به گزارش مسیر اقتصاد در سال ۲۰۰۸ ارزهای دیجیتال (بیت کوین) برای اولین بار به عنوان یک ابزار پرداخت، به منظور محدود کردن و به چالش کشیدن کنترل دولت‌ها بر تراکنش‌های مالی معرفی شدند. سال ۲۰۱۸ ایران با استفاده از این ابزار پرداخت موفق شد اولین سفارش واردات خود به ارزش ۱۰ میلیون دلار را با استفاده از رمز ارزها ثبت کند. این اقدام با استفاده از یک ارز دیجیتال ناشناس و با هدف دور زدن تحریم‌ها از سوی تهران انجام شد.
هدف ایران برای استفاده از رمز ارزها
تجارت با رمز ارزها بخشی از استراتژی گسترده‌تر ایران به منظور انجام مراودات مالی از طریق دارایی‌های دیجیتال و قراردادهای هوشمند بر بستر بلاک چین، بعد از خروج آمریکا از برجام بوده است. فناوری بلاک چین این امکان را به ایران و شرکای بین‌المللی آن می‌دهد تا مستقل از سیستم مالی جهان تحت سلطه آمریکا و با هدف جلوگیری از رصد تراکنش‌های مالی این کشورها از این ابزار پراخت نوین برای تسویه مبادلات تجاری خود استفاده کنند. به همین منظور ایران و روسیه در نوامبر ۲۰۱۸ قراردادی دو جانبه در زمینه همکاری ارزهای دیجیتال امضاء کردند.
تا کنون تنها دو کشور السالوادور و آفریقای مرکزی رمز ارزها را به رسمت شناخته‌اند. اگرچه ایران تا این لحظه از پذیرش رسمی ارزهای دیجیتال امتناع ورزیده است اما به صورت فزاینده و کنترل شده از این صنعت به عنوان یک منبع درآمد غیرقابل تحریم استفاده می‌کند. براساس برآوردهای انجام شده توسط شرکت تحلیل بلاک چین (Elliptic) استخراج رمز ارزها در ایران اجازه دسترسی به صدها میلیون دلار در سال به منظور واردات کالاهای مورد نیاز این کشور و دور زدن تحریم‌ها در حوزه پرداخت مربوط به بانک‌ها و موسسات مالی ایرانی را می‌دهد.
یکی از مشکلات پیش‌روی ایران و سایر کشورها برای استفاده از رمز ارزها در تجارت، نوسان ارزش این نوع ارز است. نوسان قیمت، استفاده از ارزهای دیجیتال در پرداخت‌های بزرگ مربوط به صادرات و واردات را با خطرات جدی مواجه می‌کند.
مصرف زیاد انرژی برای استخراج ارزهای دیجیتال
بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال از طریق استخراج توسط رایانه‌های قدرتمند که برای حل توابع پیچیده ریاضی با یکدیگر رقابت می‌کنند، تولید می‌شوند. این فرآیند زمانبر، انرژی (برق) زیادی مصرف می‌کند اما به دلیل اعطای یارانه انرژی، استخراج رمز ارزها برای شهروندان ایرانی مقرون به صرفه است؛ مسأله‌ای که می‌تواند یکی از دلایل قطعی برق در برخی فصول سال‌های اخیر باشد.
با این حال بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۱ انجام شد، ۴.۵ درصد از کل بیت کوین‌های استخراج شده در جهان توسط ایران و عمدتاً به دلیل انرژی ارزان و کاهش ارزش پول ملی این کشور بوده است.
ناتوانی نهادهای بین‌المللی در اعمال محدودیت بر استخراج رمز ارزها
در سال‌های اخیر دولت آمریکا و سازمان‌های بین‌المللی از جمله بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نگرانی خود درباره استخراج و استفاده از رمز ارزها توسط کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا به بهانه دخالت و تسهیل در پولشویی و تأمین مالی تروریسم را اعلام کرده‌اند.
اگرچه از سال ۲۰۱۹ به بعد قوانین و مقررات بین‌المللی از جمله مقررات صادر شده توسط گروه ویژه اقدام مالی «FATF» ناشناس ماندن اشخاص و هویت‌هایی که در زمینه ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنند را دشوراتر کرده اما این اقدامات به اندازه کافی موثر نبوده است. «بایننس» به عنوان بزرگترین صرافی ارز دیجیتال دنیا یکی از مصادیق ناتوانی دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در اعمال محدودیت بر معاملات مبتنی بر رمز ارزها است. این صرافی به دلیل آنچه که همکاری با صرافی‌های ایرانی فعال در زمینه رمز ارزها عنوان می‌شد، بارها توسط دولت آمریکا تهدید به جریمههای مالی سنگین و تحریم شده است. بایننس نیز بارها اعلام کرده که ارائه خدمات خود به ایران را محدود کرده است اما به نظر می‌رسد این موضوع بیشتر حرف باشد تا عمل.
منبع: MEI
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
