به گزارش مسیر اقتصاد در یادداشت های پیشین علل مختلفی به عنوان موانع شکل گیری ارتباط مناسب بین مخترع و سرمایه گذار خطرپذیر معرفی شدند. پس از شناخت موانع، این سوال مطرح می شود که چه سازوکارهایی برای افزایش تمایل به همکاری بین مخترع و سرمایه گذار خطرپذیر می بایست طراحی و اجرا شوند؟
در شناسایی سازوکارها و عوامل شکل گیری ارتباط مناسب بین مخترع و سرمایه گذار، می بایست به این حقیقت توجه کرد که بخش زیادی از این عوامل تحت تاثیر متغیرهای اقتصاد کلان بوده و با مداخله مستقیم دولت در کوتاه مدت قابل اصلاح چشمگیر نیستند. با این حال، عوامل زیر به عنوان متغیرهای موثر بر همکاری قلمداد می گردند:
۱- محدودیت زمانی
وجود محدودیت در رساندن محصول به بازار، یک عامل تسهیل کننده برای همکاری محسوب می شود. این محدودیت، به خصوص در مراحل اولیه توسعه محصول و برای مخترع محسوس تر است. همچنین، وجود فشار رقابت باعث می شود تا سرمایه گذار نیز “محدودیت زمانی” را به خوبی درک کرده و برای همکاری سریع تر، اقدام نماید. بر این اساس، دو اقدامی که دولت می تواند انجام دهد عبارتند از:
الف) کمک به افزایش رقابت پذیری فضای کسب و کار
ب) اصلاح شیوه های تامین مالی به خصوص اعطای وام و عدم پرداخت وام به شرکت هایی که هنوز به سودآوری نرسیده اند
راهکار دوم، با هدف بستن مسیرهای موازی تامین مالی نادرست و اصلاح نهادی مطرح شده است.
۲- شفاف سازی نتایج حاصل از همکاری
علیرغم عواملی که در یادداشت های پیشین ذکر شدند، “شناخت طرفین از عایدیِ حاصل از همکاری با هم” می تواند یک انگیزه برای میل به همکاری بیشتر با طرف مقابل محسوب گردد. به عبارت دیگر، مخترع و سرمایه گذار می بایست قانع شوند که همکاری باهم، نتیجه به مراتب بهتری به دنبال دارد. رسیدن به چنین درکی نیاز به اقدامات زیر را دارد:
الف) فعالیت ترویجی عمومی برای تبلیغ همکاری خطرپذیر و معرفی اثرات آن
ب) تهیه پیش نویس همکاری فی مابین مخترع و سرمایه گذار خطرپذیر و اخذ تاییدیه از یک بازیگر سوم مانند یک نهاد حاکمیتی یا ضمانت کننده، برای حصول اطمینان از سودآور بودن همکاری برای هر دو طرف
۳- افزایش شناخت طرفین
افزایش شناخت از فعالیت های جاری و نیز گذشته طرفین می تواند در افزایش تمایل به همکاری اثرگذار باشد. این کار، نیاز به تعاملات گسترده به خصوص در اوایل شکل گیری ارتباط فی مابین دارد. همچنین، در برخی از مواقع به دلیل ناآشنایی با قوانین همکاری، ممکن است طرفین چنین تصمیم بگیرند که همکاری را به سمت منافع شخصی خود سوق بدهند. تجربه موفق کشورهای پیشرو نشان می دهد در چنین مواقعی یک بازیگر سوم ماهر، می تواند با تدوین پروتکل منعطف برای همکاری فی مابین مخترع و سرمایه گذار و نیز نظارت مستمر بر فرایند همکاری ایشان، ضمن مطلع شدن از فعالیت های هر کدام و مطلع ساختن طرف دیگر از آنها، جلوی رفتارهای انحرافی ایشان را نیز بگیرد. معمولا در آغاز چنین حرکت ملی، دولت نقش بازیگر سوم را ایفا می کند اما به تدریج شرکت های بخش خصوصی نیز می توانند اقدام به تدوین سازوکارهای نظارتی برای ساختارمند ساختن همکاری مخترع-سرمایه گذار خطرپذیر نمایند. لذا پیشنهاد زیر مطرح می شود:
الف) تدوین پروتکل همکاری فی مابین مخترع-سرمایه گذار خطرپذیر توسط یک نهاد حاکمیتی و نظارت مستمر بر فرایند اجرای گام های پروتکل توسط طرفین و ایجاد امکان اطلاع رسانی از فعالیت های هر کدام به دیگری
ب) توانمندسازی بخش خصوصی توسط دولت برای برونسپاری تدریجی نقش نظارتی خود از راه هایی مثل اعطای عاملیت نظارت بر طرح های سرمایه گذاری خطرپذیر به صندوق های پژوهش و فناوری فعال در کشور
