هزینه فرصت ۳.۴ میلیارد دلاری در سال با کاهش تولید نفت کوره

مسیر اقتصاد/ نفت کوره یکی از محصولات حاصل از پالایش نفت خام است که به علت دارا بودن هیدروکربن‌های سنگین و همچنین ترکیبات آلاینده، قیمت پایین‌تری نسبت به نفت خام و سایر فرآورده‌های سبک آن دارد. بنابراین هرچه تولید این محصول در پالایشگاه‌های کشور کاهش یابد، حاشیه سود افزایش خواهد یافت. همچنین با توجه به قوانین جدید سازمان بین المللی دریانوردی[۱] در خصوص منع استفاده از سوخت با گوگرد بیش از ۰.۵ درصد، لزوم کاهش تولید نفتِ کوره و کاهش میزان گوگرد آن، برای کشور بسیار حائز اهمیت است.

سهم ۲۳ درصدی نفت کوره از سبد محصولات پالایشگاهی کشور

کشورهای با ظرفیت پالایشی بالا، تغییرات جهانی صنعت پالایشگاهی و سبد فرآورده‌های نفتی تولیدی را رصد و صنایع پالایشی داخلی خود را متناسب با آن تنظیم می‌کنند. به عنوان نمونه طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ کشور چین توانست با ساخت پالایشگاه‌های جدید و ارتقای پالایشگاه‌های قدیمی، درصد تبدیل نفت خام به نفت کوره را به میزان ۷۲ درصد کاهش دهد، بدین معنا که موفق شد درصد تبدیل نفت خام به نفتِ کوره را از ۱۰ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۲.۸ درصد در سال ۲۰۱۲ برساند. همچنین کشور کره‌جنوبی موفق شد درصد تبدیل مذکور را از ۲۵ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۱۰ درصد در سال ۲۰۱۲ برساند و این شاخص را ۵۹ درصد کاهش دهد.

بنابراین با توجه به تغییرات بخش تقاضا، تغییر در سمت عرضه و تطبیق آن با شرایط جدید ضروری است. این در حالی است که در ایران با وجود کاهش چشمگیر مصرف نفت کوره، در حال حاضر و آینده پیش‌رو، تدبیر ویژه‌ای برای کاهش تولید آن در نظر گرفته نشده است.

بر اساس اطلاعات موجود، ایران در بین کشورهای با ظرفیت پالایشی بیش از ۱.۸ میلیون بشکه در روز در جایگاه دهم از لحاظ کاهش درصد تبدیل نفت خام به نفت کوره، قرار گرفته و موفق شده است شاخص مذکور را از ۳۰ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۲۳ درصد در سال ۲۰۲۰ برساند و در واقع حجم نفتِ کوره تولید شده در سبد پالایشی را کاهش دهد. اگرچه ایران با اجرای پروژه‌هایی از نوع توسعه و ارتقای کیفیت طی سالیان اخیر به این کاهش دست یافته، اما همچنان بالاترین درصد تبدیل را در میان این کشورها دارد که می‌توان دلیل این موضوع را قدیمی بودن پالایشگاه‌های کشور با میانگین سنی بیش از ۵۰ سال دانست.

کاهش نفت کوره کشور با اجرای ماده ۵۹ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی

ماده ۵۹ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی با محوریت کاهش تولید نفت کوره و حرکت به سمت فرآورده‌های میان تقطیر، مصوب ۱۳۸۹ اشاره می‌کند که «دولت مکلف است با استفاده از منابع حاصل از صادرات نفت کوره مازاد بر مصرف داخلی، تأمین مالی از طریق فاینانس، مشارکت بخش خصوصی یا از محل منابع عمومی در چهارچوب بودجه‌های سنواتی نسبت به ارتقاء تکنولوژی و تکمیل زنجیره پالایش نفت خام پالایشگاه‌ها به‌گونه‌ای اقدام کند که سالانه با کاهش تولید حداقل دو واحد درصد نفت کوره، ظرف پانزده سال متوسط تولید نفت کوره پالایشگاه‌ها را به حداکثر ده درصد نفت خام تحویلی برساند و فرآورده‌های بنزین، نفت‌گاز، نفت سفید، گاز مایع، نفت کوره و سایر فرآورده‌ها برابر استاندارد جهانی تولید شود».

در واقع محوریت اصلی ماده ۵۹ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی استفاده از درآمدهای حاصل از فروش نفت کوره برای کاهش تولید این محصول است. اما بعد از گذشت ۱۳ سال از تصویب این قانون، میانگین سهم تولید نفت کوره، نسبت به خوراک نفت خام پالایشگاه‌های کشور حدود ۲۳ درصد باقی مانده است.

هزینه فرصت ۳.۴ میلیارد دلاری در سال با کاهش نفتِ کوره کشور

بر این اساس روزانه حدود ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام، بیش‌تر از مقدار معین شده در قانون، به نفت کوره تبدیل می‌شود. با احتساب اختلاف قیمت بین نفت خام و نفت کوره، سالانه حدود ۲.۴ میلیارد دلار خسارت به کشور وارد می‌شود. در صورتی که هزینه فرصت تبدیل نفت کوره به فرآورده‌های سبک‌تر مانند بنزین در نظر گرفته شود، این مبلغ به ۳.۴ میلیارد دلار در سال افزایش می‌یابد که رقم بسیار چشمگیری است.

پی‌نوشت:

[۱] International Maritime Organization

انتهای پیام/ انرژی