مسیر اقتصاد/ ممنوعیت اخیر اندونزی برای فروش آیفون ۱۶ اپل توجه بسیاری را به الزامات محتوای داخلی آن جلب کرده و به لحظه‌ای مهم در سیاست صنعتی این کشور تاکید می‌کند. اندونزی با بیش از ۱۶۸ میلیون کاربر تلفن هوشمند در سال ۲۰۲۳، پس از چین، هند و ایالات متحده، چهارمین بازار بزرگ گوشی‌های هوشمند در سطح جهان است. با این وجود، اپل برای تصاحب سهم قابل توجهی از این بازار پرسود تلاش کرده و تا سپتامبر ۲۰۲۴ تنها ۲.۲ درصد را در اختیار داشت. رقبای داخلی مانند Oppo (۱۷ درصد)، سامسونگ (۱۶.۴ درصد) و شیائومی بر این بازار تسلط دارند و تقریباً نیمی از آن را به خود اختصاص داده‌اند.
سیاست TKDN اندونزی برای داخلی سازی موبایل چیست؟
اپل در سال ۲۰۲۳ بیش از ۲.۱ میلیون گوشی در اندونزی فروخت، اما دسترسی پایدار آن به این بازار در حال رشد، در معرض تهدید است. خط مشی (TKDN :Tingkat Komponen Dalam Negeri) اندونزی، اجباری می‌کند که ۳۵ درصد از قطعات دستگاه‌های الکترونیکی به صورت محلی تهیه شوند. پیشنهاد اولیه سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری اپل برای برآورده کردن نیازها ناکافی تلقی شد و این شرکت را بر آن داشت تا سرمایه‌گذاری خود را ده برابر کند.
سیاست TKDN اندونزی که برای تقویت صنایع داخلی معرفی شده است، ملزم می‌کند که درصدی از اجزای محصولات فروخته شده در داخل باید از منابع محلی تهیه شوند. برای دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن‌های هوشمند، این نیاز ۳۵ درصد است که توسعه تامین‌کنندگان محلی را تشویق به تقویت قابلیت‌های فناوری می‌کند. فراتر از الکترونیک، این سیاست به بخش‌های خودرو، مخابرات و انرژی‌های تجدیدپذیر نیز تعمیم می‌یابد و هدف آن کاهش وابستگی به واردات و ایجاد شغل است.
در حالی که این هدف قابل ستایش بوده، اما اجرای TKDN چالش‌برانگیز بوده است. منتقدان استدلال می‌کنند که الزامات سفت و سخت این سیاست، پیچیدگی‌های زنجیره تامین جهانی را در نظر نمی‌گیرد. برای شرکت‌های چندملیتی مانند اپل، همسو کردن مدل‌های تولید جهانی با خواسته‌های محلی همیشه امکان‌پذیر نیست. اتکای اپل به مراکز تولید مستقر در کشورهایی مانند ویتنام و تایلند به این معنی است که ظرفیت محدودی برای برآورده کردن خواسته‌های اندونزی دارد.
در واکنش به این ممنوعیت، اپل پیشنهاد داده سرمایه‌گذاری خود را در اندونزی ده برابر کند که نشان دهنده تمایل آن برای انطباق با سیاست‌های این کشور است. با این حال، این رشد باید به منافع ملموس برای زنجیره تامین اندونزی تبدیل شود تا انتظارات دولت را برآورده کند. در حال حاضر، اپل تنها یک کارخانه مونتاژ در اندونزی دارد، در حالیکه حضور تولیدی قوی در ویتنام، تایلند و مالزی دارد.
اصرار اندونزی بر ایجاد زیرساخت‌های تولیدی قابل توجه داخلی توسط اپل نشان دهنده گسست بین جاه طلبی‌های سیاست و واقعیت‌های بازار است. البته ارائه مشوق‌هایی مانند معافیت‌های مالیاتی و تقویت مشارکت با تامین کنندگان محلی نیز می‌تواند این سیاست را جذاب‌تر کند. برای اپل، کاوش در پروژه‌های آزمایشی یا برنامه‌های آموزشی برای تامین‌کنندگان اندونزیایی ممکن است به عنوان گامی در راستای انطباق و در عین حال حمایت از اهداف صنعتی این کشور باشد.
سرمایه‌گذاری اپل در اندونزی و مقایسه‌های منطقه‌ای
استراتژی سرمایه‌گذاری اپل در آسیای جنوب شرقی تضاد فاحش بین اندونزی و همسایگان منطقه‌ای آن را نمایان می‌کند. سرمایه‌گذاری اپل در اندونزی بین ۲.۸ تا ۳.۳ تریلیون روپیه (۱۷۶ تا ۲۰۸ میلیون دلار) برآورد شده که عملیات آن به یک کارخانه مونتاژ محدود می‌شود. این حضور نسبتاً کمرنگ برای برآورده کردن خواسته‌های سیاست TKDN اندونزی یا ایجاد تاثیر معنی‌دار در اقتصاد محلی کافی نیست.
در مقایسه، سرمایه گذاری‌های اپل در ویتنام، تایلند و مالزی نشان می‌دهد که چگونه همسویی استراتژیک با شرایط محلی باعث موفقیت می‌شود. در ویتنام، اپل ۱۵.۴ میلیارد دلار در ۳۵ تسهیلات سرمایه‌گذاری کرده که نشان دهنده محیط نظارتی مطلوب و آمادگی زنجیره تامین این کشور است. اکوسیستم الکترونیکی تایلند نیز بیش از ۲۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری اپل را جذب کرده است که بر قطعاتی مانند Apple Watch و MacBook تمرکز دارد. مالزی با زیرساخت‌های پیشرفته و تامین کنندگان محلی قابل اعتماد، میزبان ۱۹ کارخانه اپل، از جمله تاسیسات تولید M۱ Mac Mini است.
حضور نسبتا کمرنگ اپل در اندونزی، با توجه به پتانسیل بازار این کشور تعجب‌آور است. اگرچه سهم اپل از بازار تا سال ۲۰۲۴ با ۲.۲ درصد تقریباً پایین بوده، اما تقاضا برای دستگاه‌های باکیفیت در میان طبقه متوسط رو به رشد اندونزی در حال افزایش است. با ۱۶۸ میلیون کاربر تلفن هوشمند و اقتصاد دیجیتالی که به سرعت در حال گسترش است، این بازار پتانسیل‌های دست نخورده‌ای ارائه می‌دهد. البته نابرابری در سرمایه گذاری نشان دهنده چالش‌های اندونزی در جذب تعهدات بزرگ از غول‌های فناوری است. تمایل اپل برای افزایش ده برابری سرمایه‌گذاری خود یک گام رو به جلو است، اما الزامات سختگیرانه TKDN اندونزی و موانع بوروکراتیک هنوز موانعی وجود دارد.
جایگاه اندونزی در زنجیره تامین ارزش افزوده جهانی
تلاش اندونزی برای تبدیل شدن به بخشی مهم از زنجیره تامین جهانی نشان دهنده جاه طلبی‌های صنعتی بزرگ کشور است. دولت با تأکید بر الزامات محتوای محلی، به دنبال تغییر نقش کشور از بازار مصرف به ایجاد ارزش فناوری است. با این حال، چالش‌های سیستمی از جمله شکاف‌های زیرساختی، اجرای سیاست‌های ناسازگار و آمادگی تامین‌کنندگان محلی، باید برای موفقیت این چشم‌انداز برطرف شود.
کشورهایی مانند ویتنام نشان داده‌اند که چگونه سرمایه‌گذاری هدفمند در آموزش نیروی کار و توسعه تامین‌کنندگان می‌تواند اکوسیستمی قوی ایجاد کند که به نفع سرمایه‌گذاران خارجی و همچنین اقتصاد محلی است. اندونزی می‌تواند این استراتژی‌ها را الگوبرداری و با شرکت‌هایی مانند اپل همکاری کرده تا به تدریج تامین کنندگان محلی را در زنجیره‌های تامین جهانی ادغام کند.
مسیر رو به جلو؛ ایجاد تعادل بین جاه‌طلبی و واقعیت
ممنوعیت آیفون ۱۶ اندونزی تضاد بین سیاست‌های جاه‌طلبانه صنعتی و واقعیت‌های عملیات تجاری جهانی را شامل می‌شود. اندونزی با یکی از سریع‌ترین رشد بازار گوشی‌های هوشمند در جهان، پتانسیل بسیار زیادی برای شرکت‌هایی مانند اپل دارد. با این حال، اجرای سفت و سخت TKDN روند سرمایه‌گذاری را متوقف و کشور را در زنجیره تامین جهانی ادغام کرده است. برای پر کردن شکاف بین جاه‌طلبی‌های اندونزی و نیازهای شرکت‌های چند ملیتی، به رویکردی انعطاف‌پذیر و مشارکتی نیاز است.
منبع: آسه آن بریفینگ
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
