مسیر اقتصاد/ ایجاد صرفه اقتصادی از طریق توسعه مقیاس یک فعالیت تولیدی، یکی از مهمترین اصولی است که هر کسب و کاری باید در طول دوران فعالیت خود برای آن برنامه داشته باشد؛ چراکه ایجاد و راه‌اندازی یک فعالیت اقتصادی به صرف هزینه ثابت نیاز دارد، اما با توسعه مقیاس تولید و ارائه خدمات بیشتر، هزینه سرانه ثابت کاهش می‌یابد و در نتیجه مجموع هزینه تولید کالا یا خدمت کاهش می‌یابد و صرفه اقتصادی فعالیت تقویت می‌شود.
علاوه بر کاهش هزینه‌های تولید، توسعه مقیاس به تدریج به ایجاد و تقویت برند برای یک کسب و کار نیز کمک می‌کند و میزان اعتماد مشتریان این کسب و کار را افزایش می‌دهد. نکته دیگر اینکه چنانچه یک کسب و کار بخواهد فعالیت خود را از بازار محلی به بازار ملی و پس از آن به بازارهای بین‌الملل توسعه دهد، علاوه بر کیفیت، نیازمند بهره‌مندی از یک مقیاس بزرگ برای تولید و ارائه کالا و خدمات است.
انحصار نتیجه طبیعی توسعه مقیاس فعالیت‌های اقتصادی
در عین حال باید پذیرفت که هرچه مقیاس فعالیت کسب و کارها بزرگتر شود، به دلیل افزایش صرفه اقتصادی، به طور طبیعی توان رقابت آن‌ها نیز افزایش می‌یابد و شرکت‌های کوچک تر مجبورند در حاشیه این کسب و کارهای بزرگ به ادامه فعالیت بپردازند.
بنابراین ایجاد انحصار یکی از نتایج طبیعی توسعه مقیاس فعالیت‌های اقتصادی و ایجاد برندهای معتبر است. به همین دلیل است که به طور معمول در اغلب بازارها تعداد برندهای معتبر که مشغول رقابت با یکدیگر هستند، به عدد انگشتان دست نمی‌رسد و تنها کسب و کارهایی امکان تداوم حیات دارند که علاوه بر بهره‌مندی از صرفه مقیاس، برند خود را نیز تقویت کرده باشند.
کشورها برای جلوگیری از مضرات انحصار برنامه ریزی می‌کنند
اما ایجاد انحصار چندجانبه در بازارها مضرات متعددی درپی دارد و می‌تواند در صورت عدم نظارت دولت، در نهایت به ضرر مصرف کنندگان نهایی تمام شود.
چنانچه یک برند معتبر به سطحی از انحصار در یک بازار خاص برسد، از آن پس تعیین کننده قیمت در بازار خواهد بود و از یک طرف می‌تواند منافع خود را به مصرف کنندگان تحمیل کند و از طرف دیگر از ورود شرکت‌های جدید به بازار، با ابزارهای متنوع جلوگیری نماید.
از این جهت است که کشورهای توسعه یافته قوانین سفت و سختی در زمینه سقف سهم از بازار شرکت‌ها و شرایط ادغام شرکت‌ها در بازارهای مختلف وضع کرده‌اند.
انحصار شرکت‌های واسطه‌گر به مراتب خطرناک تر است
در این زمینه یک مسئله از اهمیت ویژه برخوردار است؛ و آن اینکه هرچند انحصار یک شرکت تولیدی همچون یک خودروساز یا یک تولیدکننده لوازم خانگی، مضرات متعددی دارد، اما در نهایت دست کم بخشی از افزایش سود این شرکت صرف سرمایه‌گذاری بیشتر و بهبود شرایط تولیدی در بازار منجر می‌شود. اما انحصار شرکت‌هایی که صرفا در بخش واسطه‌گری فعالیت می‌کنند، به مراتب مضرات بیشتری را به اقتصاد کشورها تحمیل می‌کند.
به طور مثال شرکت‌هایی همچون دیجی کالا یا اسنپ که صرفا یک واسط بین تولیدکنندگان کالا و خدمات و خریداران هستند، در نهایت نه به سود بخش تولید تمام می‌شود و نه کاهش قیمت محصولات در سطح مصرف را درپی دارد. انحصار یک شرکت واسطه از یک طرف بخش تولید را در محدودیت برای کاهش قیمت تا جای ممکن قرار می‌دهد و از طرف دیگر قیمت را تا جای ممکن برای مصرف کننده افزایش می‌دهد.
انحصار دیجی کالا و اسنپ به سود اقتصاد کشور نیست
انحصار دیجی کالا موجب شده است این شرکت، که نه تولیدکننده محصول محسوب می‌شود و نه مصرف کننده، به قیمتگذار اصلی برای بسیاری از کالاها تبدیل شود و قیمت مدنظر خود را از یک طرف به تولیدکننده و از طرف دیگر به مصرف کننده تحمیل کند. انحصار اسنپ نیز موجب شده است این شرکت به قیمتگذار اصلی در کرایه انتقال مسافر و حمل بار تبدیل شود و قیمت مدنظر خود را از یک طرف به مشتریان و از طرف دیگر به رانندگان تحمیل کند.
این مضرات علاوه بر مضرات طبیعی یک انحصارگر است که در آن کیفیت ارائه خدماتی از جمله پاسخگویی مناسب، ارسال به موقع مرسولات و خدمات پس از فروش پایین می‌آید.
انتهای پیام/ تولید
