مسیر اقتصاد/ کمبود منابع آبی، کاهش زمینهای قابل کشت، افت سلامت خاک و پیامدهای شدید تغییرات اقلیمی از جمله مشکلاتی هستند که بخش کشاورزی با آنها دستوپنجه نرم میکند. اگرچه پیشرفتهای فناوری به دانشمندان امکان داده است که بذرهای پرمحصول، نهادههای بهبودیافته و روشهای مدیریت مناسب برای شرایط غیربهینه را توسعه دهند، اما بحران اقلیمی و کاهش منابع همچنان امنیت غذایی و بازده مزارع را در سطح جهانی تهدید میکند. علاوه بر این، روشهای متداول کشاورزی، مانند جنگلزدایی، آبیاری سیلابی، مصرف بیش از حد سوختهای فسیلی، انتشار گازهای گلخانهای و تخریب خاک، به تشدید تغییرات اقلیمی و کاهش پایداری تولید غذا دامن میزند.
کشاورزی عمودی؛ راهکاری نوین و پایدار
در این میان، کشاورزی عمودی بهعنوان یک راهحل انقلابی و پایدار مطرح شده است. این روش که در ابتدا برای مأموریتهای فضایی طراحی شده بود، شامل کشت گیاهان در محیطهای داخلی و در لایههای عمودی تحت شرایط کنترلشده است. برخلاف کشاورزی سنتی، این روش به زمینهای حاصلخیز وسیع نیاز ندارد و میتوان آن را در مناطق شهری مانند انبارها، پشتبامها یا حتی زیرزمینها اجرا کرد. هدف اصلی کشاورزی عمودی، بهینهسازی استفاده از فضا و افزایش تراکم کشت در یک محدوده کوچکتر است.
این روش از تکنیکهایی مانند هیدروپونیک (کشت گیاهان در آب غنی از مواد مغذی)، آکواپونیک (ترکیب پرورش ماهی با کشت گیاهان) و آیروپونیک (کشت گیاهان در محیط مهآلود غنی از مواد مغذی) استفاده میکند تا گیاهان دقیقاً مواد مورد نیاز خود را دریافت کنند. در این سیستم، عوامل محیطی مانند نور، دما، رطوبت و سطح دیاکسیدکربن با دقت تنظیم میشوند تا رشد بهینه گیاهان تضمین شود.
کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری
در گذشته، حفظ این محیطهای کنترلشده به دلیل هزینههای بالای فناوری چالشبرانگیز بود، اما پیشرفت در سیستمهای سرمایشی مقرونبهصرفه، پنلهای خورشیدی و LEDهای کممصرف، کشاورزی عمودی را به یک گزینه عملی تبدیل کرده است. اگرچه ممکن است این روش در ابتدا گرانقیمت به نظر برسد، اما کاهش زمینهای قابل کشت، منابع آبی و نهادههای کشاورزی سنتی، اهمیت این رویکرد تحولآفرین را نشان میدهد.
کشاورزی عمودی نهتنها وابستگی به نهادههایی مانند سموم دفع آفات، کودها و خاک را کاهش میدهد، بلکه رشد سریع گیاهان و ارزش غذایی بالاتر محصولات را نیز تضمین میکند. نبود خاک در این سیستم، استفاده از علفکشها را حذف کرده و با کنترل بهتر شرایط محیطی، میزان آفات را به حداقل میرساند، بهطوریکه نیازی به استفاده از سموم دفع آفات وجود ندارد.
اثرات زیستمحیطی و مزایای اقتصادی
یکی دیگر از مزایای مهم کشاورزی عمودی، تأثیرات زیستمحیطی ناچیز آن است. مطالعات نشان میدهد که این روش میتواند با ۹۹ درصد آب کمتر و بهمراتب زمین کمتری نسبت به کشاورزی سنتی، همان مقدار محصول را تولید کند.
حذف مراحل آمادهسازی خاک و عدم استفاده از سمپاشی شیمیایی، مصرف سوختهای فسیلی را نیز کاهش داده و ردپای کربنی تولید غذا را به حداقل میرساند. از سوی دیگر، موقعیت جغرافیایی مزارع عمودی در نزدیکی مراکز شهری، هزینههای حملونقل را کاهش داده و موجب میشود که محصولات تازه سریعتر به دست مصرفکنندگان برسد، در نتیجه زمان نگهداری و میزان ضایعات غذایی نیز کمتر خواهد شد.
ایجاد اشتغال قابل توجه کشاورزی عمودی
پتانسیل ایجاد اشتغال در کشاورزی عمودی نیز قابل توجه است. این مزارع برای بسیاری از فرآیندهای خود به نیروی کار انسانی وابسته هستند و فرصتهای شغلی را در محیطهایی ایمنتر و تمیزتر نسبت به کشاورزی سنتی فراهم میکنند.
محصولاتی مانند گوجهفرنگی، توتفرنگی، کاهو، خردل و کلم بروکلی که در سیستمهای فشرده رشد بهتری دارند، بهویژه برای کشاورزی عمودی مناسب هستند. اگرچه این مفهوم ممکن است برای بسیاری ناآشنا به نظر برسد، اما پاکستان تجربه استفاده از روشهای مشابه مانند کشاورزی تونلی و هیدروپونیک را دارد، بنابراین کشاورزی عمودی میتواند گام منطقی بعدی در مسیر کشاورزی پایدار باشد.
با تشدید اثرات تغییرات اقلیمی و کاهش منابع طبیعی، کشاورزی عمودی تغییری اساسی در شیوه تولید غذا ایجاد میکند. توانایی این روش در تولید محصولات بیشتر با استفاده از منابع کمتر در محیطهای شهری، امیدی برای ایجاد یک سیستم غذایی مقاومتر و پایدارتر در پاکستان به وجود آورده است. تبدیل کشاورزی شهری از یک ایده علمی-تخیلی به واقعیت، این ظرفیت را دارد که امنیت غذایی نسلهای آینده را تضمین کرده و همزمان از محیطزیست محافظت کند.
منبع: تریبون
انتهای پیام/ کشاورزی