مسیر اقتصاد/ با شروع تحریم‌های روسیه از سال ۲۰۱۴ این کشور اقداماتی در راستای کاهش وابستگی به سیستم پرداخت بین‌الملل و بومی‌سازی ابزارهای موردنیاز پرداخت‌‌های کلان و خرد نظام بانکی خود انجام داد. یکی از مهم‌ترین اقدامات یادشده بومی‌سازی زیرساخت‌های پرداخت کارتی در روسیه بود.
توسعه شبکه پرداخت کارتی در روسیه
تا پیش از شروع تحریم‌های روسیه در سال ۲۰۱۴ زیرساخت پرداخت خرد این کشور وابسته به نظام پرداخت کارتی بین‌الملل بود؛ سهم عمده بازار پرداخت خرد مسکو (۹۰ درصد) در اختیار کارت‌های اعتباری بین‌المللی آمریکایی نظیر مسترکارت، ویزا و امریکن اکسپرس بود.
با افزایش تنش‌ها میان روسیه و غرب بر سر بحران اوکراین، شرکت‌های اپراتور این کارت‌ها ارائه خدمات خود در روسیه را کاهش داده و شروع به تهدید قطع همکاری با بانک‌های روسی کردند؛ تهدیدی که نهایتاً در سال ۲۰۲۲ عملی شد.
در واکنش به این اقدام، سال ۲۰۱۵ بانک مرکزی روسیه اعلام کرد که کارت‌های پرداخت بانکی بومی این کشور به نام «میرکارت» به صورت آزمایشی توسط اسبر بانک (بزرگترین بانک روسیه) صادر شده است. در سال ۲۰۱۶ نیز با حمایت دولت روسیه و به منظور قطع وابستگی به سیستم پرداخت خرد بین‌المللی تحت سلطه آمریکا، گسترش خدمات بانکی الکترونیک در این کشور و افزایش رفاه شهروندان روسی، صدور انبوه این کارت بانکی آغاز شد.
تلاش روسیه برای بین‌المللی کردن میرکارت
با حمایت دولت روسیه میرکارت طی کمتر از ۵ سال توانست سهم به‌سزایی از بازار پرداخت خرد این کشور را به دست آورد. این کارت بانکی روسی که در سال ۲۰۱۶ تنها ۰.۱ درصد از کل حجم تراکنش‌های خرد بانکی را در اختیار داشت، سهم خود در سال ۲۰۲۰ را به بیش از ۲۴ درصد رساند. نمودار زیر تعداد میرکارت صادر شده نسبت به کارت‌های بانکی موجود در روسیه و حجم تراکنش‌های انجام شده با این کارت بانکی را نشان می‌دهد:
دولت روسیه همچنین در سال‌های گذشته تلاش زیادی به منظور بین‌المللی کردن میرکارت و ترغیب سایر کشورها برای اتصال به شبکه پرداخت خرد این کشور انجام داده است. تا کنون تعدادی از کشورها از جمله قزاقستان، بلاروس و غیره با اتصال زیرساخت پرداخت خرد سیستم بانکی خود به شبکه پرداخت میر موافقت کرده‌اند و بنابراین بانک‌های داخلی این کشورها میرکارت را پذیرفته و اقدام به صدور آن می‌کنند.
تعدادی از کشورها مانند ترکیه نیز با وجود پذیرش اولیه میرکارت، با فشارهای آمریکا عقب‌نشینی کرده و بانک‌های این کشور اعلام کردند صدور میرکارت را متوقف کرده‌اند. به‌عنوان مثال، تصویر زیر یکی از دستگاه‌های ATM بانک زراعت ترکیه است که طی سال‌های گذشته کارت‌های میر را پذیرفته بود:
اتصال شبکه پرداخت کارتی ایران و روسیه
پس از تحریم‌های سال ۲۰۲۲ روسیه، این کشور اقدام به گسترش همکاری بانکی خود با سایر کشورها از جمله ایران کرد. روابط سیاسی نزدیک و تجربه بیش از ۱۰ ساله ایران در مقابله با تحریم‌های پولی و بانکی غرب، روسیه را به استفاده از ظرفیت ایران برای مقابله با تحریم کشورهای غربی و گسترش روابط بانکی با کشورهای مستقل از جمله ایران مجاب کرده است.
یکی از محورهای همکاری بانکی ایران و روسیه، اتصال شبکه پرداخت خرد دو کشور (شتاب و میر) به یکدیگر است. اتصال این دو شبکه پرداخت کارتی در صورت نهایی شدن، اولین تجربه رسمی نظام بانکی کشور در برقراری ارتباط با سیستم پرداخت کارتی سایر کشورها به‌شمار می‌آید و از این جهت حائز اهمیت زیادی است.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
