مسیر اقتصاد/ پس از آنکه در بودجه سال جاری، شفافیت تسهیلات کلان بانک‌ها برای تمامی بانک‌های دولتی و خصوص الزامی شد، بانک مرکزی از آغاز سال جاری و در دوره های مقرر، نسبت به شفاف‌سازی این تسهیلات اقدام نمود. بنا بر بند «د» تبصره ۱۶ قانون بودجه ۱۴۰۱، تمامی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلف شده‌اند ریز اطلاعات تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط را اعم از نام مشتری، اصل مبلغ پرداختی، مانده جاری و غیرجاری، نرخ سود و کارمزد، دوره تنفس، نوع و میزان وثایق و… را به‌صورت فصلی در اختیار بانک مرکزی قرار دهند تا بانک مرکزی به‌صورت عمومی نسبت به شفاف‌سازی این داده‌ها اقدام نماید.
پس از انتشار چند مرحله از این اطلاعات، تحلیل‌های متعدد و متنوعی از میزان پرداخت تسهیلات به هریک از شرکت‌های بزرگ اقتصادی و هر یک از بخش‌های اقتصادی کشور پرداخته و منتشر شد. یکی از صنایعی که از حیث نسبت تسهیلات اخذ شده و دستاوردهای آن صنعت قابل‌توجه و حائز اهمیت برای برنامه‌ریزی و خط‌مشی‌گذاری‌های مقتضی است، صنعت خودروسازی کشور است. وضعیت غیر مطلوب این صنعت طی سالیان اخیر که به اذعان کارشناسان و مسئولان مرتبط بر همه مسجل شده است، نیازمند اقدامات برنامه‌ریزی‌شده و اصلاحاتی اساسی است که توسط کارشناسان این صنعت بحث‌وبررسی می‌شود.
اما آنچه که کمتر مورد اشاره رسانه‌ها و کارشناسان در این سالیان بوده است، سهم تسهیلات بانکی شرکت‌های صنعت خودرو در شبکه بانکی است. پس از انتشار جزئیات تسهیلات کلان شبکه بانکی از فروردین‌ماه سال جاری، اطلاعاتی ارزشمند و حائز توجه از شرکت‌هایی با سهم عمده در اخذ تسهیلات از نظام بانکی مستفاد شد که نیازمند بررسی و واکاوی توسط سیاست‌گذار است. در این میان، شرکت‌های فعال در صنعت خودروسازی نیز سهم عمده‌ای در دریافت تسهیلات کلان بانکی داشته‌اند.
سهم ۶۸ هزار میلیارد تومانی ۱۹ شرکت صنعت خودروسازی از تسهیلات کلان
مطابق با داده‌های منتشر شده توسط بانک مرکزی، ۱۹ شرکت فعال در صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی، در مجموع بالغ بر ۶۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات از شبکه بانکی اخذ کرده‌اند. در میان این شرکت‌ها، گروه خودروسازی سایپا با ۱۵.۸ هزار میلیارد تومان مانده تسهیلات و تعهدات کلان، در رتبه اول دریافت تسهیلات، گروه خودروسازی ایران‌خودرو با بیش از ۱۴ هزار میلیارد تومان مانده تسهیلات و تعهدات در رتبه دوم و گروه خودروسازی مدیران با ۱۳.۶ هزار میلیارد تومان سومین دریافت‌کننده کلان تسهیلات بانکی است.
مطابق نمودار، گروه صنایع تولیدی کروز، با ۵۳۰۰ میلیارد تومان مانده تسهیلات و تعهدات در رتبه چهارم دریافت تسهیلات کلان قرار دارد.
بانک سامان؛ بانک اختصاصی مدیران خودرو
اما در میان بانک‌های دولتی و خصوصی (به استثنا بانک ملی که تاکنون هیچ‌گونه اطلاعات تسهیلات و تعهدات کلان خود را منتشر نکرده است)، بانک سامان با سهم ۱۴.۶۸ هزار میلیاردتومانی از مجموع ۶۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات کلان صنعت خودرو ، اولین بانک با بیشترین اعطای تسهیلات به این صنعت است. اما نکته قابل‌توجه دررابطه‌با بانک سامان و صنعت خودروسازی، تخصیص تمام تسهیلات کلان حوزه خودروسازی این بانک به شرکت خودروسازی مدیران و گروه ماموت است.
خودروسازی مدیران با دریافت ۱۳.۶۳۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات و تعهدات از بانک سامان، عمده‌ترین تسهیلات گیرنده صنعت خودروسازی در بانک سامان است و سومین شرکت خودرویی دریافت‌کننده تسهیلات کلان با حجم بسیار بالا است.
بانک‌های تجارت و اقتصاد نوین؛ عمده بانک‌های تأمین مالی کننده شرکت‌های بزرگ خودروسازی
پس از بانک سامان، بانک تجارت با تخصیص بیش از ۱۳.۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات و تعهدات کلان به شرکت‌های خودرو سازی، دومین بانک با بیشترین سهم در اعطای تسهیلات به این حوزه است. گروه سایپا، گروه ایران‌خودرو و گروه کرمان موتور از مشتریان کلان بانک تجارت در حوزه اخذ تسهیلات کلان هستند.
پس از بانک تجارت، بانک اقتصاد نوین با ۱۲.۲ هزار میلیارد تومان و بانک ملت با ۹.۴ هزار میلیارد تومان از دیگر بانک‌های موجود با تسهیلات کلان متعدد به بخش خودروسازی هستند.
مطابق نمودار فوق، شرکت‌های فعال در صنعت قطعه‌سازی نیز در زمره دریافت‌کنندگان کلان تسهیلات قرار دارند؛ به‌عنوان‌مثال شرکت قطعه‌سازی کروز، چهارمین دریافت‌کننده کلان تسهیلات از میان شرکت‌های صنعت خودروسازی است.
نظارت و هدایت اعتبارات؛ شرط لازم بهبود وضعیت فعلی
ازآنجایی‌که صنعت خودروسازی، یک صنعت پیشران و مادر محسوب می‌شود، نظارت و ارزیابی بر عملکرد جریانات مالی و هدفمند نمودن اعتبارات تخصیص‌یافته به این صنعت، از مهم‌ترین مسائلی است که برای بهبود وضعیت خودروسازی کشور باید به آن توجه داشت و علاوه بر بانک مرکزی که می‌بایست بر روند اعطای تسهیلات به این مجموعه‌ها نظارت لازم را داشته باشد، نهادهای نظارتی بخش صنعت نیز از این مهم نباید غافل شوند.
انتهای پیام/ پول و بانک
