مسیراقتصاد/ فرآیند تولید گوشت مرغ در ایران همانند سایر کشورها متشکل از مراحل متوالی وابسته به هم است. شکل زیر نشان دهنده زنجیره تولید گوشت مرغ از ابتدا تا انتهای آن است:
به طور کلی می‌توان این بخش ها را به سه دسته اصلی پرورش اولیه، تولید و توزیع تقسیم کرد که در ادامه تشریح شده است.
مرحله لاین و اجداد، سرآغاز تجاری شدن مرغ گوشتی
پرورش اولیه شامل مراحل لاین و اجداد است. این دو در ابتدای زنجیره تولید گوشت مرغ قرار دارند. گله لاین به مجموعه‌ای از ماکیان گفته می‌شود که از نظر ژنتیکی دارای صفات مطلوب و خالص هستند. با استفاده از روش‌های مختلف و تقاطع‌گیری در مرحله لاین، ابتدا گله‌های اجداد خالص و سپس گله‌های مرغ مادر تجاری به وجود می‌آیند. فناوری این مرحله تنها در دست تعداد محدودی از کشورها است و محصول آن‌ها به سایر نقاط دنیا که دارای مزارع اجداد به بعد هستند، صادر می‌شود. در ایران تنها لاین تجاری مربوط به سویه آرین است که در مجتمع بابلکنار فرآیندهای مربوط به پرورش و اصلاح نژاد آن انجام می‌شود.
گله‌های اجداد از تقاطع دو یا چند خط لاین به وجود می‌آید. دوره زمانی مرحله اجداد به دو دوره پرورش و تولید تقسیم می‌شود. در دوره پرورش که حدود شش ماه به طول می‌انجامد، جوجه‌های دریافتی پرورش می‌یابند تا به سن بلوغ برسند تا قابلیت تولید تخم‌مرغ در آن‌ها ایجاد شود. پس از این دوره، دوره تولید آغاز می‌شود که حدود ۹ ماه به طول می‌انجامد. در این دوره، تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار تولید می‌شوند که پس از جوجه‌کشی به جوجه یکروزه مادر و پدر تبدیل شده و از نظر جنسیت جداسازی می‌شوند. به طور متوسط، از هر مرغ اجداد ۵۰ جوجه مادری تولید می‌شود که به مرحله مادری منتقل می‌شوند.
فرآیند تبدیل جوجه یک روزه به گوشت مرغ
در ادامه برای تولید گوشت مرغ ۵ مرحله مزارع مادری، جوجه کشی‌ها، مرغداری‌ها، کارخانه خوراک و کشتارگاه‌ها نقش ایفا می‌کنند؛ گله‌های مادر از تقاطع خط پدری و خط مادری گله‌های اجداد به وجود می‌آیند و در آن‌ها مجموعه‌ای از صفات مطلوب تولیدی جمع شده است.
در مزارع مادر همانند مرحله اجداد دو دوره زمانی پرورش و تولید سپری می‌شود و تمامی جوجه‌های یکروزه به‌دست‌آمده به مرغداری‌ها فرستاده می‌شوند؛ در این مرحله بسته به نژاد، به‌طور متوسط از هر مرغ مادر حدود ۱۵۰ قطعه جوجه یکروزه گوشتی تولید می‌شود.
در جوجه‌کشی‌‌ها تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار تولیدی در مزارع مرغ مادر به جوجه یکروزه گوشتی تبدیل می‌شوند. البته تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار تولیدی در مرحله اجداد نیز جوجه‌کشی می‌شوند، اما به دلیل اینکه واحدهای اجداد در ایران خودشان دارای واحد جوجه‌کشی مالکیتی یا اجاره‌ای هستند، جوجه‌کشی پس از مرحله اجداد جزء مراحل پرورش اولیه منظور نشده است.
مرحله محوری تولید گوشت مرغ، مرغداری‌ها هستند که جوجه‌های یکروزه گوشتی را تا وزن مطلوب پرورش می‌دهند. متوسط زمان تبدیل جوجه‌های یکروزه به مرغ گوشتی حدود ۴۰ روز است. با توجه به جدول با فرض ۶ دوره جوجه‌ریزی پتانسیل تولید واحدهای مرغداری ایران بیش از ۴ میلیون تن گوشت مرغ در سال است.
در کارخانه‌های خوراک، دان مورد نیاز مراحل اجداد، مادر و گوشتی از نظر شکل، ترکیبات غذایی و دیگر خصوصیات تهیه می‌شود.کارخانه‌های دان مرغ، تأسیسات صنعتی هستند که خوراک طیور را برای مرغ‌های گوشتی، تخمگذار و سایر انواع مرغ‌ها تولید می‌کنند. این کارخانه‌ها نقش مهمی در افزایش کارایی زنجیره تولید مرغ ایفا می‌کنند.
در نهایت مرغ زنده به دست‌آمده وارد کشتارگاه می‌شود و برحسب نیاز، به‌صورت کامل یا قطعه‌بندی‌شده و به دو نوع منجمد یا گرم به بازار مصرف فرستاده می‌شود.
توزیع مرغ گوشتی در ایران عموما به وسیله واسطه‌ها صورت می‌گیرد
عمل توزیع مرغ و رساندن آن به دست مشتری نهایی بر عهده شبکه توزیع است. این مرحله دارای اجزایی همچون مراکز عمده‌فروشی و خرده‌فروشی و عواملی مانند کشتارگر است. این فرآیند معمولاً از مراحل زیر تشکیل شده است:
- جمع‌آوری و بارگیری: گوشت مرغ پس از بسته‌بندی در کشتارگاه یا واحدهای فرآوری جمع‌آوری شده و برای حمل و نقل آماده می‌شود.
- حمل و نقل: در این مرحله، گوشت مرغ توسط وسایل حمل و نقل مناسب نظیر کامیون‌ها به مقصد نهایی حمل می‌شود.
- انبارداری: گوشت مرغ در انبارهای موقت و سرد نگهداری می‌شود تا زمان توزیع به مشتریان برسد.
- توزیع به مصرف‌کنندگان: محصولات گوشت مرغ از انبارها به فروشگاه‌ها، بازارها، رستوران‌ها و سایر مشتریان توزیع می‌شود تا به دست مصرف کنندگان نهایی برسد.
پتانسیل ایران برای افزایش مقدار تولید گوشت مرغ
اطلاعات مربوط به حلقات مختلف صنعت نشان می‌دهد ایران ظرفیت قابل توجهی برای افزایش تولید گوشت مرغ دارد و در صورت رفع چالش‌های مربوط به ساختار صنعت، در کوتاه مدت با سرمایه‌گذاری اندک امکان جهش تولید وجود دارد.
انتهای پیام/ کشاورزی
