به گزارش مسیر اقتصاد با افزایش تقاضای ترانزیت بین‌المللی در نتیجه جنگ اوکراین، دولت گرجستان به دنبال احیای ساخت پروژه بحث‌برانگیز بندر آناکلیا است. گرجستان، تنها کشور قفقاز جنوبی بوده که به دریای سیاه دسترسی دارد، اما بندر عمیقی ندارد که بتواند به پتانسیل کامل ترانزیتی خود دست یابد. پیشتر قرار بود پروژه چند میلیارد دلاری ابر بندر آناکلیا این شکاف را پر کند، اما دولت گرجستان در اوایل سال ۲۰۲۰ به دلیل شکست در جذب سرمایه از این پروژه خارج شد. اکنون با افزایش نقش گرجستان در ترانزیت بین المللی، ساخت بندر دوباره در دستور کار قرار گرفته است.
لوان داویتاشویلی، وزیر اقتصاد گرجستان، در اینباره گفت: می‌خواهیم زیرساخت بندری مدرن داشته باشیم که پتانسیل ترانزیت کشور را برآورده و منافع کشور را تامین کند، در نهایت جریان بار در کریدور گرجستان بیشتر شود. او با بیان اینکه دولت پس از خروج از این پروژه، همواره در حال بررسی پتانسیل‌های بندر بوده است، گفت: این پروژه به طور چشمگیری در مذاکرات دولت گرجستان با شرکای خارجی به ویژه مقامات آسیای مرکزی و مسئولان بندر ابوظبی مطرح می‌شود.
ملاحظات تفلیس در ساخت بندر آناکلیا
البته به نظر می‌رسد تا عملیاتی شدن این پروژه فاصله زیادی وجود دارد اما بحث در مورد آن دوباره از سرگرفته شده است. کنسرسیوم توسعه آناکلیا بعنوان پیمانکار اصلی این پروژه، ساخت بندر را در روستایی به همین نام و در مجاورت مرز آبخازیا، در اواخر سال ۲۰۱۷ آغاز کرد و به عنوان «پروژه قرن» گرجستان مورد استقبال قرار گرفت. مقامات گرجی امیدوار بودند که بندر جدید ظرفیت کشور را در حمل و نقل محموله‌ها به میزان قابل توجهی افزایش دهد و گرجستان را به قطب اصلی ترانزیت آسیا-اروپا تبدیل کند.
اما در ژانویه ۲۰۲۰، دولت گرجستان قرارداد با کنسرسیوم را لغو و سپس مقامات اعلام کردند که کنسرسیوم نتوانسته سرمایه‌گذاری و بودجه کافی را جذب کند. اما به باور بسیاری از کنشگران حوزه، تصمیم دولت در نتیجه ملاحظات سیاسی داخلی بود. بنیانگذار کنسرسیوم، ماموکا خزارادزه، بانکدار معروفی بود که در فرآیند تأسیس بندر به رقیب سیاسی بیدزینا ایوانیشویلی، بنیانگذار حزب حاکم فعلی -رویای گرجستان- تبدیل شد. خزارادزه استدلال کرد که حزب حاکم عمدا به دنبال اختلال در این پروژه از طریق نسبت دادن برخی اتهامات مانند پولشویی است. پس از طرح این ادعاها، او حزب سیاسی اپوزیسیون به نام «للو برای گرجستان» را تشکیل داد.
برخی از منتقدان نیز تصمیم دولت را به ترس گرجستان از روسیه نسبت می‌دهند چون تصور می‌شود، چنین بندر استراتژیک در حیاط خلوت مسکو، موجب نارضایتی روس‌ها می‌شود. اما مقامات گرجستان از آن زمان تاکنون، بارها تضمین داده‌اند که این پروژه نمرده و صرفاً در خواب زمستانی است. از قضا، احتمالا روسیه بالاخره آن را بیدار می‌کند.
تاثیر جنگ اوکراین در احیای پروژه بندر بزرگ گرجستان
از آنجایی که روسیه در نتیجه تهاجم این کشور به اوکراین تحت تحریم‌های سنگین قرار گرفته است، حجم قابل توجهی از محموله‌های بین‌المللی که قبلاً به مسیرهای ترانزیتی روسیه متکی بودند، به کریدور میانی منتقل شدند. این کریدور، چین و کشورهای آسیای مرکزی را با عبور از آذربایجان و گرجستان به اروپا وصل می‌کند. بنابراین در ماه‌های اخیر، راه‌آهن گرجستان و بنادر پوتی و باتومی افزایش جریان بار را تجربه می‌کنند و همچنین وجود صف‌های طولانی کامیون‌های بین‌المللی در مرزهای گرجستان به یکی از بارزترین تأثیرات جنگ اوکراین در تفلیس تبدیل شده است.
اما کارشناسان از مدت‌ها پیش هشدار می‌دهند که نقص‌های زیرساختی می‌تواند گرجستان را از استفاده کامل از پتانسیل ترانزیت خود باز دارد که در صدر این فهرست، نبود یک بندر عمیق دریایی است. دیوید سونگولاشویلی، رئیس کمیته اقتصادی پارلمان گرجستان، در ماه سپتامبر ۲۰۲۲ گفت که به دلیل وضعیت فعلی در منطقه، کریدور میانی ارزشمندتر شده است. دقیقا به همین دلیل، ساخت بندر آناکلیا در دستور کار قرار گرفته و با تلاش دولت، مقدمات انتخاب سرمایه‌گذار مناسب آغاز شده است.
لازم به یادآوری است که اخیراً گنادی آرولادزه معاون وزیر اقتصاد خبر داد که سرمایه گذاران ژاپنی علاقمند به سرمایه‌گذاری در پروژه بندر آب عمیق آناکلیا هستند. او گفت: «ما به آنها پیشنهاد می‌کنیم در لجستیک سرمایه‌گذاری کنند. در کنار آن، بسیاری از شرکت‌ها نیز علاقه‌مند به سرمایه گذاری در پروژه بندر آناکلیا هستند. انرژی نیز از بخش‌هایی است که شرکت‌ها به دنبال سرمایه گذاری در آن هستند.
الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان، نیز در سفر اخیر خود به تفلیس از نیاز به افزایش ظرفیت حمل و نقل منطقه‌ای اشاره و گفته بود که «افزایش حجم محموله‌های صادراتی از آسیای مرکزی و آسیا به غرب و بازگشت آن با استفاده از بنادر گرجستان واقعیت جدیدی را ایجاد می‌کند و ما باید برای آن آماده باشیم».
مقامات دولتی گرجستان امیدوارند تا سال آینده سرمایه‌گذار جدید مشخص شود، اما احتمالا شرایط به دلیل اختلاف با سرمایه‌گذاران پیشین پیچیده شود. بطوریکه کنسرسیوم توسعه آناکلیا با شکایت از گرجستان، خواستار غرامت ۱.۶۲ میلیارد دلاری شده است. اما خزارادزه که سعی کرده خود و حزبش را به عنوان اپوزسیون معتدل نشان دهد، متعهد شده که اگر مقامات در مورد نیات خود جدی باشند، مانعی ایجاد نخواهد کرد.
منبع: اوراسیا نت
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
