به گزارش مسیر اقتصاد در آخرین اجلاس سران بریکس که به رهبری روسیه برگزار شد، هیئت‌هایی از ۳۶ کشور شرکت داشتند. تلاش‌های ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برای تعریف بریکس به عنوان وزنه‌ای در برابر ائتلاف‌های غرب‌محور مانند گروه ۷، اهمیت راهبردی و نمادین این گروه را افزایش داد.
کشورهای عضو بریکس با رویکردی چندجانبه در تلاش‌اند تا عدم‌توازن‌های موجود در نظام بین‌المللی را اصلاح کنند. در این راستا، همبستگی اجتماعی و اقتصادی زیر چتر بریکس از رقابت قدرت‌های دولتی فراتر می‌رود که در دیدگاه‌های رایج روابط بین‌الملل به‌عنوان عامل اصلی تنظیم مناسبات جهانی شناخته می‌شود.
اصلاح نظام مالی جهانی و جایگزینی سوئیفت توسط بریکس
کشورهای بریکس فشار فزاینده‌ای برای اصلاح نظام مالی موجود وارد کرده و خواستار بازنگری در ساختارهای اقتصادی جهانی هستند. در زمینه تحولات اقتصادی، اجلاس بریکس به بررسی راه‌هایی برای ایجاد جایگزینی برای سامانه بین‌المللی پرداخت‌های سوئیفت پرداخت. در این راستا، محدویت‌های روسیه در استفاده از سامانه سوئیفت، که از سال ۲۰۲۲ به دنبال حمله این کشور به اوکراین آغاز شده است، فوریت بیشتری به یافتن سازکارهای جایگزین بخشیده است. روسیه به‌طور ویژه در توسعه این جایگزین‌ها فعال بوده تا استقلال مالی خود را افزایش داده و راه‌حلی پایدار در تجارت بین‌الملل ایجاد کند.
این تلاش‌های گروه را می‌توان واکنشی در برابر ساختار نظام مالی بین‌المللی دانست که گامی مهم در جهت ایجاد نظم چندقطبی جهانی محسوب می‌شود.
توسعه‌ی اقتصادی در بریکس با پیمان جهانی دیجیتال
کشورهای در حال توسعه، با نابرابری‌های گسترده‌ای در دسترسی به پیشرفت‌های فناوری مواجه هستند. به همین منظور، بریکس تلاش دارد از طریق دیجیتالی‌سازی و حمایت از پیمان جهانی دیجیتال[۱]، توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه را تضمین کند تا شکاف دیجیتال را کاهش دهد. این اقدام نه‌تنها بخشی از توسعه اقتصادی، بلکه تلاشی برای توسعه نظام اجتماعی نیز محسوب می‌شود، چرا که دسترسی به فناوری‌های دیجیتال نقش کلیدی در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع ایفا می‌کند.
تأکید بر صلح و امنیت بین‌المللی نیز در چشم‌انداز راهبردی بریکس برجسته است. افزایش نقش کشورهای عضو در سازوکارهای امنیتی به‌منظور ترویج چندقطبی‌گرایی و عبور از معیارهای غرب‌محور ساختار کنونی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این چارچوب، کشورهای بریکس خواهان اصلاح شورای امنیت به‌منظور تضمین صلح جهانی و ایفای نقش فعال‌تر کشورهای در حال توسعه هستند.
بریکس سکّوی فرار از تحریم‌های آمریکا
این گروه از ترتیبات مالی برای حمایت از کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه در جهت تحقق اهداف توسعه پایدار، حمایت می‌کند. شتاب بریکس در روابط بین‌الملل در سال‌های اخیر باعث شده است که سیاست دیرینه نادیده گرفتن این گروه توسط قدرت‌های غربی دیگر غیرقابل‌دوام باشد. این تحول زمانی به‌طور ملموس آشکار شد که گروه، چهار عضو جدید، مصر، اتیوپی، ایران و امارات متحده عربی را در اجلاس سالانه خود در روسیه پذیرفت.
جزئیات مهم دیگر درباره این اجلاس آن است که روسیه و چین در حال توسعه پروژه‌های مشترک در بخش‌هایی همچون انرژی، صنعت، فناوری پیشرفته و کشاورزی هستند. در این راستا، پوتین اظهار داشت که این همکاری می‌تواند به ایجاد ساختار اقتصادی متعادل‌تر در سطح جهان کمک کند.
پس از آنکه گروه G7 حدود ۳۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های روسیه را به عنوان حمایت مالی از اوکراین مسدود کرد و همچنین تحریم‌های اقتصادی آمریکا و کشورهای غربی علیه روسیه و چین گسترش یافت، این دو کشور بیش از پیش به تعمیق همکاری‌های خود در بریکس ترغیب شده و تلاش برای ایجاد یک ساختار اقتصادی چندقطبی را تسریع بخشیده‌اند.
اقدام‌های راهبردی گفته شده، بریکس را به سکویی قوی‌تر برای کشورهایی تبدیل می‌کند که به دنبال راهبردهای جایگزین در برابر تحریم‌های مبتنی بر دلار آمریکا هستند. کشورها برای ایجاد یک ساختار اقتصادی مستقل تلاش می‌کنند و همچنین همکاری عمیق‌تر روسیه و چین در چارچوب بریکس این پتانسیل را دارد که به‌عنوان وزنه‌ای در برابر سیاست‌های تحریمی ایالات متحده عمل کند.
کنشگری بریکس در نظم چند قطبی
آخرین اجلاس گروه، نقطه عطفی در سازکارها و نهادهای پویای جهانی به شمار می‌آید و تصمیمات مطرح‌شده در این اجلاس بازتابی از تلاش کشورهای بریکس برای ایجاد جایگزینی در برابر نظم‌های موجود بر محور غرب است.
در این چارچوب، سازوکار گروه نه تنها همکاری اقتصادی، بلکه همبستگی اجتماعی را نیز ترویج می‌کند. همچنین اجلاس بریکس صرفاً یک نشست دیپلماتیک نبود، بلکه نشان‌دهنده تلاش این گروه برای تثبیت موقعیت خود در شرایطی است که قدرت جهانی در حال تغییر است.
بریکس به‌عنوان کنشگری که توانایی تأثیرگذاری بر توازن روابط بین‌المللی را دارد، در پی ایفای نقشی مهم در شکل‌دهی به نظم چندقطبی آینده است.
منبع:
پی‌نوشت:
[۱] Global Digital Compact
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
