به گزارش مسیر اقتصاد برخلاف بازار جهانی شده نفت، بازار گاز، یک بازار نيمه انحصاری به ویژه در سمت عرضه است و معمولا قدرت برتر در معاملات گاز بين کشورها، در اختيار کشورهای صادرکننده گاز است. مثال بارز این موضوع، صادرات گاز روسيه به اروپا است. با وجود تمایل اروپا برای متنوع‌سازی سبد تامين گاز خود، به دليل شرایط خاص بازار گاز و «منطقه‌ای» بودن آن، این قاره نتوانسته بود تا پيش از جنگ روسیه و اوکراین در فوريه سال ٢٠٢٢، به سياست کاهش وابستگی خود به روسيه جامه عمل بپوشاند.
برنامه‌های روسیه جهت توسعه ظرفیت LNG
پس از شروع درگیری بین روسیه و اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ به مرور زمان صادرات گاز طبیعی روسیه به اتحادیه اروپا کاهش یافته به طوری که در سال ۲۰۲۳ به ۲۸٫۳ میلیارد متر مکعب رسیده است، در حالی که در سال ۲۰۲۱ حدودا ۱۴۶ میلیارد متر مکعب بود. به عبارتی بیش از ۸۰ درصد از صادرات گاز طبیعی روسیه به اتحادیه اروپا کاهش یافته است.
این در شرایطی است که در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۱ صادرات LNG روسیه به اتحادیه اروپا نه تنها کاهش نیافته، بلکه بیش از ۴۰ درصد افزایش داشته است. در تصاویر زیر به وضوح کاهش شدید صادرات گاز از طریق خط لوله پس از جنگ روسیه- اوکراین و هم‌چنین افزایش صادرات LNG روسیه به اتحادیه اروپا مشخص است.
با توجه به کاهش صادرات روسیه از طریق خط لوله و هم‌چنین تمایل بیشتر کشورهای متقاضی گاز به دریافت LNG، روسیه به عنوان چهارمین تولیدکننده بزرگ LNG جهان پس از ایالات متحده، قطر و استرالیا قصد دارد با سه برابر کردن تولید خود به بیش از ۱۰۰ میلیون تن تا سال ۳۵-۲۰۳۰، سهم خود از بازار جهانی را از ۸ درصد به حدود ۲۰ درصد افزایش دهد.
بنابراین این کشور در حال توسعه پروژه‌های جدید LNG خود است و می‌خواهد با صادرات هرچه بیشتر LNG سهم بیشتری از بازار آن را به خود اختصاص دهد. در این راستا، دو پروژه مهم در حال ساخت روسیه در بخش LNG عبارتند از؛ پروژه آرکتیک ال.ان.جی ۲[۱] و اوست لوگا [۲] یا ال.ان.جی بالتیک. در مجموع این دو پروژه بیش از ۳۰ میلیون تن [۳] ظرفیت تولید LNG دارند که مقدار قابل ملاحظه‌ای در بازار LNG محسوب می‌شود. این مساله باعث شده است تا ایالات متحده تحریم‌هایی را در بخش توسعه LNG روسیه اعمال کند و به نوعی مانع از نقش‌آفرینی بیشتر روسیه در عرصه صادرات LNG شود.
مهار روسیه در توسعه ظرفیت LNG توسط آمریکا
پس از جنگ اوکراین، مسکو توانست در بخش صادرات نفت موفق عمل کند و با دور زدن تحریم‌ها، مقاصد صادرات نفت خود را از اروپای غربی به سمت چین و هند منحرف کند. اما تاثیر محدودیت‌ها بر LNG به دلیل تعداد نسبتا کم تانکرهایی که می‌توانند LNG را حمل کنند و عدم دسترسی روسیه به فناوری و منابع مالی شدیدتر است.
آمریکا در سال ۲۰۲۳ با صادرات ۸۸٫۹ میلیون تن LNG، بزرگترین صادرکننده LNG در سطح جهان لقب گرفت و بخش اعظمی از نیاز گازی اتحادیه اروپا پس از جنگ روسیه و اوکراین را از طریق صادرات LNG برآورده کرده است. شواهد نشان می‌دهد که آمریکا قصد دارد تا از توسعه بازیگری روسیه در آینده انرژی به‌خصوص بخش LNG جلوگیری کند و با بهره‌گیری از استراتژی حذف رقبا بتواند با اختیار عمل بیشتری بازار جهانی گاز با محوریت LNG را شکل دهد. بازاری که خود به‌عنوان رهبر آن شناخته می‌شود.
پینوشت:
[۱] Arctic LNG2
[۲] Ust-Luga
[۳] بر اساس مرجع شرکت BP، هر یک میلیون تن LNG معادل ۱٫۳۶ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی است.
انتهای پیام/ انرژی
