مسیر اقتصاد/ ظرفیت تولید محصولات پایه پتروشیمی در آمریکا حدود ۱۰۸ میلیون تن در سال است و درآمد صنعت پتروشیمی ایالات متحده با تجربه کردن نرخ رشد سالیانه ۶.۸ درصدی به حدود ۸۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ رسیده است. دسترسی به منابع نفت و گاز به‌عنوان خوراک صنایع پالایشی و پتروشیمی، همراه با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته‌ای نظیر حفاری افقی، نه تنها تولید نفت و گاز را افزایش داده، بلکه موجب رونق صنایع مرتبط با انرژی در این کشور شده است. این عوامل، مزیت نسبی مهمی برای ایالات متحده در مقایسه با رقبا به شمار می‌روند.
پیش‌بینی ارزش بازار ۱۷۰ میلیارد دلاری و نیاز به سازِکارهای متنوع تأمین
ارزش بازار نهاده‌های پتروشیمیایی آمریکا در سال‌های اخیر و پیش‌بینی آن تا سال ۲۰۳۰ در نمودار زیر بیانگر ادامه روند رو به رشد این صنعت در آمریکا برای سال‌های آتی است.
عبور از ارزش بازار ۱۷۰ میلیارد دلاری برای نهاده‌های پتروشیمیایی که در نمودار فوق پیش‌بینی شده است، به نوعی بیانگر رشد صنایع پایین‌دستی این کشور طی سال‌های مذکور نیز خواهد بود. با در نظر گرفتن روند و راهبرد صنعت پتروشیمی ایالات متحده آمریکا که بر منابع گاز طبیعی، فناوری‌های پیشرفته و بهره‌گیری حداکثری از نهاده‌های پتروشیمیایی در صنایع داخلی استوار است؛ سازِکارهای مختلفی برای تأمین نیاز صنایع پایین‌دستی به نهاده‌های پتروشیمیایی در این کشور اتخاذ شده است. تهیه این نهاده‌ها در ایالات متحده، شامل چندین روش کلیدی مانند قراردادهای مستقیم با پتروشیمی‌ها، خرید از طریق واسطه‌ها و توزیع‌کنندگان و انجام معاملات در بازارهای مختلف مانند بورس کالا و هاب‌های تجاری است.
قراردادهای مستقیم؛ شاکله‌ی اصلی تأمین نهاده‌های پتروشیمیایی در آمریکا
بسیاری از صنایع پایین‌دستی اقدام به انعقاد قراردادهای تأمین بلندمدت با تولیدکنندگان نهاده‌های پتروشیمیایی می‌کنند. این قراردادها امکان تأمین پایدار و پیش‌بینی‌پذیر مواد اولیه‌ای مانند اتیلن، پروپیلن و سایر نهاده‌های پتروشیمیایی را فراهم می‌آورد. در قراردادهای مستقیم، قیمت‌ها معمولاً به‌صورت ثابت یا بر اساس فرمول‌هایی مرتبط با شاخص‌های بازار تعیین می‌گردند. به عنوان مثال شرکت شیمیایی شورون فیلیپس[۱] با تولیدکنندگان محصولات پلیمری قراردادهای تأمین مستقیم منعقد می‌کند و مواد اولیه‌ای نظیر اتیلن و پروپیلن را فراهم می‌کند. این قراردادها به تأمین مداوم مواد اولیه ضروری برای تولید پلاستیک‌ها و محصولات مبتنی بر پلیمر که برای بخش‌های مختلف مانند خودروسازی و کالاهای مصرفی حیاتی هستند؛ کمک می‌کند.
در آمریکا بخش عمده معاملات عرضه نهاده‌های پتروشیمیایی تحت قراردادهای مستقیم انجام می‌شود. تعدادی از صنایع پایین‌دستی مانند تولیدکنندگان محصولات پلاستیکی، مواد شیمیایی یا قطعات خودرو، ممکن است نیاز به انواع خاصی از نهاده‌های پتروشیمیایی مانند گرید خاصی از یک محصول پلیمری داشته باشند. قراردادهای مستقیم به آن‌ها اجازه می‌دهد شرایطی را که نیازهای خاص آن‌ها مانند استانداردهای کیفی، زمان‌بندی تحویل و حجم‌های مورد نیازشان را برآورده می‌کند، از طریق مذاکره فراهم کنند.
استفاده از ابزارهای مالی بورس در معاملات نهاده‌های پتروشیمیایی
در ایالات متحده آمریکا، بورس‌های کالایی بستری را برای قراردادهای استاندارد و قیمت‌گذاری شفاف فراهم می‌کند. بورس آمریکا در زمینه مشتقات مالی و فعالیت‌های پوشش ریسک نقش مهمی دارد و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا از خود در برابر نوسانات قیمت در بازارهای نفت خام، گاز طبیعی و برخی محصولات مهم زنجیره ارزش نفت و گاز محافظت کنند.
قراردادهای آتی که یکی از اصلی‌ترین ابزارهای مدیریت ریسک به‌شمار می‌رود، همواره به‌عنوان یکی از قراردادهای شاخص و رایج در عرضه نهاده‌های پتروشیمیایی است. در بورس‌های کالایی آمریکا، نهاده‌های پتروشیمیایی، بیش‌تر از طریق قراردادهای آتی معامله می‌شوند. این قراردادها خریدار و فروشنده را ملزم به خرید و تحویل مقدار مشخصی از یک محصول در یک تاریخ معین با یک قیمت تعیین شده می‌کند. به‌واسطه‌ی قرارداد آتی این امکان به صنایع پایین‌دست داده می‌شود که علاوه بر تأمین سرمایه، در برابر نوسانات قیمتی نیز از خود محافظت کنند.
یکی از مهم‌ترین بورس‌های ایالات متحده که معاملات مرتبط با انرژی و نهاده‌های پتروشیمیایی در آن انجام می‌شود، بورس کالای نیویورک یا نایمکس[۲] است. این بورس به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از بورس کالای شیکاگو [۳]، به‌طور ویژه در حوزه انرژی، از جمله نفت و گاز طبیعی فعالیت دارد. با این حال، از آن‌جا که بورس را نمی‌توان مسیر اصلی عرضه نهاده‌های پتروشیمیایی در آمریکا دانست، باید گفت هدف اصلی از این بستر، بهره‌گیری از ابزارهای معاملاتی بورس و مزایای حاصل از آن‌ها، نظیر پوشش ریسک‌های معاملاتی بوده است.
پی‌نوشت:
[۱] Chevron Phillips
[۲] New York Mercantile Exchange (NYMEX)
[۳] Chicago Mercantile Exchange (CME)
منبع: گزارش پژوهشی اندیشکده اقتصاد مقاومتی با موضوع «سازِکارهای تأمین نهاده‌های پتروشیمیایی در صنایع پایین‌دستی»
انتهای پیام/ انرژی
