مسیر اقتصاد/ روز گذشته ایران و روسیه با امضای تفاهم نامه‌ای در موضوع پیام‌رسان‌های ملی، زمینه همکاری و مراودات بانک‌ها و تجار و بازرگانان به دور از تحریم‌ها با یکدیگر را فراهم کردند. بر این اساس شبکه پیام رسان ملی ایران با عنوان «سپام» به شبکه پیام رسان روسیه با عنوان «SPFS» متصل شد و از هر طرف یک بانک تجاری برای آغاز مبادلات مالی با استفاده از این بستر انتخاب شدند. به گفته محسن کریمی معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی، اکنون تمامی بانک‌های ایرانی میتوانند تبادل پیام مبادلات مالی خود را از طریق بستر جدید با بانک‌های روسی انجام دهند.
مبادلات بانکی ایران و روسیه تحریم ناپذیر میشود؟
این اقدام زمینه فنی ارتباطات بانکی رسمی بین ایران و روسیه را فراهم می‌کند و در این بستر امکان مبادله همه پیام‌های استاندارد بانکی شامل حواله، ال سی و ضمانت نامه فراهم است. به بیان دیگر در حال حاضر بانک‌های ایران و روسیه برای مبادله مالی با یکدیگر در شبکه‌های رسمی، دیگر نیازی به استفاده از شبکه پیام رسان سوئیفت ندارند.
این درحالیست که پیش از این بانک‌های ایرانی برای برقراری ارتباط مالی رسمی با دیگر بانک‌های جهان، چاره‌ای جز استفاده از شبکه پیام رسان سوئیفت نداشتند و این شرایط موجب شده بود تبادلات مالی رسمی ایران به سادگی از سوی آمریکا و سوئیفت تحریم شود و به ناچار مبادلات خارجی ایران از کانال‌های غیر رسمی همچون صرافی‌ها صورت بگیرد. اما با استفاده از بستر جدید، مبادلات مالی بین ایران و روسیه میتواند از بسترهای رسمی و بین بانکی، بدون نیاز به سوئیفت انجام بگیرد و امکان رصد و تحریم آن از سوی آمریکا و هیچ کشور ثالثی وجود ندارد.
وقتی تحریم‌ها ماندنی است باید بی اثر شود
در طول نزدیک به یک دهه اخیر، به دلیل تحریم‌های مالی و بانکی آمریکا، بانک‌های ایرانی نتوانسته اند از شبکه رسمی نقل و انتقال پول جهانی استفاده نمایند. در طول این مدت بارها تلاش شده است با پایان دادن به تحریم‌ها، اتصال بانک‌های ایرانی به شبکه سوئیفت و استفاده از نظام پرداخت دلاری فراهم شود. اما این مسیر به دلیل مخالفت آمریکا هیچگاه به نتیجه نرسیده است.
این نقیصه به کلی بازرگانان ایرانی را از شبکه رسمی نقل و انتقال پول جهانی، که مبتنی بر ارتباط رسمی بانک‌هاست، خارج کرده و مبادلات آن‌ها را به مسیرهای پرریسک، پر هزینه و زمانبری همچون صرافی‌ها سوق داده است. اکنون بعد از سال‌ها پیگیری رفع تحریم‌ها، مقامات بانک مرکزی ایران گام‌های اولیه را برای ایجاد بسترهای رسمی جایگزین برداشته‌اند که حتی با وجود تحریم‌ها، امکان مبادلات مالی رسمی را برای بانک‌ها و بازرگانان ایرانی فراهم می‌کند.
الزامات موفقیت ایران و روسیه در انجام مبادلات دوجانبه بدون نیاز به دلار و سوئیفت
به این ترتیب بازرگانان ایران و روسیه میتوانند در مبادلات دوجانبه خود بدون نیاز به شبکه پرداخت دلاری یا شبکه پیام رسان مالی سوئیفت، از طریق ارتباطات رسمی بانکی، تجارت خود را توسعه دهند. اما موفقیت کامل این روش و افزایش سهم آن از مبادلات دوجانبه دو کشور، نیازمند رعایت الزاماتی است؛ در وهله اول بانک‌های منتخب ایرانی باید بتوانند در شبکه پرداخت روبلی روسیه، برای مشتریان خود حساب باز کنند و اقدام به نقل و انتقال پول نمایند. همچنین بانک‌های منتخب روسیه نیز باید اجازه عملیات مشابه در نظام پرداخت ریالی ایران را داشته باشند. نکته مهمتر اینکه لازم است مزایای این بستر از جمله در کاهش هزینه، زمان و ریسک، به بازرگانان دو طرف ارائه شود تا به سرعت بخش قابل توجهی از مبادلات مالی دوجانبه از طریق آن ساماندهی گردد. همچنین لازم است مشکلات اجرایی احتمالی نیز از پیش پای بازرگانان برداشته شود.
ایجاد رابطه کارگزاری بین بانک‌های ایرانی و بانک‌های غیر روسی عضو شبکه SPFS نیز میتواند بیش از پیش امکان مبادلات رسمی بین بانکی را برای بازرگانان ایرانی در مبادله با دیگر کشورهای جهان فراهم نماید.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
