به گزارش مسیر اقتصاد استفاده از فناوری اطلاعات در دهه اخیر برای حسابرسی پیشرفته جایگاه ویژه‌ای در نظام مالیات ستانی کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه پیداکرده است. در ایران نیز به واسطه قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان نظام مالیات ستانی کشور درحال نوسازی با فناوری‌های مبتنی بر اطلاعات و محدود کردن نظام ممیز محوری است. طبق تبصره ۱ ماده ۱۸ این قانون حسابرسی میدانی به ۲.۵ درصد از کل پرونده‌های مالیاتی و با قید قرعه کاهش می‌یابد. امری که می‌تواند منجر به درآمد از دست رفته گسترده شود.
تجربه نوسازی ۵۹ دفتر مالیاتی درکشور‌های توسعه یافته و درحال توسعه
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در گزارشی[۱] درسال ۲۰۲۰ به مقایسه عملکرد دفاتر مالیاتی ۵۹ کشور توسعه یافته و درحال توسعه پرداخته است. این دفاتر تجارب خود را در ۴ محور اساسی به شرح زیر در اختیار دفتر مدیریت مالیاتی[۲] سازمان همکاری و توسعه اقتصادی قرار دادند.
- ارتقای قابلیت های فن آوری برای ارائه خدمات جدید به مودیان مالیاتی؛
- افزایش مهارت‌های دفاتر خود در زمینه هوش مصنوعی و پیاده سازی آن در سازوکار‌های موجود دفاتر مالیاتی؛
- ایجاد تکنیک های جدید مدیریت ریسک اظهارنامه‌های مالیاتی و افزایش قابلیت های جمع آوری اطلاعات؛
- افزایش استفاده از اتوماسیون برای انجام دادن وظایف تکراری حسابداران در ادارات مالیاتی.
ادارات مالیاتی در سراسر جهان برای افزایش کیفیت خدمات به مالیات دهندگان، کاهش بار مالیاتی و انطباق(صحت سنجی)، و افزایش درآمدهای مالیاتی به صورت مداوم درحال تبدیل کردن فرایندهای کهنه به دیجیتالی هستند.
مطابق نمودار شماره ۱، ۷۶.۵ درصد از ۵۹ اداره مالیات مورد مطالعه، درحال طراحی راهبرد ارتقای فناوری‌های مالیاتی و حسابرسی پیشرفته هستند. از این تعداد ۱۲.۸ درصد راهبردهای کوتاه مدت کمتر از ۳ و ۶۶.۷ درصد راهبردهای میان مدت بین ۳ تا ۵ سال اخذ کرده‌اند. اما این رویکرد باعث حذف فرایند ممیزی و حسابرسی میدانی نشده است. بلکه حسابرسی میدانی از پرونده‌های کم اهمیت به پرونده‌های با اولویت بالامنتقل شده است که منجر به افزایش خلاقیت و کاهش بارحسابرسی به ادارات مالیات شده است.
مطابق نمودار x بالای ۹۰ درصد ادارات مالیاتی مورد مطالعه در این گزارش دارای دفتر ویژه بررسی مودیان بزرگ[۳] هستند. طبق این نمودار ۹۸.۱ درصد از مودیان بزرگ به طورکامل تحت فرایند حسابرسی قرارگرفته‌اند.
این درحالی است که بسیاری از این دفاتر به جدیدترین فناوری‌های دریافت و پردازش اطلاعات مجهز بوده‌اند.
ممیزی میدانی[۴] برای پرونده‌های مالیاتی که نیازمند هوشمندی از نوع بشر است غیر قابل انکار است. درعین حال ادارات مالیاتی می‌توانند برای اموری که نیاز به بررسی پرهزینه و زمانبر میدانی ندارد از سیستم‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات و انواع اتوماسیون‌ها یا اظهارنامه‌های ازپیش نوشته شده استفاده کنند.
مجله فوربز در سال ۲۰۲۱ درگزارش «چرا هرکسب و کاری به حسابدار نیاز دارد، آن را به هوش مصنوعی نسپارید»[۵] با برشمردن مزایای استفاده از فناوری اطلاعات از جمله هوش مصنوعی برای امور حسابداری، ازجمله دریافت اطلاعات برخط، پردازش و دسته بندی اطلاعات، اتوماسیون و … تذکراتی را درباره استفاده از فناوری اطلاعات گوش زد می کند.
هوش مصنوعی پشتیبان ممیز و مکمل حسابرسی پیشرفته است
در این گزارش ذکر شده است که هوش مصنوعی رباتی نیست که بتوان آن را جایگزین حسابدار کرد بلکه مانند ابزاری درخدمت حسابدار قرار دارد.
این مجله در گزارش دیگر بانام «تحول دیجیتال چگونه بر حسابداران تاثیر می گذارد»[۶] بیان می کند که هوش مصنوعی با متمرکز کردن اطلاعات، انسجام در جمع آوری اطلاعات، استاندارد سازی اطلاعات، و اتوماسیون، حجم کارهای روزمره حسابرس را کاهش می دهد و باعث می شود اطلاعات قابل مدیریت باشند که نتیجه این کار تمرکز بیشتر حسابرس بر امور مهمتر و افزایش خلاقیت و تمرکز حسابرس در امور حسابرسی است.
درواقع هوش مصنوعی از حسابرسی پشتیبانی می کند ولی جایگزین آن نمی شود. این مجله در گزارش دیگری یادآور می شود هوش مصنوعی هنوز در ابتدای راه قراردارد و قادر به انجام بسیاری از وظایفی که حسابداران انجام می دهند نیست.
حسابداران می توانند با توجه به درک مشتری و بسیاری زمینه های وسیع تر دیگر با مشتری تعامل کنند که این امر هنوز در کامپیوترهای هوش مالی دردسترس نیست.
منبع:
Tax Administration 2021_Comparative Information OECD And Other Advanced And Emerging Economies
پینوشت:
[۱] Comparative Information on OECD and other Advanced and Emerging Economies
[۲] TAS. Tax Administration Serie
[۳] LTO. Larg Taxpayer Office
[۴] Field Audits
[۵] Why Every Business Needs An Accountant — Don’t Leave It Up To AI
[۶] The Future Of Accounting: How Will Digital Transformation Impact Accountants?
انتهای پیام/ مالیات
