مسیر اقتصاد/ یکی از نهاده های اصلی صنعت دام و طیور کنجاله سویا است که غذای اصلی دام و طیور محسوب می شود. کمبود یا نبود این محصول حتی به اندازه چند روز، چالش های زیادی را در صنعت دام و طیور ایجاد می کند و به طور مستقیم بر زنجیره غذایی مردم و به طور مشخص بر تامین گوشت و مواد پروتئینی تاثیر می گذارد.
کنجاله سویا منبع اصلی تأمین پروتئین در جیره غذایی طیور در ایران و جهان است. دولت طی سال های گذشته با تخصیص دلار ۴۲۰۰ تومانی به واردات این محصول، سعی در کنترل قیمت گوشت مرغ و تخم مرغ داشته است.
وابستگی به واردات، چالش اصلی تامین دانه های روغنی و نهاده های دامی
کنجاله سویا تفاله به جا مانده از دانه سویا است که پس از روغن کشی در کارخانجات روغن به دست می آید. دانه سویا یکی از دانه های روغنی مهم در جهان است که به دلیل شرایط جغرافیایی ایران، امکان تولید انبوه آن در کشور فراهم نیست.
دولت برای تامین روغن و کنجاله مورد نیاز کشور مجوز واردات دانه، روغن و کنجاله سویا را برای واردکنندگان صادر می کند. با توجه به ظرفیت حدود ۱.۵ میلیون تنی روغن کشی در کشور، واردات دانه سویا نسبت به واردات روغن و کنجاله در اولویت قرار دارد.
نیاز مصرفی کشور به کنجاله سویا بیش از ۴ میلیون تن در سال است به طوری که ۹۰ درصد آن وارداتی بوده و بیش از ۲ میلیارد دلار ارز از کشور خارج می کند.
کاهش وابستگی به واردات با اجرای طرح ۱۰ ساله خوداتکایی دانه های روغنی
وابستگی گسترده به واردات دانه سویا و محصولات آن باعث ایجاد مشکلات فراوان در شرایط تحریم می شود. به همین منظور باتوجه به بند ۶ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی نیاز به مدیریت تولید و واردات این محصولات است.
طرح خوداتکایی دانه های روغنی توسط وزرات جهاد کشاورزی به منظور کاهش وابستگی به واردات سویا و فرآورده های آن از سال ۱۳۹۴ در کشور آغاز شد. در صورت این برنامه ۱۰ ساله، ۷۰ درصد نیاز کشور به دانه های روغنی را از داخل تامین خواهد شد. در این طرح بیشترین تمرکز بر روی محصول کلزا است، زیرا این دانه در پاییز کشت شده و از نزولات جوی استفاده می کند، بنابراین به حل بحران کم آبی کشور نیز کمک خواهد کرد.
واردات با ارز ارزان دلیل افت تولید دانه های روغنی
با گذشت حدود ۶ سال از اجرای این طرح، پیش بینی‌های مسئولان وزارت جهاد کشاورزی تاکنون محقق نشده و فاصله زیادی تا تامین ۷۰ درصدی دانه های روغنی در داخل کشور وجود دارد.
علیرضا مهاجر معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی در مهر ماه سال ۱۳۹۹ در خصوص وضعیت اجرای این طرح گفت: میزان تولید کلزا پس از اجرای طرح خوداتکایی دانه های روغنی، از ۵۰ هزار تن در سال ۹۴ به ۴۰۰ هزار تن در سال ۹۷ رسید اما طی سال های اخیر این روند افزایشی رو به کاهش گذاشته به طوری که میزان تولید کلزا در سال زراعی ۹۹-۹۸ به ۳۳۰ هزار تن کاهش یافته است.
مهاجر، واردات روغن و کنجاله با ارز ترجیحی و پایین بودن قیمت خرید تضمینی دانه های روغنی نسبت به سایر محصولات جایگزین را از جمله دلایل کاهش امکان رقابت برای کشت و تولید این محصولات برشمرد.[۱]
صرفه جویی ۱.۴ میلیارد دلاری در واردات دانه و کنجاله سویا با افزایش تولید کلزا
از عوامل موثر در کاهش وابستگی به واردات دانه و کنجاله سویا از طریق افزایش تولید داخلی، می توان به حمایت‌هایی نظیر خرید تضمینی، تامین بذر مناسب، آموزش کشاورزان، افزایش فناوری در تولید دانه های روغنی، پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان و … توسط دولت اشاره کرد.
با توجه به واردات حدود ۲ میلیارد دلاری روغن و دانه سویا، در صورت موفقیت طرح خوداتکایی دانه های روغنی، امکان صرفه جویی ۷۰ درصدی در خروج ارز از کشور وجود دارد.
پینوشت:
[۱] خبرگزار ی ایانا؛ کد خبر ۲۳۵۸۶۴۶۷
انتهای پیام/ کشاورزی
