پیمان پژمان‌زاد، سرپرست بخش ایمنی حمل و نقل مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: حمل و نقل در واقع یک سیستم است، سیستم از اجزا و زیرسیستم‌هایی تشکیل می‌شود. زیرسیستم‌های حمل و نقل بر اساس قدیمی‌ترین تعریف موجود به بخش‌های اقتصاد، ایمنی و زیرساخت تقسیم‌بندی می‌شوند. در واقع طبق این تعریف حمل و نقل به جهت جابجایی و ارتباط نیاز به زیرساخت دارد، همچنین لازم است که حمل و نقل به صورت اقتصادی انجام شود. در نهایت حمل و نقل باید به صورت ایمن برقرار باشد، با توجه به این تعریف ارتباط بین ایمنی و اقتصاد مشهود است. بنابراین برای اینکه حمل و نقل به صورت اقتصادی مدیریت شود. نیاز است سیستم‌های حمل و نقلی اعم از ریلی و غیر آن ایمن باشند.
وی در ادامه گفت: حمل و نقل ایمن یعنی کالا و افراد از مبدا به مقصد به شکل سالم برسند. از الزامات حمل و نقل ایمن می‌توان به وجود زیرساخت ایمن (از جمله راه، جاده و ریل)، کاربران ایمن (که در رفت‌و‌آمد جاده‌ای به قوانین احترام می‌گذارند) و همچنین خودروهای ایمن (که در وقوع حادثه، کمترین آسیب را به سرنشین وارد می‌کنند) اشاره کرد. البته وجود برنامه ریزی و مدیریت صحیح و واکنش‌های بعد از سانحه نیز بسیار پر اهمیت است.
نیاز به برنامه‌های راهبردی، تاکتیکی و عملیاتی برای ارتقای ایمنی جاده‌ای
این کارشناس حمل و نقل با اشاره به لزوم ارتقای ایمنی جاده‌های کشور افزود: هر کشوری برای ارتقای ایمنی جاده‌های خود به سه نوع برنامه راهبردی، تاکتیکی و عملیاتی نیاز دارد. این سه برنامه در ارتباط با هم، ایمنی سیستم‌های حمل و نقل جاده‌ای یک کشور را تامین خواهند کرد. در اواخر دهه هشتاد راهبردهایی در قالب برنامه استراتژیک، توسط کمیسیون ایمنی راه‌ها (که نهاد راهبر این حوزه است)، تهیه و ابلاغ شد. در ادامه برای راهبردهای ابلاغی، برنامه‌های عملیاتی تهیه شد که متاسفانه به دلیل پاره‌ای از مشکلات پیاده سازی نگردید. در این برنامه اقدامات مرتبط با هر جزء سیستم جداگانه آماده و ارائه شد. این اجزا شامل خودرو، کاربر، واکنش پس از سانحه و زیرساخت‌های حمل و نقل بودند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه سازمان بهداشت جهانی متولی پایش ایمنی راه‌ها در کشورهای مختلف است، در موضوع تهیه این برنامه عملیاتی از دستورالعمل‌های ابلاغی آن نهاد از جمله کتاب GRSF استفاده شد. در گزارش مذکور برنامه‌ها و دستورالعمل‌های ارتقای ایمنی جاده‌ها باید بر اساس ۵ رکن اصلی از جمله خودروهای ایمن، کاربران ایمن، واکنش بعد از سانحه، زیرساخت ایمن و سیستم مدیریت ایمنی راه تهیه شود که این مهم در برنامه تهیه شده برای ایران مد نظر قرار گرفت.
پژمان‌زاد در ادامه افزود: به عنوان نمونه بر اساس این دستورالعمل، طراحی خودرو تنها ویژه انتقال و حرکت در راه نیست. بلکه طراحی آن باید با توجه به ایمنی کاربران راه[۱] از جمله راننده، سرنشین، عابر پیاده، موتورسیکلت سوار، دوچرخه سوار و غیره باشد. لازم به ذکر است امروزه وزارت صمت استانداردهای ۸۵ گانه‌ای را برای کنترل کیفیت و ایمنی تولید خودروسازها در دستور کار قرار داده است.
سیستم حمل و نقل مطلوب عامل جذب جمعیت از کلانشهر به حومه
پیمان پژمان‌زاد با تاکید بر جذب جمعیت از کلانشهرها به شهرهای حومه‌ای به دلیل وجود سیستم‌های حمل و نقلی مطلوب بین آن‌ها افرود: در واقع اگر سیستم‌های حمل و نقلی و ارتباطی بین شهرهای حومه‌ای و کلانشهر مرکزی فراهم شود، نیروی کار به راحتی می‌تواند بین آن‌ها جابجا شود. از نشانه‌های فراهم نبودن سیستم‌های حمل و نقل حومه‌ای مطلوب و ایمن، سرریز نشدن جمعیتی کلانشهرها در شهرهای حومه‌ای است. هر چند ممکن است مردم در صورت اجبار از جمله مسائل اقتصادی در آن شهرهای حومه‌ای ساکن شوند اما مولفه محلیت در آنجا شکل نخواهد گرفت و ساکنین آن احساس بومی بودن نخواهند کرد، لذا در اولین فرصت این شهرها را ترک خواهند کرد.
ایمنی، سرعت مقبول و هزینه مناسب لازمه سیستم حمل و نقل ریلی
پژمان‌زاد گفت: اصولا سیستم‌های حمل و نقل همگانی حومه‌ای برای انجام سفری با ویژگی‌های راحت، ایمن، با امنیت بالا، هزینه مناسب و سرعت مقبول ایجاد شده است که نوع سیستم جهت انجام سفرهای حومه‌ای توسط کاربران بر اساس این ویژگی‌ها انتخاب می‌شود. بنابراین برای انجام سفر حومه‌ای مقبول، وجود سیستم‌های حمل و نقل حومه‌ای ایمن الزامی است. یکی از سیستم‌هایی که دارای معیارهای مقبول جهت انجام سفر از جمله ایمنی و زمان سفر مناسب، حمل و نقل ریلی است.
پی‌نوشت:
[۱] به تمام کسانی که از جاده، خیابان یا پیاده رو استفاده می‌کنند، کاربران راه (جاده‌ای) می‌گویند. (از جمله: عابرین پیاده، دوچرخه‌سواران، موتور سیکلت، خوردوی شخصی، اتوبوس، مینی‌بوس و غیره)
انتهای پیام/ حمل و نقل
