مسیر اقتصاد/ یک ماه قبل وزارت اقتصاد، وزارت صمت و بانک مرکزی در اقدامی فرآیند «تامین مالی زنجیره‌ای» سرمایه در گردش واحدهای تولیدی از محل منابع نظام بانکی را آغاز کردند. در این فرآیند به جای شیوه سنتی دریافت تسهیلات مستقیم از سوی بنگاه‌های اقتصادی، فرآیند تامین مالی بنگاه‌ها به صورت پیوسته و در طول زنجیره‌های تامین و مبتنی بر جریان واقعی کالا و بر اساس صورتحساب الکترونیکی صورت می‌گیرد؛ که در نتیجه آن علاوه بر کاهش میزان انحراف تسهیلات بانکی، مراجعه واحدهای تولیدی به صورت جداگانه برای اخذ تسهیلات سرمایه در گردش به بانک‌ها کاهش می‌یابد. این روش در فرآیند ساخت گسترده مسکن از سوی دولت در نهضت ملی مسکن نیز قابل استفاده است و به تسهیل تامین مالی ساخت منجر می‌شود.
«تامین مالی» حلقه مفقوده ساخت یک میلیون مسکن در سال
در نهضت ملی مسکن ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی برای ۴ سال آینده برنامه ریزی شده است که بر اساس برآوردها به سالانه نزدیک به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان منابع مالی نیاز دارد. این درحالیست که اکنون کمتر از یک چهارم این میزان سالانه از سوی بانک‌ها به بخش مسکن اختصاص پیدا می‌کند.
دولت و مجلس برای رفع مشکل تامین مالی در نهضت ملی مسکن، اقداماتی همچون «ملزم کردن بانک‌ها به اختصاص تسهیلات بیشتر به ساخت مسکن»، «کمک گرفتن از بازار سرمایه»، «رونق پیش فروش مسکن» و «پرداخت نفت به شرکت‌های سازنده خارجی» را در دستور کار دارند؛ اما بر اساس برآوردها این اقدامات برای تامین مالی گسترده ساخت مسکن در نهضت ملی کافی نیست و لازم است در کنار آن‌ها از ابزارهای دیگری نیز استفاده شود؛ چراکه در غیر اینصورت دولت مجبور خواهد شد همچون پروژه مسکن مهر، با «اختصاص خط اعتباری» منابع لازم برای این طرح را تامین نماید.
محدودیت نظام بانکی در اعطای تسهیلات بیشتر به ساخت مسکن
به طور خاص نظام بانکی کشور اکنون با تنگنای جدی منابع مالی مواجه است و بدون اعطای خط اعتباری از سوی دولت، ترازنامه اغلب بانک‌ها در شرایطی نیست که بتواند منابع مالی گسترده‌ای برای تسهیلات ساخت مسکن تخصیص دهد.
کارشناسان معتقدند در چنین شرایطی فشار بر بانک‌ها برای تامین مالی بیشتر ساخت مسکن، نه تنها به نتیجه مطلوب ختم نمی‌شود، بلکه ممکن است به بهانه‌ای تبدیل شود که بانک‌ها مشکلات ساختاری خود در زیان دهی و ناتوانی در اعطای تسهیلات به بخش تولید را به وسیله آن توجیه کنند.
الگوی تامین مالی زنجیره‌ای در ساخت مسکن هم قابل استفاده است
از این رو انتظار می‌رود الگوی تامین مالی زنجیره‌ای که از ماه گذشته برای تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی در دستورکار نظام بانکی قرار گرفته است، در بازار مسکن و به طور خاص تحقق اهداف نهضت ملی مسکن نیز اجرایی شود. در تامین مالی زنجیره‌ای، امکان به‌کارگیری انواع شیوه‌های تعهدی و انتقال اعتبار بین حلقه‌های مختلف برای تامین مالی بنگاه‌ها وجود دارد که به کاهش نیاز آن‌ها به تسهیلات جدید منجر می‌شود. چنین الگویی برای زنجیره‌های یک رشته فعالیت تولیدی با استفاده از فناوری‌های نوین قابل اجراست.
از این جهت استفاده از این الگو در فرآیند ساخت مسکن بین زنجیره‌هایی همچون تولیدکننده مصالح ساختمانی، تولیدکننده آهن آلات ساختمانی، تولیدکننده درب و پنجره، تولیدکننده شیرآلات، تولیدکننده وسایل روشنایی، ارائه دهنده خدمات سیم کشی ساختمان، ارائه دهنده خدمات تهویه ساختمان و … نیز فراهم است.
کاهش بار مالی ساخت یک میلیون مسکن با تامین مالی زنجیره‌ای
برای بهره مندی از این روش لازم است تمامی بنگاه‌هایی که در روند ساخت واحدهای مسکونی مشارکت دارند، در یک بانک حساب باز کنند و برای سازنده نهایی مسکن این امکان فراهم شود که به جای پرداخت منابع مالی نقد، اوراق بدهی خود را با تضمین بانکی به فروشندگان مصالح و ارائه دهندگان خدمات ساختمانی بپردازد و پس از پایان یافتن فرآیند ساخت و فروش مسکن، این اوراق را با بانک تسویه نماید.
به این ترتیب بین سازنده مسکن، زنجیره تامین آن و بانک عامل، رابطه‌ای چندجانبه و مبتنی بر قرارداد شکل می‌گیرد و فرآیند تامین مالی و تسویه صورتحساب‌ها، با کمترین نیاز به تسهیلات بانکی در آن چارچوب انجام می‌شود.
تامین مالی زنجیره‌ای می‌تواند سبب تسریع و بهبود فرآیند تامین مالی ساخت مسکن، کاهش نیاز به دریافت تسهیلات، کمک به ترازنامه بانک‌ها، افزایش شفافیت و نظارت‌پذیری جریان مالی ساخت مسکن، کاهش انحراف منابع و درنهایت کاهش هزینه تمام‌شده ساخت مسکن شود.
انتهای پیام/ مسکن
