به گزارش مسیر اقتصاد تورم سرسام‌آور قیمت انرژی بر فعالیت‌های صنعتی اروپا آسیب جدی وارد کرده که تاثیرات آن به مصرف‌کنندگان نیز تحمیل می‌شود. کارخانه‌های ذوب آلومینیوم و فولاد به دلیل هزینه‌های انرژی تعطیل و تولیدکنندگان مواد شیمیایی به ایالات متحده منتقل می‌شوند و حتی شرکت BASF آلمان، بزرگترین شرکت صنایع شیمیایی جهان، در حال برنامه ریزی برای کاهش دائمی فعالیت خود است.
با این حال، شاید بزرگترین مشکل متوجه تولیدکنندگان کود باشد که واحدهای خود را تعطیل می‌کنند. از سوی دیگر، واردات کود نیز کاهش یافته چون بزرگترین تامین کنندگان کود اروپا، روسیه و بلاروس بودند که در حال حاضر هر دو تحت تحریم هستند و می‌خواهند با قطع صادرات کود به اروپا بنوعی تحریم‌ها را تلافی کنند.
دلایل ایجاد بحران کود در اروپا
بر اساس داده‌های موسسه سیاست کشاورزی و تجارت، روسیه ۴۵ درصد از عرضه جهانی نیترات آمونیاک، ۱۸ درصد عرضه پتاس و ۱۴ درصد از صادرات فسفات را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین، بلاروس بعنوان یکی از صادرکنندگان عمده کودهای شیمیایی به ویژه پتاس، از سال ۲۰۲۱ به دلیل اتهامات حقوق بشری تحت تحریم‌های اتحادیه اروپا قرار گرفته است. این موضوع اتفاقات تاسف‌باری را برای اروپا و امنیت غذایی آن رقم زده است.
بطوریکه مدیر اجرایی شرکت نروژی یارا اینترنشنال (Yara International) یکی از بزرگترین شرکت‌های تولید کود، اظهار داشت: زنجیره‌های ارزش همیشه یکپارچه بودند و در طول دهه‌ها شکل گرفته‌اند. حتی در سخت‌ترین دوران جنگ سرد، این محصولات در جریان بودند. اما در طی چند روز این روند به شدت تغییر کرد.»
اکنون اتحادیه اروپا مانند گاز، به دنبال منابع جایگزین برای کود است. براساس گزارش‌ها، مراکش یکی از این گزینه‌ها است، چون این کشور در حال حاضر حدود ۴۰ درصد فسفات اروپا را تامین می‌کند و این رقم می‌تواند به میزان قابل توجهی افزایش یابد. آسیای مرکزی و به ویژه ازبکستان گزینه دیگری است، ازبکستان بیشتر به آسیا و برخی از کشورهای خاورمیانه صادرات کود دارد و احتمالا پس از نشست وزیران اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی این روند دچار تغییر شود.
بنابراین، از یک سو تولید کود به دلیل هزینه‌های بسیار بالای انرژی متوقف شده و از سوی دیگر، تحریم‌ها واکنش روسیه را به همراه داشته که اروپا انتظار آن را نداشت. با این شرایط اروپا در برابر شوک‌های غذایی آسیب‌پذیر بوده و درواقع نشان دهنده وابستگی خطرناک دیگری است. به نظر نمی‌رسد که راه حل فوری برای مشکل وجود داشته باشد. حتی اگر اروپا جایگزین‌های کافی برای همه واردات کودهای روسیه و بلاروس بیاید، هزینه‌های آن به روشی مشابه هنگام تغییر از گاز خط لوله روسیه به LNG افزایش می‌یابد و این افزایش تورم مواد غذایی را در پی دارد.
افزایش هزینه کشورهای واردکننده کود
همچنین موسسه سیاست کشاورزی و تجارت، در گزارش اخیر خود هشدار می‌دهد که جهان به کودهای شیمیایی «معتاد» است و احتمالا گران‌تر نیز خواهد شد. کشورهای G20 در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰، تقریباً دو برابر بیشتر برای واردات کودهای شیمیایی هزینه کردند و با این شرایط در سال ۲۰۲۲ باید سه برابر بیشتر یعنی حداقل ۲۱.۸ میلیارد دلار هزینه اضافی پرداخت کنند. به عنوان مثال، بریتانیا در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ تقریبا ۱۴۴ میلیون دلار و برزیل نیز ۳.۵ میلیارد دلار هزینه اضافی برای واردات کود پرداخت کرد.
البته بخش بزرگی از این تورم به دلیل هزینه بالای انرژی بوده چون تولید کود یک فرآیند انرژی‌بر است. در مجموع زنجیره جهانی غذا، به ویژه حلقه‌های اروپایی آن، در حال حاضر در وضعیت خوبی قرار ندارد. عرضه کودهای شیمیایی روسیه به کشورهای آفریقایی هنوز ادامه دارد چون این کشورها تحریم‌هایی را علیه مسکو اعمال نکرده‌اند، اما اروپا نمی‌تواند تغییر مسیر داده و تحریم‌ها را حذف کند.
البته کسانی موافق این استدلال هستند که جهان به طور خطرناکی به مواد شیمیایی معتاد شده و بنابراین بحران کود را بعنوان فرصت می‌دانند. مثلا دولت هلند از آن استقبال می‌کند چون به دنبال کاهش ۷۰ درصدی انتشار نیتروژن حاصل از کشاورزی است که البته اعتراضات گسترده کشاورزان این کشور را در پی داشت.
رخدادهای اخیر سریلانکا نیز نشان داد که احتمالا کاهش وابستگی به کود عاقلانه نباشد، به ویژه اگر به طور ناگهانی انجام شود. از این نظر، وابستگی به کود به اندازه وابستگی سوخت‌های فسیلی تاثیرگذار است که به باور برخی‌ها بشر از آن رنج می‌برد. اما جنبه امیدوارکننده این موضوع اینکه بحران ناشی از وابستگی شدید به تامین کنندگان خارجی می‌تواند منجر به کاهش وابستگی به آنها شود.
منبع: اویل پرایس
انتهای پیام/ کشاورزی
