مسیر اقتصاد/ با وجود تغییر در چشم‌انداز ارزی جهانی، احتمالا دلار آمریکا برای سال‌ها همچنان ارز غالب خواهد ماند. تحریم‌ها علیه روسیه به دلیل حمله به اوکراین، بحث‌های دلارزدایی را در سال‌های اخیر تشدید کرده است. استفاده از طلا و سایر ارزها در حال افزایش هستند اما فاصله بسیاری از دلار دارند. با این وجود، نظام ارزی جهان در حال تغییر است.
تداوم موقعیت دلار در اقتصاد و نظام ارزی جهان
موضوع کاهش سلطه دلار در سال‌های اخیر و به ویژه پس از جنگ اوکراین و اعمال تحریم‌های گسترده علیه مسکو جهت خروج از سیستم مالی جهانی مبتنی بر دلار، تشدید شده است. بانک سوئیسی یوبی‌اس (UBS) در هفته جاری در یادداشتی به این موضوع پرداخت و مدعی شد که دنیای دلارمحور در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت. با این حال، آلجو چروونکو، مدیر عامل UBS بازارهای نوظهور در قاره آمریکا، نوشت: «اما برخی ارزها و کالا – به ویژه طلا – نقش مهمی در تغییر رژیم ارز جهانی خواهند داشت.» عمده دلیل تسلط قوی دلار مربوط به رواج آن در سیستم مالی جهان و قدرت نقدشوندگی آن است.
چروونکو نوشت: تسلط قوی دلار آمریکا عمدتاً به این دلیل است که در سیستم مالی جهانی بسیار جا افتاده و بسیار نقد است. همچنین بازارهای مشتقات مانند- آتی و سوآپ- این امکان را به افراد می‌دهد تا به طور مؤثری از قرار گرفتن در معرض تهدیدات محافظت کنند. هیچ ارز رقیب نزدیکی با دلار وجود ندارد. بر اساس داده‌های سوئیفت، این ارز در حدود ۵۰ درصد از کل پرداخت‌های جهانی و ۸۴ درصد از قراردادهای مالی تجاری استفاده می‌شود که بسیار بیشتر از نزدیک‌ترین رقیب خود یورو است که ۲۳ درصد از کل پرداخت‌های جهانی و تنها ۶ درصد از تأمین مالی تجارت را شامل می‌شود.
بر اساس داده‌های صندوق بین‌المللی پول، ارز ایالات متحده همچنان سهم بزرگ ذخایر ارزی جهانی را به خود اختصاص می‌دهد و حدود ۶۰ درصد از دارایی‌های ارزی بانک‌های مرکزی را در بر می‌گیرد. در مقایسه، یوان چین کمتر از ۵ درصد از پرداخت‌های جهانی و تامین مالی تجارت را به خود اختصاص می‌دهد و همچنین تنها سهم ۲.۳ درصدی در ذخایر جهانی دارد.
چرا تقاضای طلا افزایش یافته است؟
اگرچه رقبای ارزی دلار عقب‌تر هستند، اما این بدان معنا نیست که دلار رقیب دیگری ندارد. این بانک سوئیسی و گزارش اخیر بلومبرگ، طلا را به عنوان یکی از رقبای مهم در برابر دلار معرفی می‌کنند. در حال حاضر، قیمت لحظه‌ای طلا به دلیل تقاضای قوی در بالاترین حد خود و در حدود ۲۵۰۰ دلار در هر اونس معامله می‌شود. بر اساس بررسی داده‌ها توسط بلومبرگ، میزان ذخایر طلا در ذخایر جهانی در پنج سال اخیر دو برابر شده است. چروونکو نوشت: «از آنجایی که طلا هیچ ریسک اعتباری ندارد، به باور برخی از کارشناسان در برابر تحریم‌های کشورهای نوظهور، محافظت می‌شود».
نگرانی‌های سیاسی ایالات متحده نیز بر دلار تأثیر می‌گذارد. هرچند ارزهای رقیب با مسائلی مواجه هستند که نمی‌توانند در کوتاه مدت بر سلطه دلار تاثیر بگذارند، اما با شروع فصل انتخابات، نگرانی در مورد خطرات سیاسی در ایالات متحده تشدید شده است. فضای سیاسی ایالات متحده و کسری مالی بزرگ آن با مسائل جدی مواجه است که سرمایه گذاران نگران آن هستند، البته آن‌ها برای به زیر کشیدن دلار از جایگاه خود به عنوان ارز ذخیره جهانی کافی نیستند.
نگرانی از بازگشت ترامپ به کاخ سفید
هرچند، ایالات متحده همچنان از نظر باز بودن بازار، کیفیت و کارایی نظارتی و حاکمیت قانون در رتبه بالایی قرار دارد و انقلاب فناوری هوش مصنوعی نیز در ایالات متحده متمرکز بوده که شهرت کشور در نوآوری را تثبیت می‌کند و مانند آهنربایی برای سرمایه خارجی عمل می‌کند، اما سرمایه گذاران خارجی رقابت انتخاباتی ایالات متحده را با نگرانی پیگیری می‌کنند. از همین روی، به باور کارشناسان اگرچه تغییرات مربوط به نظام ارزی جهان معمولاً با سرعت اندک صورت می‌گیرد، اما افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی می‌تواند باعث تعدیل سریع‌تر آن شود.
بلومبرگ اینتلیجنس نیز در گزارشی نوشت که دور دوم ریاست جمهوری ترامپ می‌تواند تغییر رژیم ارز جهانی را تسریع کند. تحلیلگران بلومبرگ نوشتند: «هر اقدامی در دوره دوم ترامپ در راستای انزواطلبی، مانند تغییر رویکرد آمریکا نسبت به نقش آن در ناتو و امور بین‌الملل، باعث دلارزدایی می‌شود».
براساس گزارش بلومبرگ، هم اکنون یوان چین رقیب تثبیت شده دلار در بازارهای نوظهور است و رقبای دیگر شامل روپیه هند و ابتکارات جایگزین از سوی گروه‌هایی مانند بریکس می‌شود. هرگونه تغییر عمده احتمالاً آهسته و در آینده دور خواهد بود. چروونکو نوشت: «رژیم‌های ارزی جهانی چسبنده هستند. هنگامی که قدرت‌های بزرگ اقتصادی اوج می‌گیرند و سپس سقوط می‌کنند، وضعیت ذخایر ارزهای آن پس از اوج نفوذشان نیز باقی می‌ماند.»
منبع: بیزنس اینسایدر
انتهای پیام/ تجارت و دیپماسی
