به گزارش مسیر اقتصاد نان در کشورهای عربی و به طور خاص مصر از اهمیتی ویژه برخوردار است و نمادی از زندگی محسوب می‌شود. اما وضعیت تامین نان در این کشور به نحوی است که دست کم دو سوم جمعیت ۱۰۶ میلیون نفری آن به یارانه دولتی در این زمینه وابسته هستند. مصرف نان در مصر سه برابر میانگین جهانی است که ریشه در سبک زندگی آن‌ها و البته یارانه‌ای بودن قیمت نان در مقایسه با قیمت‌های فزاینده دیگر اقلام خوراکی دارد. در حال حاضر تورم محصولات غذایی در مصر به حدود ۷۲ درصد رسیده و نان دولتی سهمی بالا در مصرف روزانه مردم این کشور دارد.
یارانه ۲.۹ میلیارد دلاری مصر برای پایین نگهداشتن قیمت نان
در سال‌های اخیر قیمت جهانی گندم روندی صعودی داشته و تغییرات اقلیمی و کمبود آب نیز شرایط را برای تولید این محصول در بسیاری از کشورها دشوارتر کرده است. در بودجه سال جاری مصر یارانه نان با ۲.۹ میلیارد دلار، سهمی حدود ۲.۶ درصدی در کل بودجه دارد.
مصر تنها نیمی از ۲۰ میلیون تن گندم مصرفی سالانه خود را در داخل تولید می‌کند و یکی از بزرگترین واردکنندگان این محصول در جهان محسوب می‌شود. وابستگی به واردات در تامین گندم، این کشور را به شدت تحت تاثیر تکانه‌های جهانی قرار داده است؛ به طوریکه بعد از وقوع جنگ اوکراین و تحولات بعد از آن، هزینه تامین گندم و به تبع یارانه دولتی نان در مصر به شدت افزایش یافت؛ هرچند در طول ماه‌های اخیر قیمت جهانی این محصول روندی نسبتا نزولی را طی کرده و از اوج ماه‌های بعد از وقوع جنگ فاصله گرفته است.
محدودیت‌های تولید داخلی محصولات کشاورزی در مصر
روند توسعه شهری در مصر، زمین‌های کشاورزی را کوچک‌تر کرده است و در حال حاضر تنها ۴ درصد از زمین‌های این کشور قابلیت کشت محصولات کشاورزی را دارد. علاوه بر این خشک‌تر شدن رود نیل به واسطه احداث سد در بالادست رودخانه نیل در کشور اتیوپی، افزایش دما و کاهش میزان بارندگی نیز توان تولید داخلی محصولات کشاورزی در مصر را کاهش داده است.
از طرف دیگر مصر جمعیت رو به رشدی دارد و انتظار می‌رود جمعیت این کشور تا سال ۲۰۵۰ میلادی به ۱۶۰ میلیون نفر برسد. این افزایش جمعیت، تامین غذا و به طور خاص گندم مصر را در سال‌های آتی به یک بحران دائمی تبدیل خواهد کرد.
۲ چالش اساسی مصر برای جایگزینی یارانه نان با پرداخت نقدی
دولت مصر بودجه‌ای ۲۴۶ میلیارد دلاری را برای اختصاص به طرح‌های جلوگیری از تغییرات اقلیمی تا سال ۲۰۳۰ میلادی اختصاص داده که به طور سالانه معادل ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است. از طرف دیگر مصر از جمله کشورهایی است که بدهی‌های خارجی قابل توجهی دارد و باید در هزینه کرد دولتی صرفه‌جوی در پیش بگیرد.
پرداخت یارانه نقدی به جای یارانه نان، هرچند کار را برای دولت آسان‌تر می‌کند اما ۲ مشکل اساسی برای اقتصاد مصر ایجاد می‌کند؛ اول اینکه در شرایط تورمی کنونی، یارانه نقدی به شدت قدرت خرید مردم را در مقایسه با شرایط فعلی کاهش می‌دهد و می‌تواند چون گذشته شرایط را برای آشوب‌های خیابانی فراهم کند؛ و دوم اینکه چون یارانه نان اکنون در قالب قیمت خرید تضمینی بالا به تولیدکنندگان داخلی گندم پرداخت می‌شود، قطع آن به شدت تولید گندم را تحت تاثیر قرار می‌دهد و این کشور را بیش از پیش به واردات این محصول وابسته می‌کند که می‌تواند مشکلات اقتصادی بیشتری در آینده به بار بیاورد.
منبع: اکونومیست
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
