با افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی در جهان، حاشیه سود پالایشگاه‌ها به شدت افزایش یافته و احداث پالایشگاه به منظور تولید فرآورده از نفت را به یک سرمایه‌گذاری سود ده تبدیل کرده است. در این راستا افشین غلامعلی‌پور کارشناس اندیشکده اقتصاد مقاومتی در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: پالایشگاه‌های موجود در کشور عمدتا پالایشگاه‌های نسل دو هستند و شاید بتوان گفت که فقط پالایشگاه اراک از نسل سوم است.
اتصال پتروشیمی به پالایشگاه حاشیه سود پالایش نفت را بالا می‌برد
وی ادامه داد: پالایشگاه‌هایی که در دنیا حاشیه سود بالایی دارند، پالایشگاه‌های نسل چهار هستند که این پالایشگاه‌ها را در ایران به اسم پتروپالایشگاه می‌شناسیم کما اینکه یک پالایشگاه نسل پنجم هم وجود دارد که همان فناوری COTC است. این پتروپالایشگاه هزینه سرمایه‌گذاری به شدت بالایی دارد و صرفاً دو یا سه مورد در دنیا وجود دارد که یکی در عربستان و دیگری چین است. می‌توان گفت که دنیا خیلی به سمت آن نرفته است و تجاری نشده است.
غلامعلی پور اضافه کرد: آنچه که در کشور بیشتر به دنبالش هستیم همان پالایشگاه نسل چهار (refinery complex) است که یکسری واحد‌های آروماتیک به آن اضافه شده است. به طور مثال این پالایشگاه‌ها ۶۰ تا ۷۰ درصد سوخت و حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد مواد پتروشیمی به عنوان محصول می‌دهد که در واقع اینها عمدتا موادی هستند که به عنوان پتروشیمی‌های خوراک مایع مطرح هستند. لذا حکم کلی وجود ندارد که بگوییم همه پالایشگاه‌ها حاشیه سود بالایی دارند. کما اینکه بارها شده در بالا و پایین شدن قیمت‌های خوراک (نفت خام) در چین، بسیاری از پالایشگاه‌های کوچک و قدیمی بسته شدند و در کل اینکه در کشور چین، پالایشگاهی وارد مدار و خارج از آن شود مرسوم است.
ضریب پیچیدگی پالایشگاه‌های کشور وضعیت مطلوبی ندارد
کارشناس انرژی اندیشکده اقتصاد مقاومتی بیان داشت: چیزی که باعث می‌شود عمدتا پالایشگاه‌ها در هر شرایط اقتصادی دوام بیاورند همان بحث پتروپالایشگاهی است که در واقع تولید فرآورده‌های پتروشیمی است. در ایران اگر بخواهیم بررسی کنیم، عمده‌ی نفت خامی که داخل پالایشگاه‌ها می‌شود به پنج فرآورده اصلی تبدیل می‌شود. این پنج فرآورده اصلی عبارتند است بنزین، گازوئیل، نفت کوره، گاز مایع و نفت سفید.
غلامعلی‌پور در ادامه اضافه کرد: از طرفی ضریب پیچیدگی پالایشگاه‌های کشور از میانگین جهانی به شدت پایینتر است. میانگین جهانی در حدود ۱۱و ۱۲ است اما در ایران حدود ۶ تا ۷ است. این ضریب حتی در بعضی از پالایشگاه‌ها مثل پالایشگاه آبادان کمتر از این میزان است. این موضوع به این امر منجر می‌شود که نفت کوره‌ای تولید کنیم که قیمت آن یک سوم نفت خام باشد. یعنی نفت خام ارزشمند وارد پالایشگاه کنیم و ۳۰ درصد نفت کوره‌ای را تولید می‌کنیم که قیمت آن معادل یک سوم نفت خام است.
بنزین عمده فرآورده تولیدی پالایشگاه ستاره خلیج فارس
وی افزود: لذا چیزی که از پالایشگاه خارج می‌شود (فرآورده‌ای که پالایشگاه تولید می‌کند) به شدت مهم است. اینکه یک پالایشگاه چه مقدار بنزین و چه مقدار گازوئیل تولید می‌کند خیلی مهم است. مثلا می‌توان از طرفی ستاره خلیج فارس را در نظر گرفت که تقریبا عمده محصولات و فرآورده‌ای که تولید می‌کند بنزین است و خوراک آن میعانات گازی است و نفت خام نیست.
کارشناس انرژی اندیشکده اقتصاد مقاومتی گفت: بسیار فرق دارد که یک پالایشگاه چه نفت خامی دریافت می‌کند، چون گریدهای نفت خام متفاوت است و از نفت فوق سنگین، سنگین، سبک تا فوق سبک (میعانات گازی) را شامل می‌شود. از طرفی اینکه پالایشگاه چه فرآورده‌هایی تولید می‌کند و ترکیب آن‌ها چیست نیز اهمیت دارد.
غلامعلی‌پور در پایان خاطرنشان کرد: اگر کشوری هم به سمت توسعه پالایشگاه‌ها رفته باشد، ابتدا حتما توسعه زنجیره ارزش را تکمیل کرده و حلقه‌های بعدی را هم توسعه‌ی کامل و جامعی داده است، مانند آلمان، سنگاپور، کره و آمریکا. نکته دیگر در این خصوص این است که باید نیاز‌سنجی و بررسی بازارها هم صورت گرفته باشد.
انتهای پیام/ انرژی
