مسیر اقتصاد/ مطابق آیین نامه اجرایی تبصره ۱۴ ماده واحده بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، نرخ سوخت نیروگاهی اعم از نیروگاه‌های مقیاس کوچک و بزرگ در سال ۱۴۰۲ که تمامی برق خود را به شبکه سراسری برق کشور تحویل می‌دهند، مبلغ ۷۵۰ ریال به ازای هر لیتر فرآورده های نفتی و هر متر مکعب گاز طبیعی تعیین شد؛ این نرخ در سال ۱۴۰۱ برابر با ۲۵۰ ریال بوده که در سال ۱۴۰۲ با افزایشی ۲۰۰ درصدی همراه بوده است، اما همچنان این رقم در مقایسه با نرخ سایر مصارف بسیار ناچیز است.
قیمت ناچیز سوخت نیروگاه در مقابل سایر مصارف گاز طبیعی
همانطور که در جدول زیر قابل مشاهده است، نرخ سوخت نیروگاه با وجود مصرف ۳۰ درصد از گاز طبیعی کشور در مقایسه با نرخ گاز طبیعی سایر مصارف تقریباً ناچیز است و عملاً هزینه‌ای بابت سوخت از نیروگاه‌ها اخذ نمی‌شود.
مقایسه قیمت سوخت نیروگاه‌های ایران و آمریکا
متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی در کشور آمریکا بالای ۴۱ درصد است. این در حالی است زغال‌سنگ نزدیک به ۴۰ درصد از برق تولیدی از سوخت‌های فسیلی در آمریکا را تشکیل می‌دهد که راندمان این نیروگاه‌ها محدود به زیر ۴۰ درصد است و نیروگاه‌های با سوخت گازی آن‌ها (سیکل ترکیبی) راندمان بالای ۵۰ درصد دارند.
با مقایسه قیمت گاز مصارف مختلف آمریکا مشاهده می‌شود با اینکه قیمت گاز نیروگاه‌ها از سایر بخش‌ها کمتر است، اما همچنان اختلاف چندانی با تعرفه صنعتی و نیروگاهی وجود ندارد. نکته قابل توجه، تعرفه تقریباً دو برابری گاز خانگی نسبت به مصارف صنعتی و نیروگاهی است. تعرفه مصارف خانگی در آمریکا در دو دهه اخیر هیچ‌گاه از ۳۶ سنت دلار کمتر نشده است.[۱]
افزایش راندمان نیروگاهی وابسته به شیوه قیمت‌گذاری انرژی
با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، نسل جدید توربین‌های گازی با راندمان بالا تجاری‌سازی شده‌اند. برای مثال توربین‌های جدید شرکت زیمنس به عنوان یکی از بزرگترین سازندگان توربین‌های گازی نیروگاهی، قابلیت دستیابی به راندمان بیش از ۶۰ درصد به صورت سیکل ترکیبی را دارد. مزیت عمده این توربین‌ها کاهش مصرف سوخت برای تولید برق است.[۲]
توربین‌های گازی جدید قیمت بیشتری نسبت به توربین‌های قدیمی دارند. همچنین هزینه تعمیر و نگهداری آن‌ها بالاتر است و یکی از مهمترین عواملی که استفاده از این نوع توربین را از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر می‌کند، کاهش هزینه سوخت به ازای هر کیلووات ساعت برق تولیدی توسط آن‌ها است. در اغلب کشورها هزینه سوخت، عمده هزینه متغیر تولید برق در نیروگاه‌های حرارتی را تشکیل می‌دهد و استفاده از توربین‌های گازی با راندمان پایین با وجود قیمت کمتر توربین به صرفه نخواهد بود.[۳]
با وجود به صرفه نبودن افزایش راندمان نیروگاه‌ها از نظر اقتصادی با قیمت فعلی سوخت و برای جلوگیری از افزایش قابل توجه هزینه مردم، قرار است مطابق ماده ۱۰ قانون مانع‌زدایی از صنعت برق یارانه در کل زنجیره تولید تا مصرف برق، تدریجا حذف و به انتهای زنجیره (مصرف کننده نهایی) منتقل گردد و متناسب با مصرف‌کنندگان مختلف ساماندهی شود. برای این کار باید قیمت سوخت نیروگاه‌ها به قدری افزایش پیدا کند که انگیزه اقتصادی برای بهبود راندمان و کاهش تلفات در زنجیره ایجاد شود.
قانون «مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق» در آبان ماه ۱۴۰۱ به تصویب و تأیید مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان رسید و پس از آن در آذرماه از سوی رئیس‌جمهور به وزارت نیرو ابلاغ شد. در حال حاضر با گذشت نزدیک به یکسال از ابلاغ قانون از سوی رئیس‌جمهور و فرصت سه ماهه قانونگذاران به وزارت نیرو جهت تهیه و تصویب آیین‌نامه‌ها، اما همچنان آیین‌نامه‌ای به تصویب نرسیده است که با وجود مشکلات صنعت برق کشور و کارکرد قانون مانع‌زدایی از صنعت برق برای رفع این مشکلات، عدم پیگیری وزارت نیرو نیاز به واکاوی دارد.
منابع:
انتهای پیام/ انرژی
