مسیر اقتصاد/ استفاده از خورشید برای تولید برق در ایران از سال ۱۳۶۰ آغاز شد. البته در آن زمان به دلیل هزینه بالای تجهیزات، تولید برق خورشیدی در کشور جنبه پژوهشی داشت. اقدام سازمان یافته در زمینه ساخت و احداث نیروگاه‌های خورشیدی و تولید تجهیزات مورد نیاز آن در کشور تا سال ۱۳۷۴ انجام نشد؛ اما در این سال سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا) متولی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و جلب مشارکت بخش خصوصی با خرید تضمینی برق تجدیدپذیر شد.
همچنین در بحث بهینه‌سازی مصرف انرژی، معاونت امور انرژی وزارت نیرو برای اجرای بخشی از فعالیت‌های مرتبط با آموزش، آگاه‌سازی و بازیافت انرژی در صنایع کشور را از طریق تأسیس سازمان بهره‌وری انرژی (سابا) به این سازمان واگذار کرد. با افزایش تعداد پروژه‌های تجدیدپذیر در اواخر سال ۱۳۷۸ هیأت وزیران به پیشنهاد وزارت نیرو دستور به دولتی شدن شرکت سانا داد.
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر متولی مشخصی در کشور نداشت
فعالیت‌های مرتبط با توسعه انرژی تجدیدپذیر در کشور تا پیش از دولتی شدن سانا متولی مشخصی نداشت و نهادهایی مانند سازمان انرژی اتمی، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت، فعالیت‌هایی به صورت موازی انجام می‌دادند. در سال ۱۳۸۳ به منظور استفاده بهینه و بهره‌برداری موثر از انرژی‌های تجدیدپذیر، شورای عالی اداری بنا بر مصوبه مجلس تمرکز انجام کلیه فعالیت‌های قانونی مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر را به وزارت نیرو سپرد و وزارت نیرو آن را به سانا منتقل کرد.
به موازات تغییرات در ساختار دولتی انرژی‌های تجدیدپذیر، فعالیت‌های مرتبط با آن، توسط بخش خصوصی ادامه پیدا کرد و به دلیل کاهش تدریجی هزینه‌های تولید تجهیزات، تقاضا برای احداث کارخانجات تولیدکننده پنل‌ها افزایش یافت. این تغییرات در ساختار دولتی انرژی‌های تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف انرژی با شروع تحریم‌های بانکی ایران مواجه شد و عملاً رسیدن به اهداف برنامه‌ریزی شده این سازمان‌ها را دچار چالش اساسی کرد.
دولت جهت ارتقای بهره‌وری انرژی و کاهش تلفات انتقال، توزیع و مصرف انرژی و استفاده از روش‌های تولید برق تجدیدپذیر، لایحه ادغام سانا و سابا را جهت تاسیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)، در تاریخ ۱۳۹۵/۹/۲۴ به تصویب رساند و در تاریخ ۱۳۹۵/۱۰/۳۰ جهت اجرا به وزارت نیرو ابلاغ کرد.
جهش در احداث نیروگاه‌های خورشیدی
پس از برجام در سال و شروع رفع محدودیت‌های بانکی و فراهم شدن شرایط سرمایه‌گذاری در ایران، تلاش‌ها برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی فتوولتاییک جهش قابل توجهی را به خود دید. در تیرماه ۹۴، وزارت نیرو تعرفه‌های خرید برق تولیدی از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر را افزایش داد و مدت زمان خرید برق که به ۵ سال محدود شده بود را به ۲۰ سال افزایش داد.
با کاهش قیمت‌ها در تولید و عرضه پنل‌ها و تجهیزات خورشیدی در بازارهای جهانی و قبل از آن که تولیدکنندگان داخلی بتوانند برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای را برای توسعه تولید پنل‌ها و بروزرسانی خط تولیدشان انجام دهند، بازار ایران به دلیل گران و کم بودن حجم تولید تجهیزات داخلی، به واردات تجهیزات نیروگاه‌های فتوولتاییک از کشورهای دیگر از جمله چین و اروپا روی آورد.
تأسیس شرکت‌های مونتاژ پنل‌های خورشیدی در کشور در سال ۱۳۹۵
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵ شرکت تامین انرژی برق ایرانیان تابان تاسیس گردید و کارخانه تمام‌اتوماتیک پنل‌های خورشیدی خود را در شهرک صنعتی شیراز با ظرفیت ۲۵۰ مگاوات در سال راه‌اندازی نمود که فاز اول آن به ظرفیت ۱۳۰ مگاوات در تیر ماه سال ۹۶ به بهره‌برداری رسید.
در همان سال ۱۳۹۵ شرکت دیگری با نام سولار صنعت فیروزه فعالیت خود را در زمینه طراحی، ساخت و تولید انواع پنل‌های خورشیدی با احداث کارخانه‌ای در شهرک صنعتی کمال‌الملک شهر فیروزه با ظرفیت تولید پنل خورشیدی ۶۰ مگاوات در سال آغاز نمود.
از سال ۱۳۹۵ مجوزهای زیادی از طرف ساتبا برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی فتوولتاییک صادر گردیده است اما این طرح‌ها به دلیل تأخیر در صدور تضمین‌های مورد درخواست سرمایه‌گذاران و نبود راهکارهای مناسب، به سرانجام نرسیدند.
همچنین با خروج آمریکا از برجام، سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی که به این بازار ایران وارد شده بودند، با توجیه اقتصادی نبودن اجرای پروژه‌ها و طولانی شدن مدت زمان بازگشت سرمایه اولیه، سرمایه‌گذاری خود را متوقف نمودند.
با بررسی روند توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور مشخص می‌شود بیشتر ظرفیت موجود پس از تشکیل ساتبا به عنوان تنها متولی توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور ایجاد شده است و پیش از آن فعالیت‌های موازی سازمان‌ها و نهادهای مختلف نتیجه ملموسی نداشته است. همچنین افزایش نرخ خرید تضمینی و مدت قرارداد آن در این افزایش ظرفیت تأثیر مهمی داشتند.
منبع: وبسایت بازار انرژی نوین ایران
انتهای پیام/ انرژی
