به گزارش مسیر اقتصاد در طول سال گذشته ایجاد واحد پولی بریکس به یکی از موضوعات مهم این گروه و بازارهای مالی جهانی تبدیل شده است. با وجود تردید برخی از صاحب نظران کشورهای توسعه‌یافته، تصورات و ادعاهای بی‌اساس بسیاری مبنی بر سقوط سریع دلار و فروپاشی نظام مالی جهانی به دلیل ایجاد واحد پولی بریکس مطرح می‌شود. در واقع، سناریوی واقعی و روش‌های معرفی چنین ارزی هنوز مشخص نشده و احتمالا اولین مرحله راه‌اندازی ارز بریکس، به جای یک ارز معاملات بین‌المللی تمام عیار، به شکل یک واحد حسابداری باشد. R۵ (که نام خود را از حروف اول ارزهای کشورهای BRICS گرفته) حتی در قالب واحد حسابداری نیز تاثیر قابل توجهی بر برای اقتصادهای جنوب جهانی و سیستم مالی بین المللی داشته و مزایای مهمی را برای اقتصادهای کشورهای در حال توسعه به ارمغان می‌آورد.
داشتن رویکرد واقع‌بینانه نسبت به ارز جدید بریکس
اولین تلاش‌ها برای پروژه ارز مشترک R۵ و استفاده از بریکس به عنوان بستر دلارزدایی، توسط «وای لیسوولیک» در سال‌های ۲۰۱۷-۲۰۱۸ در آفریقای جنوبی مطرح شد. بحث‌های بعدی در مورد R۵ بیشتر حول ایجاد یک ارز شبیه یورو برای معاملات بین‌المللی بود و همچنین مسیرهای جایگزینی مانند ارز ذخیره یا واحد حسابداری پیشنهاد می‌شد. سناریوی دوم، در واقع ساده‌ترین و شاید واقعی‌ترین سناریو برای اولین مراحل پروژه R۵ خواهد بود. به گفته کارشناسان این حوزه، ایجاد یک واحد حسابداری برای BRICS، می‌تواند به طور واقع بینانه با حداقل منابع انجام و در مدت زمان نسبتاً کوتاهی عملیاتی شود.
راه اندازی ارز جدید بریکس در قالب یک وسیله مبادله فیزیکی، احتمالا با اقدامات سفته‌بازانه و تلاش برای آزمایش مقاومت ارز جدید در برابر قدرت بازارهای سرمایه جهانی مورد استقبال قرار گیرد. بر این اساس، از نظر روند تدریجی رشد ارز بریکس، منطقی است که ابتدا ایجاد یک واحد حسابداری در اولویت باشد و توسعه زیرساخت‌های بازار در مراکز مالی بزرگ جنوب جهانی بستر آن را فراهم می‌کند. علاوه بر این، مسیر «واحد حسابداری» دارای انعطاف کافی است، به طوری که یک یا چند کشور بریکس توانایی راه‌اندازی چنین فرمت ارزی را به تنهایی و بدون نیاز به مشارکت همه اعضای BRICS دارند. واکاوی مزایا و معایب نشان می‌دهد که ایجاد R۵ به عنوان یک واحد حسابداری تهدیدات را به حداقل می‌رساند و بسیاری از مزایای مرتبط با آن را حفظ می‌کند، یعنی ساده‌ترین راه برای ایجاد ارز جهانی بریکس در کوتاه مدت بهینه‌ترین راه نیز است.
مزایای ایجاد ارز مشترک بریکس
شاید مهمترین تاثیر R۵، تغییر در طرز فکر و ذهنیت فعالان اقتصادی و کسب و کارها بوده که بسیار بر دلار متمرکز شده است. این وابستگی ذهنی به دلار، از این واقعیت ناشی می‌شود که دلار در قیمت‌گذاری، حسابداری و آمارهای سراسر جهان، چه در اقتصادهای پیشرفته و چه در اقتصادهای در حال توسعه، نقش محوری دارد. معرفی یک واحد حسابداری BRICS که جایگزین دلار در اقتصادهای بزرگ جهان در حال توسعه می‌شود، نقطه عطف بازارهای نوظهور و لنز متفاوتی برای کسب و کارها جهت دنبال کردن اقتصادهای بریکس پلاس است.
دلیل دیگر در مورد اهمیت کلیدی ارز بریکس، مبتنی بر افزایش اعتبار این گروه در گستره جهانی است. تا کنون، دستاوردهای اصلی بریکس عمدتاً به ایجاد بانک توسعه جدید معطوف بوده است. ایجاد یک ارز جهانی جدید توسط بلوک بریکس نشان دهنده نوآوری واقعی و تحول در اقتصاد جهانی است که جایگاه آن عرصه بین‌المللی را بهبود می‌بخشد. همچنین معرفی ارز بریکس می‌تواند بر جهت و کیفیت سیاست‌های کلان اقتصادی اعضای بریکس تأثیر بگذارد. احتمالا، ظهور R۵ تا حدودی تحمل مقامات پولی بریکس نسبت به افزایش نوسانات در نرخ تبدیل ارزهای ملی را کاهش می‌دهد. همچنین احتمالا هماهنگی بیشتری بین سیاست‌های اقتصاد کلان کشورهای بریکس و بریکس پلاس ایجاد شود تا از همواری مسیر اجرای مراحل بعدی R۵ اطمینان حاصل شود.
البته واکنش بازارهای مالی جهانی به معرفی ارز بریکس را باید در نظر داشت. معرفی R۵ به عنوان یک واحد حسابداری می‌تواند انتظارات تقاضای بیشتر در آینده را افزایش دهد. ایجاد R۵ همچنین می‌تواند به استفاده از ارزهای ملی (از جمله ارزهای BRICS) در تجارت بین المللی کمک کند. در مقابل، نقش دلار به دلیل انتظار از کاهش سهم آن در معاملات جهانی ارز و کالاها روند کاهنده به خود می‌گیرد. بر این اساس، ظهور R۵ احتمالاً به نفع ارزهای دیگر به ویژه یوآن خواهد بود که البته مقیاس آن به روش‌های دقیق پیاده‌سازی ارز بریکس بستگی دارد. بعید است که تأثیر آن بر دلار در کوتاه مدت قابل توجه باشد زیرا عدم اطمینان در مورد آینده ارز BRICS همچنان بالاست.
غلبه بر تهدیدات و افزایش رقابت با دلار
برخی از کنشگران اقتصادی نسبت به پشتوانه ارز بریکس مثلا طلا و نفت، نگران هستند چون این احتمال وجود دارد که اشتهای سفته‌بازی نسبت به ارز جدید را افزایش دهد که در اینصورت به افزایش قیمت بیت کوین، طلا یا سایر رقبای دلاری منجر می‌شود. اما هدف نهایی ارز مشترک بریکس، به جای خدمت به منافع دلالان بازار، ایجاد ثروت بیشتر برای خانوارها و کسب و کارهای جنوب جهانی است. تهدید دیگر، نوسانات سبد R۵ و ارزهای ملی زیربنایی آن است که این امر مستلزم انجام کارهای مقدماتی و توجه به عمق و کیفیت زیرساخت‌های بازار است.
در مجموع، ایجاد چنین ارزی برای اقتصاد جهانی، مبادلات تجاری و سیاست‌های اقتصادی بین‌المللی، می‌تواند تاثیر زیادی در کوتاه مدت داشته باشد. همچنین، مهم است که ایجاد ارز جدید بریکس صرفاً بر جایگزینی دلار متمرکز نباشد، بلکه بر اعتماد بیشتر به سیستم‌های مالی و ابزارهای ارزی در جنوب جهانی تاکید کند تا تجارت و سرمایه‌گذاری در جنوب جهانی افزایش و توسعه بازار سرمایه عمیق‌تر شود. در واقع، ارز بریکس باید به‌عنوان یک لنگر معتبر برای آن دسته از اقتصادهای در حال توسعه‌ای باشد که جریان تجارت و سرمایه‌گذاری خود را به سمت جنوب جهانی تغییر می‌دهند. در بلندمدت و با تکامل به مرحله ارز ذخیره، R۵ به سیستم پولی جهانی متعادل‌تر کمک و با دلار آمریکا و سایر ارزهای ذخیره پیشرو رقابت خواهد کرد.
منبع: مدرن دیپلماسی
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
