به گزارش مسیر اقتصاد نهمین نشست از یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با موضوع «الگوی خوداتکایی در خوراک و احیای نژادهای دام و طیور بومی»، چهارشنبه ۱۹ دی‌ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۹ الی ۱۲ و با میزبانی «موسسه تحقیقات علوم دامی» برگزار شد. این نشست، نهمین نشست تخصصی از یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهره‌ور و تجارت تحریم‌ناپذیر» در حال برگزاری است. یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی فرآیندی چندماهه است که با افتتاحیه شروع شده، سپس با چندین نشست تخصصی ادامه می‌یابد و در نهایت با برگزاری اختتامیه در تاریخ ۲۹ بهمن ماه و همزمان با سالروز ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی به کار خود پایان میدهد. همچنین در جریان این همایش، به جای مقاله «طرح سیاستی» دریافت، بررسی و داوری میشود تا مورد استفاده تصمیم‌گیران و دستگاهها قرار گیرد.
در این نشست کارشناسان و مسئولان انواع خوراک جایگزین برای دام و طیور در شرایط فعلی کشور را با هدف کاهش وابستگی به واردات معرفی کردند و درباره نحوه تولید آنها به ارائه نظر پرداختند. همچنین امکان جایگزینی نژادهای داخلی دام و طیور با نژادهای خارجی و الگوی مصرف خوراک آنها با هدف کاهش وابستگی به واردات مورد بررسی قرار گرفت.
خوداتکایی در تولید نهاده‌های دامی با افزایش ۳۰ تا ۷۰ درصدی تولید ناشی از رشد بهره‌وری
علیرضا آقاشاهی مجری طرح کلان خوداتکایی در خوراک دام و طیور در این نشست گفت: ارتقاء خوداتکایی در تامین نهاده‌های دام و طیور به عبارتی هم ترازی خوراک یک زنجیره است. در این زمینه هم باید به ظرفیت تولید خوراک در داخل توجه شود و هم به نژادهایی که به این هدف کمک می‌کند توجه شود.
وی افزود: عملکرد تولید در کشور در خصوص نهاده‌هایی مثل ذرت، جو، ذرت علوفه‌ای و یونجه، به مراتب کمتر از میانگین کشوری و حد مطلوب است؛ بنابراین افزایش تولید با افزایش بهره وری در تولید، میتواند حدود ۳۰ تا ۷۰ درصد افزایش تولید این محصولات را با همین میزان سطح زیر کشت به همراه داشته باشد و به خوداتکایی در تولید این نهاده‌ها کمک کند.
ظرفیت‌های بقایای کشاورزی برای استفاده به عنوان خوراک دام
آقاشاهی ادامه داد: علاوه بر این بقایای بعد از برداشت محصولاتی مثل چغندر قند و نیشکر قابلیت این را دارد که به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار بگیرد.به عنوان نمونه ارزش برگ و طوقه بعداز برداشت چغندر قند معادل ۳۰۰۰ تن یونجه ارزش دارد.بحث بعدی سرشاخه‌های خرماست که ارزش غذایی آن حدود نصف کاه است و به آن هم توجه نشده است. حدود ۴۰۰ هزارتن بقایای بعد از برداشت پسته هم منبعی باارزش است ویا خرمای سالم ولی غیرقابل مصرف انسانی میتواند به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار بگیرد. کود مرغی فراوری شده هم میتواند مانند کنجاله سویا مورد استفاده قرار بگیرد و از این مسیر معادل حدود ۲۵۰ هزارتن سویا برای خوراک در کشور فراهم نمود. ۱۴ میلیون کاه غلات درکشورداریم که صرفا با افزایش ۱۰ درصد قابلیت هضم، حدود ۱.۴ میلیون تن نهاده (به جای کود) به خوراک دام برمی گردد. در هر حوزه ای اگر بقایایی درکنار محصول اصلی تولید میشود، تولید کننده باید موظف به سرمایه گذاری و تبدیل آن به خوراک دام باشد و ترویج این نگرش در همه محصولات کشاورزی بالاخص حوزه تولید شکر از نیشکر، امری حیاتی و فوق العاده ضروری است. لازم به ذکر است علاوه براین موارد، درسند خود اتکایی خوراک، منتشره توسط ستاد طرح کلان علوفه (موسسه تحقیقات علوم دام و سازمان تات)، با توجه به منابع آب و خاک فعلی، می‌توان خوداتکایی در امنیت غذایی را یه شکل جدی بهبود بخشید.
استاندارد غذایی خوراک دام شامل ۴۳ قلم و نه ۳ قلم است
مجری طرح کلان خوداتکایی در خوراک دام و طیور گفت: در حوزه سیاستگذاری که دولت متولی آن است، در اقلامی که می‌توانیم استفاده کنیم باید برنامه مشخصی داشته باشیم. در کشور برزیل جدول استاندارد غذایی خوراک دام شامل ۴۳ قلم است اما ما آن را به ۳ قلم کاهش دادیم.
وی افزود: جایگاه قانونی و عملیاتی نظارت کیفی بر واردات نهاده‌ها و تولید خوراک دام و طیور باید شفاف ، قانونی و کاملا تخصصی باشد. براساس جداول استاندارد غذایی خوراک دام ، اقلام مورد استفاده بیش از۴۳ قلم اصلی و نه ۳ قلم است و به همین دلیل در استراتژیهای تامین اعم از واردات و یابرنامه ریزی تولید داخل یا فراسرزمینی این مهم باید مورد توجه باشد. همچنین واردات را باید بر مبنای توان تولید داخل انجام دهیم. مثلا اگر گلوتن را به جای ذرت استفاده کنیم می‌توانیم در خوراک دام از مقدار بیشتری اوره که تولید داخلی است، استفاده کنیم، با این حال ما اختیار خوراک دام را به دست تجار دادیم.
۶۵۰ هزار تن ذرت وارداتی به صورت کود دفع میشود
آقاشاهی اظهار داشت: باید نظارت دقیق و تخصصی روی واردات داشته باشیم. به طور مثال ۳۰ درصد نشاسته ذرت معادل ۶۵۰ هزار تن ذرت، در مدفوع گاوها دفع میشود. در سالهای اخیر کیفیت ذرت وارداتی به ویژه از یک مبدا اصلی واردات به کشور، باهدف کاهش آردینگی دانه در حمل و نقل، تغییر زیادی داشته و نتیجتا کیفیت نهاده برای دام کاهش یافته است. علاوه براین تغییر رویکرد در واردات نهاده های خوراک از تامین منفعت خاص واردکننده به سمت تامین منافع ملی از نان شب واجب تر است.
وی افزود: اگر به تفاوت عملکرد میانگین تولید غلات و علوفه کشوری در حوزه زراعت و میانگین بهره وری خوراک در حوزه دام و طیور و تفاوت عملکرد واحدهای نمونه در هر دو حوزه توجه شود متوجه هدررفتن منابع آب و خاک و نهاده ها درکشور از یک سو و توانمندی های بزرگ در ارتقای خود اتکایی و بهبود وضعیت فعلی می شویم. در برخی حوزه‌ها مثلا تولید دانه جو، اگر به برخی موارد ذکرشده توجه جزئی شود، نه تنها خود اتکایی بلکه خود کفایی نیز با پایداری منابع، امری شدنی خواهد بود.
حمایت‌ها از کشاورزی متناسب با ساختار تولید نیست
وی افزود: دولت یک بار به سراغ حذف سوبسید واردات رفت اما این اقدام با جهش مجدد ارزی اثر خودش را از دست داد. از آن مهمتر اینکه کمکها، آموزشها و دستورالعمل ها وحتی ادوات و تجهیزات چه در حوزه زراعت و چه دامپروری، متناسب با سیستم تولید نیست. مثلا معادل ۷۰۰ هزار تن کنجاله سویا به دلیل سیستم غلط برداشت یونجه (به دلیل ریزش برگ در مزرعه حین برداشت) تلف میشود چون ماشین آلات برداشتی که استفاده میشود متناسب با یونجه نیست و ریزش برگ در حین برداشت بسیار بالاست و این به معنای هدر دادن پروتئین تولید شده در کشور است. همچنین بسیاری از ماشین آلات وارداتی که حتی می توانند در این حوزه کمک کنند، قابلیت استفاده در زمینهای خرده مقیاس را ندارند. از طرفی شاهدیم حدود ۵۰ درصد از شیر و گوشت تولیدی کشور در واحدهای متوسط و خرده پا تولید می شود درحالی که سهم بری این دو حوزه از یارانه، کمکها و تسهیلات بسیار ناچیزتر از سهم آنان در تولید ملی است.
آقاشاهی در پایان گفت: توجه ویژه به حوزه واردات و تولید خوراک دام و حتی سایر نهاده ها دراین حوزه، بسیارضروری است که عملا (و نه اسما) یک نهاد مسئول، قانونی و متخصص داشته باشیم که متولی نظارت بر قیمت، کیفیت و سایر مولفه های اقتصادی و فنی باشد و پاسخگو نیز باشد. درحوزه خوراک دام خلا تقنینی زیادی داریم که متاسفانه ضررهای نجومی آنرا تولید کننده و نهایتا مصرف کننده می پردازد. به عنوان یک سوال مهم باید پرسید برمبنای قانون، نهاد متخصص ناظر بر کیفیت خوراک درحوزه تولید و واردات (فارغ از مسایل بهداشتی) چه کسی است؟ خلا نبود چنین دستگاهی باعث شده هر واردکننده ای بخواهد میتواند ذرت و سویا وارد کند و به عنوان نمونه، چند سال گذشته، حتی یکی از شرکتهای بزرگ خودرو ساز هم مقدار زیادی ذرت وارد کرد. در استانها و درحوزه نظارت بر کیفیت خوراک تولیدی مسائل عدیده ای داریم که درحوصله این جلسه نیست ولی بسیارمهم است. لذا با وضعیت فعلی نمی‌توانیم کیفیت واردات، استفاده بهینه از بقایا و سپس بهره وری تولید را تضمین کنیم.
انتهای پیام/ کشاورزی
