مسیر اقتصاد/ با ظهور فناوری خورشیدی فتوولتاییک و سپس تجاری شدن این فناوری، از اواخر دهه ۱۹۷۰ به مدت سه دهه آمریکا عمده پنل خورشیدی جهان را تولید می‌کرد. بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ صنعت پنل خورشیدی فتوولتاییک در چین، قیمت‌های جهانی را تا ۸۰ درصد کاهش داد که یک دستاورد خیره‌کننده در یک بازار با فناوری بالا و رقابتی محسوب می‌شد.
نمودار زیر روند قیمت هر وات ظرفیت پنل فتوولتاییک بر حسب دلار را نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۱ به ۳۷ سنت دلار برای هر وات ظرفیت پنل خورشیدی فتوولتاییک رسیده است.
گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر تحت حمایت برنامه پنج‌ساله توسعه چین
گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر به یکی از هفت دسته کسب و کاری تبدیل شد که تحت برنامه‌های پنج ساله توسعه چین مورد حمایت ویژه از جمله وام‌ها و مشوق‌های مالیاتی قرار گرفت. چین شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات فتوولتاییک را خریداری و از صاحبان شرکت‌های دیگر دعوت کرد تا کارخانه‌های خود را به چین برای استفاده از نیروی کار ماهر و ارزان منتقل کنند. فرار از پرداخت مالیات و دریافت اعتبار مالیاتی عامل دیگری برای ترغیب شرکت‌ها به این کار بود.
کمک ۴۷ میلیارد دلاری دولت چین برای ساخت کارخانه‌های تولید پنل خورشیدی فتوولتاییک
ساخت پنل‌های خورشیدی دشوار است و برای ساخت کارآمد آن‌ها، این تجارت به کارخانه‌های بزرگ و نیمه خودکار نیاز دارد. با کمک ۴۷ میلیارد دلاری از طرف دولت چین و ساخت کارخانه‌های تولید سلول و پنل با ظرفیت بالا و استراتژیک خواندن این صنعت، چین توانست هزینه تمام‌شده تجهیزات خورشیدی فتوولتاییک را بسیار کاهش دهد و سهم کشورهای مختلف از تولید پنل‌های فتوولتاییک را در اختیار بگیرد که در نمودار زیر این روند مشخص شده است.
اقدامات حمایتی چین موجب تسخیر بازار پنل فتوولتاییک توسط شرکت‌های چینی شد و تقریبا تمام رقبا را از دور خارج کرد. چین پس از آن تصمیم گرفت از سیاست‌های آلمان پیروی کند و تعرفه‌هایی را برای خرید برق تولیدکنندگان برق تجدیدپذیر اختصاص بدهد تا تولید برق تجدیدپذیر به صرفه باشد. نتیجه افزایش تقاضای داخلی برای انرژی خورشیدی بود. نمودار زیر سهم کشورهای مختلف در تولید ماژول فتوولتاییک در سال ۲۰۲۱ را مشخص کرده است.
نمودار زیر ظرفیت تولید پنل خورشیدی در شرکت‌های مختلف را در سال ۲۰۲۲ برحسب مگاوات نشان می‌دهد.
شرکت‌های ایرانی فقط پنل خورشیدی را به صورت محدود مونتاژ می‌کنند
در ایران، شركت مانا انرژی پاک (به‌صورت شرکت سهامی خاص و متعلق به هلدینگ باختر) راه‌اندازی خط تولید سلول و پنل فتوولتاییک با ظرفیت تولید ۵۰۰ مگاوات در سال در دو فاز اجرایی در دستور کار قرار داد که کلیه قراردادهای مهندسی، ساخت و خرید تجهیزات خط تولید با تکنولوژی آلمان اجرایی گردید و کار ساخت و اجرای کارخانه آغاز شد.
شرکت تامین انرژی برق ایرانیان (تابان) یکی از شرکت‌هایی است که توسط بانک حکمت (وابسته به ارتش جمهوری اسلامی ایران) در ایران اقدام به ساخت کارخانه تولید پنل‌های فتوولتاییک کرده است. پنل تابان از قطعات مختلفی که از کشورهای خارجی به ویژه از چین وارد می‌شود مونتاژ می‌شود و دارای ظرفیت تولید ۲۵۰ مگاوات پنل خورشیدی در سال است. شرکت سولار صنعت فیروزه هم به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پنل فتوولتاییک در ایران و اولین تولیدکننده پنل در سایز نیروگاهی شروع به‌کار کرد و ظرفیت تولید این شرکت سالانه ۶۰ مگاوات است.
تمامی شرکت‌های فوق، اکثر قطعات مورد نیاز ساخت پنل را وارد می‌کنند که هزینه تمام شده پنل خورشیدی را در مقایسه با شرکت‌های چینی بالا می‌برد. با توسعه زنجیره ارزش پنل خورشیدی در داخل کشور و بومی‌سازی قطعات مورد نیاز می‌توان هزینه تمام شده را کاهش داد تا از لحاظ قیمتی محصولات داخل با محصولات چینی قابل رقابت باشند.
در حقیقت شرکت‌های چینی با حمایت‌های دولت توانستند پس از کسب فناوری تولید پنل‌های خورشیدی، قیمت تمام‌شده تولید پنل را به طرز خیره‌کننده‌ای کاهش دهند و بازار جهانی را تحت سلطه خود درآورند. کشور ایران به دلیل نیاز به تنوع بخشی به سبد انرژی خود، بازار داخلی بسیار مناسبی برای فروش پنل خورشیدی فتوولتاییک دارد که می‌تواند با انتقال بخشی از فناوری تولید آن به کشور علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار از هزینه تمام شده ساخت نیروگاه‌های خورشیدی فتوولتاییک بکاهد.
منابع:
انتهای پیام/ انرژی
