باشد.
خلأهای قانونی اصلاح الگوی مصرف انرژی در بخش کشاورزی؛ افشین یوسف گمرکچی
عدم وجود یک سیستم جامع و دقیق برای رصد و پایش سطح زیرکشت محصولات کشاورزی در ایران، مدیریت کارآمد منابع و برنامهریزی کشاورزی را با چالش مواجه کرده است. این مشکل بهویژه در شرایط تغییرات اقلیمی و نیاز به بهرهوری بالاتر در کشاورزی، اهمیت بیشتری پیدا میکند. روشهای سنتی پایش نهتنها زمانبر و پرهزینه هستند، بلکه دقت لازم را نیز ندارند. بنابراین، نیاز به استفاده از فناوریهای پیشرفتهای همچون تصاویر ماهوارهای و هوش مصنوعی برای ایجاد یک سامانه پایش دقیق و بهروز احساس میشود.
مرکز پایش و رصد سطح زیرکشت محصولات کشاورزی با استفاده از زیرساخت گیتا و فناوریهای نوین، با ترکیب تصاویر ماهوارهای، الگوریتمهای یادگیری عمیق، و دادههای زمینی، نقشههای دقیق پراکندگی محصولات کشاورزی را تهیه و تحلیل میکند. پس از پردازش و اصلاح نقشهها، دادهها در یک داشبورد هوش تجاری ثبت و برای مقایسه و تحلیل تغییرات سالانه استفاده میشود. این سامانه میتواند ابزار مؤثری برای مدیریت منابع، بهینهسازی برنامهریزی کشاورزی و تصمیمگیری سیاستی باشد.
طرح عملیاتی رصدخانه سطح زیرکشت محصولات کشاورزی؛ سهیل ایوزخانی
عدم وجود یک سیستم جامع و دقیق برای رصد و پایش سطح زیرکشت محصولات کشاورزی در ایران، مدیریت کارآمد منابع و برنامهریزی کشاورزی را با چالش مواجه کرده است. این مشکل بهویژه در شرایط تغییرات اقلیمی و نیاز به بهرهوری بالاتر در کشاورزی، اهمیت بیشتری پیدا میکند. روشهای سنتی پایش نهتنها زمانبر و پرهزینه هستند، بلکه دقت لازم را نیز ندارند. بنابراین، نیاز به استفاده از فناوریهای پیشرفتهای همچون تصاویر ماهوارهای و هوش مصنوعی برای ایجاد یک سامانه پایش دقیق و بهروز احساس میشود.
مرکز پایش و رصد سطح زیرکشت محصولات کشاورزی با استفاده از زیرساخت گیتا و فناوریهای نوین، با ترکیب تصاویر ماهوارهای، الگوریتمهای یادگیری عمیق و دادههای زمینی، نقشههای دقیق پراکندگی محصولات کشاورزی را تهیه و تحلیل میکند. پس از پردازش و اصلاح نقشهها، دادهها در یک داشبورد هوش تجاری ثبت و برای مقایسه و تحلیل تغییرات سالانه استفاده میشود. این سامانه میتواند ابزار مؤثری برای مدیریت منابع، بهینهسازی برنامهریزی کشاورزی و تصمیمگیری سیاستی باشد.
فرصت شکل گیری هاب غلات و کود با توسعه کریدور شمال – جنوب؛ فرشاد عواطفی
جنگ روسیه و اوکراین با ایجاد اختلال در صادرات جهانی غلات و کود، اهمیت مسیرهای جایگزین برای تأمین امنیت غذایی را افزایش داده است. ایران، با قرار گرفتن میان مراکز تولید و مصرف غلات و کود و برخورداری از زیرساختهای ریلی مناسب، ظرفیت تبدیل شدن به هاب منطقهای و جهانی در این حوزه را دارد. امکان واردات و ترانزیت سالانه ۲۰ میلیون تن غلات و کود از روسیه به ایران و صادرات آن به کشورهای همسایه و فرامنطقهای، فرصتی استثنایی برای کشور فراهم میکند که علاوه بر تقویت پیوندهای اقتصادی، ایران را به بازیگری کلیدی در امنیت غذایی جهانی تبدیل میکند.
برای تحقق این هدف، ابتدا نیاز به تدوین نگاشت نهادی است که وظایف هر دستگاه را مشخص کند و یک نهاد متولی برای هماهنگی بیندستگاهی و رفع موانع تعیین شود. این نهاد باید با شرکای بینالمللی همکاری کرده و مشکلات نقل و انتقال پول، گمرک، حملونقل و لایروبی مسیرهای دریایی را رفع کند. همچنین، تعریف اهداف کمی و کیفی برای ترانزیت، فرآوری و ذخیرهسازی غلات و کود و ایجاد کمیتههای تخصصی برای شناسایی و حل مسائل، از الزامات کلیدی این طرح است تا ایران بتواند جایگاه راهبردی خود در منطقه را تثبیت کند.
راهکار افزایش سرانه مصرف گوشت قرمز؛ افشین صدردادرس و مراد محمدی
سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران طی سالهای اخیر بهطور مداوم کاهش یافته و اکنون بسیار پایینتر از میانگین جهانی و کشورهای همسایه است. این کاهش، علاوه بر تأثیرات منفی بر سلامت جامعه، امنیت غذایی و اشتغال در بخش دامپروری را نیز تهدید میکند. وابستگی به واردات نهادههای دامی برای تولید گوشت مرغ و کاهش مصرف گوشت قرمز داخلی، امنیت غذایی کشور را به مخاطره انداخته و رونق تولید ملی را تضعیف کرده است.
برای بازگرداندن سرانه مصرف گوشت قرمز به سطح ۱۳ کیلوگرم دهه ۹۰، اصلاح سیاستها ضروری است. این اصلاحات شامل خرید تضمینی گوشت داخلی، اختصاص یارانه برای مصرف گوشت قرمز، تأمین نهادههای دامی، تسهیل صادرات دام زنده و حذف قوانین بازدارنده تولید است. همچنین، تغییر نظام بهرهبرداری مراتع و واگذاری حقوق بلندمدت به دامداران میتواند تولید داخلی را تقویت کند. این اقدامات با تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید ملی، مصرف گوشت قرمز را افزایش خواهد داد.
مدیریت جامع حوزه آبخیز راهکار تامین امنیت غذایی؛ علی شهبازی
ایران با قرار گرفتن در کمربند خشک زمین و بارندگی متوسط سالانه ۲۵۰ میلیمتر (یکسوم متوسط جهانی)، با چالشهای جدی در مدیریت منابع آب و خاک روبرو است. بخش عمدهای از بارشها بهدلیل تبخیر و رواناب از دسترس خارج شده و سیلابهای متعدد سالانه خسارات جانی و مالی سنگینی به بار میآورند. این مسائل همراه با افت شدید آبهای زیرزمینی، فرونشست زمین، و بیابانزایی، تهدیدی جدی برای امنیت زیستی و اقتصادی کشور به شمار میروند.
آبخیزداری بهعنوان راهکاری جامع، کمهزینه و مؤثر میتواند نقشی کلیدی در مدیریت پایدار منابع آب و خاک ایفا کند. لازم است اجرای طرحهای آبخیزداری از طریق تخصیص اعتبارات کافی و تصویب قوانین مرتبط مانند لایحه آبخیزداری تسریع شود. با گسترش گفتمان آبخیزداری مشارکتی و جلب همکاری جوامع محلی، میتوان بهرهوری منابع را افزایش داد. توسعه فناوریهای بومی استحصال آب، مشوقهای مالیاتی برای مشارکت در آبخیزداری، و تقویت نقش آبخیزداری در سیاستگذاریهای کلان از دیگر الزامات تحقق مدیریت پایدار سرزمین و مقابله با بحرانهای زیستمحیطی کشور است.
گذر از برنامه ريزی معمول به ابزارهای سياستی در بخش کشاورزی؛ مجید حسنی مقدم
برنامهریزی سنتی در بخش کشاورزی به دلیل ساختار ناکارآمد و عدم تعامل با فعالان زنجیره تولید تا بازار، اهداف خود را تحقق نمیبخشد. این برنامهها بهجای فرصتمحوری، صرفاً زمانمحور بوده و ارتباط مؤثری با مجریان و ذینفعان برقرار نمیکنند. همچنین، ضعف در آشنایی تدوینکنندگان با بستر اجرایی و نبود استراتژی تأمین مالی، از دیگر مشکلات است. نتیجه این کاستیها، اتلاف منابع و عدم تحقق اهداف حکمرانی در کشاورزی است.
بهمنظور ارتقای بهرهوری و پایداری، دو رویکرد محورهای برنامهای و ابزارهای سیاستی پیشنهاد میشود. ابزارهای سیاستی مانند کشاورزی قراردادی، با رویکرد ترکیبی، سیاستهای مختلف حکمرانی را یکپارچه میسازند و نقشها و قواعد بازی را مشخص میکنند. محورهای برنامهای، با احصا و تبیین چالشهای اصلی، مشارکت ذینفعان در سطوح مختلف را تسهیل کرده و با شاخصهای نظارتی، تحقق اهداف را افزایش میدهند. موضوعاتی نظیر تجاریسازی، مکانیزاسیون، مدیریت ضایعات و استانداردسازی نمونههایی از این محورها هستند.
مدلسازی توان تولید و خلا عملکرد گیاهان راهبردی با هدف امنیت غذایی؛ زهرا محمدزاده
مدلسازی توان تولید و خلأ عملکرد گیاهان زراعی نشان میدهد که در بسیاری از مناطق ایران، عملکرد واقعی محصولات استراتژیک نظیر گندم، جو، برنج و چغندرقند بهطور قابلتوجهی پایینتر از پتانسیل عملکرد آنها است. دلایل اصلی این خلأ شامل ضعف در مدیریت منابع، تأثیرات تغییرات اقلیمی، و تخصیص نامناسب منابع آب است. در شرایط فعلی، کمتر از نیمی از ظرفیت تولید واقعی این محصولات محقق میشود، درحالیکه تغییرات اقلیمی در برخی مناطق بهبود عملکرد را ممکن کرده، اما در مناطقی با اقلیم گرم و خشک، شرایط را نامطلوبتر کرده است. بهطور کلی، عدم تطابق میان پتانسیلهای تولید و بهرهوری واقعی، علاوه بر کاهش امنیت غذایی، فشارهای مضاعفی بر منابع طبیعی و مالی کشور وارد کرده است.
برای رفع خلأ عملکرد و بهبود بهرهوری محصولات زراعی، باید برنامهریزی جامعی در تخصیص منابع و مدیریت کشت انجام شود. استفاده از نتایج پروژههای تحقیقاتی مانند گیگا میتواند نقشه راهی برای سیاستگذاری در تخصیص منابع آب و اراضی فراهم کند. تمرکز بر مناطقی که پتانسیل تولید بالاتر و نیاز آبی کمتری دارند، به همراه ارتقای فناوریهای کشاورزی و آموزش کشاورزان، میتواند گامی مؤثر در افزایش تولید و کاهش فشار بر منابع آبی باشد. اصلاح الگوهای کشت و سرمایهگذاری در گیاهان با بهرهوری بالاتر، علاوه بر کاهش وابستگی به واردات، توانایی کشور در دستیابی به امنیت غذایی پایدار را افزایش خواهد داد.
پیشگیری از خرد شدن و تغییرکاربری اراضی کشاورزی؛ سید مسعود حسینی
تخریب و خرد شدن اراضی کشاورزی ایران بهعنوان چالشی جدی برای امنیت غذایی و توسعه پایدار، ناشی از سیاستهای نامنسجم، تغییرات اقلیمی، و مشکلات مدیریتی است. تنها ۱۵% از مساحت کشور مستعد فعالیتهای کشاورزی است که با کاهش مستمر سطح زیر کشت به دلیل خرد شدن اراضی، تغییر کاربری، و ساختوسازهای بیرویه مواجه است. پراکندگی و کوچکی اراضی، پایینتر از میانگین جهانی، مانع بهرهوری و مکانیزاسیون شده است. این روند علاوه بر کاهش تولید، موجب افزایش فقر، مهاجرت، و ناپایداری کشاورزی شده و در صورت عدم چارهاندیشی، احتمال وقوع بحران ملی وجود دارد.
راهکارهای پیشنهادی شامل جرمانگاری تغییر کاربری غیرمجاز، پایش هوشمند اراضی با فناوریهای نوین، و تخصیص بودجه برای یکپارچهسازی اراضی است. همچنین، اصلاح نظام ارث و مالکیت با لحاظ اراضی کشاورزی بهعنوان واحدی غیرقابل تفکیک، تدوین سند آمایش کشاورزی برای مدیریت استفاده از اراضی مرغوب، و ممنوعیت تغییر کاربری در طرحهای توسعه ضروری است. ایجاد ضمانتهای اجرایی برای حفظ اراضی و تشکیل شورای ملی برای بررسی طرحهای بزرگ توسعهای، به همراه اجرای قوانین بازدارنده میتواند مانع ادامه این روند مخرب و تضمینکننده امنیت غذایی و پایداری کشاورزی کشور باشد.
بومی سازی فناوری کریسپر و غلبه بر محدودیت کشاورزی در اقلیم خشک ایران؛ مجتبی پویانمهر
خشکسالی و شوری خاک از چالشهای اصلی کشاورزی در ایران هستند که بر کمیت و کیفیت محصولات تأثیر منفی میگذارند. فناوری ویرایش ژن کریسپر (CRISPR-Cas9)، بهعنوان نسل سوم مهندسی ژنتیک، امکان ویرایش دقیق ژنهای مرتبط با صفات پیچیده را فراهم کرده و نسبت به محصولات تراریخته کمخطرتر است. این فناوری در کشورهای پیشرو مانند آمریکا و چین برای تولید گیاهان مقاوم به تنشهای محیطی و افزایش عملکرد مورد استفاده قرار گرفته است. ایران نیز با توجه به محدودیتهای منابع طبیعی، نیازمند بهرهگیری از این فناوری برای ارتقای کشاورزی و امنیت غذایی است.
تمرکز بر فناوری کریسپر میتواند راهحلی پایدار برای تولید محصولات مقاوم به خشکی و شوری باشد. دولت باید پروژههای ملی برای تولید گیاهان اساسی ویرایششده ژنی تعریف کند و از طریق تأمین بودجه، توسعه زیرساختها و همکاریهای علمی، از پیشرفت این فناوری حمایت کند. با توجه به جوان بودن این تکنولوژی، ایران با سرمایهگذاری بهموقع میتواند جایگاه خود را در عرصه جهانی تثبیت کند و به خودکفایی در تولید کالاهای اساسی دست یابد. این اقدام نهتنها به حل مشکلات کشاورزی کمک میکند، بلکه موجب تقویت امنیت غذایی کشور نیز خواهد شد.
امنیت غذایی؛ کشاورزی بهرهور و تجارت تحریمناپذیر
گفتنی است همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با هدف «بهبود کیفیت تصمیم گیری در کشور» هر سال در یک بازه ۴ تا ۶ ماهه توسط اندیشکده اقتصاد مقاومتی برگزار میشود. در جریان این رویداد مستمر، ابعاد یک «موضوع راهبردی» در چارچوب «مقاوم سازی اقتصاد» بین مسئولین، خبرگان و سیاستپژوهان به مباحثه گذاشته می شود و جمع بندی های انجام شده در قالب راهبردها، سیاست ها، قوانین و قواعد اجرایی، در دستورکار اندیشکده برای ترویج و پیگیری تا حصول نتیجه قرار می گیرد.
در سال جاری، یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با عنوان «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهرهور و تجارت تحریمناپذیر» در سال جاری برگزار شد. همایش سالانه اقتصاد مقاومتی یک رویداد مستمر و چندماهه است. بر این اساس در یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی، افتتاحیه در آبان و ۱۲ نشست تخصصی در آذر، دی و بهمن برگزار شد. همچنین در جریان همایش «طرحهای سیاستی» نیز توسط خبرگان حوزه امنیت غذایی و کشاورزی ارائه و به داوری گذاشته شد و طرحهای منتخب در روز اختتامیه معرفی و ارائه شد.
اختتامیه این همایش امروز ۲۰ اسفند با حضور و سخنرانی وزیر جهاد کشاورزی و سایر مسئولان برگزار شد. سند «ارتقاء ضریب امنیت غذایی» نیز به عنوان خروجی اولیه این همایش توسط اندیشکده اقتصاد مقاومتی در اختتامیه یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی ارائه گردید.
انتهای پیام/ کشاورزی