مسیراقتصاد/ نظام پرداخت یارانه در زنجیره آرد و نان تا قبل از تصمیم دولت سیزدهم بر هوشمندی‌سازی یارانه آرد و نان، به این شکل بوده است که دولت، آرد تولید شده از گندم را با پرداخت یارانه و با نرخ پایین تر از قیمت آزاد در بین تولیدکنندگان نان و سایر فراوری‌کنندگان با توجه به پروانه کسب آنان عرضه می‌نمود. به نحوی که نانوایان و صنایع غذایی می‌توانستند آرد گندم را به سه نرخ متفاوت خریداری کنند. دولت آرد را به نانواهای دولتی با احتساب هزینه های حمل و نگهداری و… از قرار هر کیلو ۸۱۵ تومان، به نانواهای آزادپز (یارانه‌ای نوع دو) هر کیلو ۱۲۴۰ تومان و به صنایع غذایی هرکیلو ۲۷۰۰ تومان عرضه می‌نمود.
در حالی که هر ساله نرخ خرید تضمینی گندم از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ به ترتیب ، ۱۱۵۰۰، ۱۵۰۰۰و ۱۷۵۰۰ تومان تعیین شده اما نرخ فروش آرد دولتی همچنان ثابت مانده است و این اختلاف قیمتی زمینه ساز ایجاد فساد و انحراف آرد یارانه‌ای شده است.
اجرای ناقص طرح اصلاح نظام پرداخت یارانه نان در دولت سیزدهم
در جزء «۱» بند «ص» تبصره «۱» قانون بودجه سال ۱۴۰۱، قانون گذار اجازه حذف ارز ترجیحی را به منظور واردات کالای اساسی بدین صورت داده است: «به دولت اجازه داده می‌شود در سال ۱۴۰۱ تا معادل سقف ردیف (۱۸) جدول مصارف تبصره «۱۴» این قانون را از طریق تامین منابع مابه التفاوت ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی اختصاص دهد». همچنین در ادامه، شرط این کار را اینگونه بیان کرده است: «چنانچه دولت قصد دارد کالایی را از سبد ارز ترجیحی حذف نماید باید قبلا ترتیبات قانونی جبران زیان رفاه مصرف‌کننده برای کالاهای اساسی را از طریق کالابرگ و در امور پزشکی از طریق بیمه‌ها و به طریق جایگزین مطمئن به انجام رسانده باشد، به طوری که افراد بتوانند این کالاها و خدمات را به نرخ پایین شهریور ۱۴۰۰ در سقف سهمیه تعیین شده تهیه کنند».
بر مبنای همین مجوز، دولت سیزدهم طرح اصلاح نظام پرداخت یارانه و آرد و نان را در دستور کار قرارداد و اهداف و سیاست های خود را مردمی سازی، هوشمندسازی و عادلانه کردن پرداخت‌های یارانه‌ای اعلام کرد.
در حال حاضر با وجود اینکه دولت در اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان اعلام کرده بود که قیمت آرد را برای صنعت و تمامی صنوف آزاد خواهد شد، اما هنوز این تصمیم به مرحله اقدام نرسیده و همچنان نانواهای دولتی مانند سابق آرد را به صورت یارانه‌ای دریافت می‌کنند. شیوه پیشنهادی دولت این بود که قیمت آرد برای نانوایان دولتی آزاد شود و یارانه نان به انتهای زنجیره منتقل شود به این شکل که به منظور حمایت از مصرف‌کننده، مابه‌التفاوت قیمت نان سنتی آزاد و دولتی از طریق دستگاه‌های کارت‌خوان‌های هوشمند مستقیما به حساب نانوایان واریز شود. در ادامه به ملاحظات اجرایی که در صورت اجرای این فاز از طرح اصلاح نظام پرداخت یارانه نان پرداخته خواهد شد.
ضرورت تامین نقدینگی نانوایان و کارخانجات آرد جهت تامین مواد اولیه
افزایش قیمت آرد برای کارخانجات آرد و نانوایان به یکباره فشار مالی سنگینی بر دوش آنها خواهد گذاشت، به این شکل که نانواهایی که تاکنون آرد را به صورت دولتی خریداری کرده‌اند، پس از تک نرخی شدن قیمت آرد می‌بایست نقدینگی بیشتری را نسبت به قبل در اختیار داشته باشند تا قادر باشند آرد مورد نیاز خود را تهیه کنند. لذا دولت باید به این مسئله اهتمام ویژه ورزد و راهکارهایی برای تامین نقدینگی موردنیاز واحدهای نانوایی سنتی پیش بینی کند.
ضرورت توجه به تفاوت مصرف نان در دهک‌های مختلف درآمدی
نان محصولی است که سهم آن در سفره دهک‌های درآمدی مختلف مردم شهرها و روستاهای مختلف و قومیت‌های متنوع با سبک‌های غذایی مختلف متفاوت است، بنابراین اثر آزادسازی قیمت نان بر روی سفره‌های طبقات اجتماعی مختلف یکسان نیست چرا که سهم هزینه نان در دهک‌های درآمدی پایین بیشتر است. به عنوان مثال در نمودار پایین سهم هزینه نان از هزینه‌های خوراک خانوار در دهک اول جامعه چهار برابر دهک دهم است.
همچنین سهم هزینه نان از هزینه‌های کل خانوار در دهک اول جامعه ۶ برابر دهک دهم است. از این رو عموماً قوت غالب این افراد نان سنتی است چرا که بیشتر سیری شکمی (تامین کالری) مد نظر قرار می‌گیرد تا سیری سلولی (مصرف مواد مغذی). بر این مبنا نادیده گرفتن این مسئله مهم بر روی گروه‌های ضعیف و آسیب پذیر فشار اقتصادی بالایی را تحمیل خواهد کرد.
ضرورت چاره اندیشی برای خانواده‌هایی که خودشان نان پخت می‌کنند
در مناطق روستایی و عشایری یا حاشیه برخی از شهرها، همچنان شماری از خانواده ها به دلایل مختلف از جمله عدم سهولت دسترسی به مراکز خرید، نان را در خانه پخت می‌کنند. این دست از خانوارها که عموما قشر کم درآمد جامعه نیز محسوب می‌شوند، در طرح اصلاح نظام پرداخت یارانه نباید نادیده گرفته شوند، به نوعی که ناچار شوند نان را با قیمت آزاد تهیه نمایند. در صورت عدم حمایت و برنامه‌ریزی دولت برای این دسته از جامعه، قطعاً آسیب جدی به آنان وارد خواهد شد که با توزیع عادلانه یارانه‌ها در تضاد است.
منبع:
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بررسی طرج اصلاح نظام پرداخت یارانه نان از سوی دولت سیزدهم در سال ۱۴۰۱، شماره مسلسل:۱۸۶۰۶
انتهای پیام/ کشاورزی
همش دروغه نصف دستگاه های هوشمند فروش نان در مغازه های دیگه استفاده میشن تا فروش رو به حد مقبول برسونن و تمام ارکان مرتبط دولتی هم ازش آگاهن
یعنی تعزیرات وزارت صنعت نمیدونن تراکنش ساعت یازده شب ربطی به نونوایی که تا ظهر کار میکنه نداره
نانوایی ها از فروش آرد یارانه ای سود بیشتری میبرن تا پخت نان
اتحادیه باهاشون همکار و دزده
تعزیرات و اتاق اصناف آگاهن و رشوه میگیرن
دیگه هیچ کجای قانون هم بجز این ارکان پاسخگو نیست میگن به ما ربطی نداره
حجم شکایات مردمی به حدی بالا بوده و تاثیری هم نداشته که الان حدود بیست درصد حجم نان بصورت پخت خانگی تامین میشه با آردی که بدون یارانه تهیه کردن
دازد از دزد حمایت بکنه و قانون و دولت هم از دزد حمایت بکنن
دیگه یعنی مملکت شده دزد خونه
من پیشبینی میکنم از سال ۱۴۰۴ به بعد مردم برای حل مشکلات خودشون دیگه به قانون مراجعه نمیکنن و به زور و چماق روی میارن
امیدوارم یارانه از همه جای این کشور نکبت قط بشه و مردم از هرجا دلون خواست مایحتاج تهیه کنن
تا مجبور نباشیم برای تهیه ی نان خشک هم پول بریزیم تو جیب دزدها