به گزارش مسیر اقتصاد طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۵، میزان واردات انواع روغن‌های نباتی و حیوانی در سال گذشته بالغ بر ۱ میلیون تن به قیمت ۸۹۵ میلیون دلار بوده است. واردات روغن در سال گذشته از نظر وزنی ۱۰ درصد و از نظر قیمت دلاری ۱۱ درصد کاهش یافته است. این کاهش میزان واردات موجب شده است میزان واردات روغن در سال ۱۳۹۵ به کمترین میزان در سال اخیر برسد و از یک میلیارد دلار کمتر شود.
در مقابل در سال گذشته میزان واردات دانه‌های روغنی حدود ۲.۴ میلیون تن به قیمت ۱۲۴۰ میلیون دلار بوده است. واردات دانه‌های روغنی در مقایسه با سال گذشته از نظر وزنی ۲۹ درصد و از نظر قیمت دلاری ۲۳ درصد افزایش یافته است.
این مسئله موجب شده است در سال ۱۳۹۵میزان واردات مجموع روغن و دانه‌های روغنی کشور از حدود ۲ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۴ با ۶ درصد افزایش به ۲.۱۴ میلیارد دلار برسد که نشان از وابستگی بیشتر ایران به تأمین نیازهای روغنی از طریق واردات دارد.
در جدول زیر آمار واردات روغن و دانه‌های روغنی در دو سال گذشته نشان داده شده است:
یکی از سیاست‌های اصلی اقتصاد مقاومتی کاهش میزان وابستگی در تأمین محصولات اساسی کشاورزی است که در بندهای ششم و هفتم از سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به آن اشاره شده است. یکی از محصولات کشاورزی که بخش زیادی از نیاز داخلی آن از طریق واردات تأمین میشود، انواع روغن‌های گیاهی و حیوانی است. این درحالیست که میزان وابستگی تأمین نیاز روغن به واردات تا ۹۵ درصد گزارش میشود.
وزارت کشاورزی برای کاهش وابستگی تأمین نیاز روغن به واردات سیاست‌های متعددی را اعمال کرده است. این سیاست‌ها موجب شده است میزان واردات روغن از سال ۱۳۹۱ روندی نزولی داشته باشد. با اینحال سیاست‌های اعمال شده به نوعی بوده که از همین سال روند واردات دانه‌های روغنی افزایش یافته و در عمل به جای واردات روغن، واردات دانه‌های روغنی انجام گرفته است.
در نمودار زیر روند واردات روغن و دانه‌های روغنی کشور در ۱۳ سال اخیر نشان داده شده است:
چنانچه از نمودار بالا مشخص است تا پیش از سال ۱۳۸۸، روند واردات روغن و دانه‌های روغنی کشور به طور همزمان افزایشی بوده است. از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱ روند واردات دانه‌های روغنی تغییر کرده و نزولی میشود درحالیکه واردات روغن همچنان به روند صعودی خود ادامه میدهد. اما از سال ۱۳۹۱ این روند معکوس شده و شاهد افزایش واردات دانه‌های روغنی و کاهش واردات روغن هستیم؛ به طوریکه در دو سال گذشته میزان قیمت دلاری واردات دانه‌های روغنی از میزان واردات روغن پیشی گرفته است.
واردات دانه‌های روغنی در مقایسه با واردات روغن اقدام مناسب تری است و از این منظر، تغییر ترکیب وارداتی حاصل شده در سال‌های اخیر اقدامی مناسب است. اما لازم است تدابیری اتخاذ شود تا به منظور کاهش وابستگی تأمین نیاز داخلی روغن کشور، بخش بیشتری از دانه‌های روغنی در داخل کشور تولید شود و از میزان کل واردات روغن و دانه‌های روغنی کاسته شود.
