مسیر اقتصاد/ نتایج مطالعات در حوزه حمل و نقل شهری بر پایه نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که از منظر مسافران به ترتیب پنج معیار هزینه بلیط، دسترسی به ایستگاه، سرعت، راحتی و ایمنی دارای اهمیت بالاتری از سایر معیارها برای انتخاب نوع سیستم حملونقل روزانه برون‌شهری هستند. در سیستم حملونقل ریلی روزانه برون‌شهری از نوع حومه‌ای، معیار هزینه بلیط و یارانه‌های دولت ملی و محلی نقشی کلیدی در تعیین قیمت نهایی بلیط و دسترسی‌پذیری این سیستم ایفا می‌کنند.
یارانه‌های دولتی چگونه هزینه سفرهای حومه‌ای مسافران را کاهش می‌دهد؟
در بسیاری از کشورها، دولت‌های ملی و محلی بخشی از هزینه‌های حملونقل عمومی روزانه برون‌شهری را به عنوان یارانه پرداخت می‌کنند تا بلیط‌ها با قیمت مناسب‌تری به مسافران ارائه شود.
یارانه‌ها به منظور جبران هزینه‌های عملیاتی، توسعه زیرساخت‌ها و همچنین هزینه‌های نگهداری سیستم ریلی تخصیص داده می‌شود. این یارانه به‌طور عمده از سوی دولت ملی و محلی و برای حمایت از حملونقل عمومی به منظور کاهش آلودگی و ترافیک، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و تشویق استفاده از وسایل نقلیه عمومی به‌ویژه در مناطق حومه کلان‌شهرها ارائه می‌شود.
یارانه ۱۴ هزار تومانی دولت به ازای هر مسافر در قطار حومه‌ای تهران-پرند
یکی از اقدامات برای محاسبه یارانه‌های سفر با وسایل حمل و نقل عمومی، برآورد هزینه‌های عملیاتی است که موارد متنوعی را شامل می‌شود. در جدول زیر تحلیل هزینه‌های عملیاتی به‌جز زیرساخت اشاره شده است که شامل هزینه‌های سرمایه‌گذاری و استهلاک نمی‌شود. شاخص‌های ارزیابی یارانه سفر با قطار به موارد زیر اختصاص دارد:
- هزینه نگهداری و تعمیرات ناوگان
- هزینه سوخت و دیزل
- هزینه راهبری
- هزینه حقوق و غذای کارکنان
- هزینه سیستم فروش
مقایسه هزینه سفر و درآمد قطار حومه‌ای نشان می‌دهد که چه میزان یارانه از سوی دولت برای این بخش تأمین می‌شود. با توجه به گزارشهای راه‌آهن، مقدار یارانه پرداختی به‌ازای هر مسافر در هر کیلومتر قطار حومه‌ای در سال ۱۴۰۲ به‌طور تقریبی برابر ۲۹۳ تومان و برای مسیر ۴۸ کیلومتری تقریبا برابر با ۱۴ هزار تومان بوده است.
یارانه یکی از عوامل مهم در رقابت‌پذیری بین قطار و مترو در مسیر تهران-پرند
با توجه به مسافت طولانی سفرهای حومه‌ای و نیازهای کاری روزانه، هزینه بلیط یکی از مهم‌ترین معیارهای انتخاب سیستم حملونقل ریلی حومه‌ای توسط مسافران است. از این رو هزینه بالای بلیط می‌تواند موجب کاهش تعداد مسافران این سیستم و افزایش وابستگی به سایر سیستم‌ها از جمله خودروهای شخصی شود.
در این میان، مسیر تهران-پرند از دو سیستم قطار حومه ای و مترو بهره مند شده که منجر به ایجاد رقابت بین این دو سیستم گردیده است. فارغ از درستی یا نادرستی توسعه مترو با وجود قطار حومه‌ای در این مسیر، هزینه بلیط قطار حومه‌ای در سال ۱۴۰۳ برابر ۵۲۰۰۰ ریال و مترو برابر با ۱۵۰۰۰۰ ریال است. بنابراین یارانه پرداختی دولت نقشی اساسی در قیمت پایین بلیط قطار حومه‌ای در شرایط کنونی دارد.
منابع:
جعفری حقگو، حسین، (۱۴۰۳)، «مقایسه سامانه‌های حملونقل حومه‌ای ریلی تهران-پرند از منظر اقتصادی و عملکردی»، تهران، اندیشکده اقتصاد مقاومتی
انتهای پیام/ مسکن
