به گزارش مسیر اقتصاد بازار جهانی نفت یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین عوامل مؤثر بر اقتصاد و تحولات جهانی است. نوسانات اخیر قیمت نفت، توافق کشورهای صادرکننده نفت برای کاهش تولید، ورود نفت شیل به بازار جهانی و … از جمله اتفاقات مهم چند ساله اخیر در بازار نفت بوده است.
پیش بینی عرضه و تقاضای نفت و نیز تشخیص میزان امنیت انرژی از جمله عوامل تأثیرگذار بر قیمت انرژی است. این پیش بینی ها را می توان بر اساس رفتار بازار نفت و کشورهای مختلف در طول تاریخ انجام داد.
کشور ایران یکی از کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت بوده و اقتصاد آن نیز به شدت به نفت وابسته است. این وابستگی باعث تأثیرپذیری شدید اقتصاد کشور از تغییرات جهانی قیمت نفت می شود.
برای شناخت و تحلیل بازار نفت در چند ساله اخیر می توان به گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی از بازار نفت مراجعه نمود:
تقاضای نفت خام ۴ ساله اخیر به صورت فصلی در نمودار-۱ نمایش داده شده است:
چنانچه مشاهده می شود تقاضای نفت خام دنیا در چهار سال اخیر روندی صعودی را طی کرده که البته همیشه با نوسانات فصلی نیز همراه بوده است. بنابراین پیش بینی می شود که تولید نفت خام در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ به میزان ۱.۳ میلیون بشکه در روز افزایش بیابد. دلیل این امر عمدتا افزایش تقاضای روسیه، هند، آمریکا و چند کشور شرق آسیاست.
از طرفی دیگر عرضه نفت خام دنیا در ۴ ساله اخیر به صورت فصلی در نمودار-۲ نمایش داده شده است:
مطابق نمودار-۲ میزان مازاد عرضه نفت خام در سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ که باعث افت قیمت نفت شد، به وضوح قابل رؤیت است.
اما اوپک به عنوان یک تأمین کننده اصلی انرژی و نفت در دنیا نقشی اساسی در بازار نفت دارد. عرضه نفت خام اوپک در ۴ ساله اخیر به صورت فصلی در نمودار-۳ نمایش داده شده است:
مطابق نمودار-۳ عرضه نفت در سه ماهه منتهی به سال ۲۰۱۷ محدود شد که دلیل آن نیز توافق اوپک می باشد. توافقی که طی آن کشورهای تولید کننده نفت (اوپک و غیراوپک) تولید خود را تا ۱.۲ میلیون بشکه در روز کاهش دادند.
برای تحلیل نوسانات قیمت نفت، ابتدا می بایست که به سراغ مقایسه عرضه و تقاضای این ماده با ارزش در بازار جهانی رفت. میزان مازاد عرضه نفت را می توان به وضوح در نمودار-۴ مشاهده کرد:
بر اساس پیش بینی نمایش داده شده در نمودار-۴ مشخص می شود که باید انتظار افزایش تقاضای نفت در ماه های پیش رو را داشت. امری که منجر به بالا رفتن قیمت و در نتیجه افزایش عرضه نفت خام خواهد شد.
قیمت نفت در یک سال اخیر نیز مطابق نمودار-۵ نمایش داده شده است:
بر اساس مشاهدات فوق، اهمیت تصمیمات جهانی بر عرضه، تقاضا و قیمت نفت کاملا مشخص است. همچنین همکاری و یا رقابت تولیدکنندگان نفت می تواند تأثیرات آشکاری بر بازار نفت و اقتصاد جهان داشته باشد. پیش بینی قیمت نفت نیز از جمله عوامل تعیین کننده در تصمیم گیری و سیاست گزاری کشورهاست که باعث سودآوری و یا ضررهای گزاف مالی و اقتصادی می شود.
