به گزارش مسیر اقتصاد با کاهش درگیری‌ها و تسلط مجدد طالبان بر افغانستان، همسایگان منطقه‌ای در حال تنظیم سیاست‌های خود در قبال این واقعیت جدید ژئواستراتژیک هستند. چین و پاکستان، به عنوان کشورهایی با روابط سیاسی_اقتصادی مستحکم، دو همسایه مهم افغانستان به شمار می‌روند. خبر خوب برای چین و پاکستان این است که با گذر زمان، سیاست‌های اجرایی این دو کشور در مورد حکومت جدید افغانستان به طور گسترده‌ای هماهنگ شده است. استقبال چین و پاکستان از بازگشت طالبان به قدرت و حمایت از آن، می‌تواند آن‌ها را به شرکای نزدیک افغانستان در منطقه بدل کند و این امر، کار را در عرصه سیاسی، اقتصادی برای رقیب منطقه‌ای دو کشور، یعنی هند، پیچیده خواهد کرد. دولت اشرف غنی، ذیل حمایت آمریکا، دوست و متحد خوبی برای هند بود، در حالی که دولت طالبان تحت حمایت پاکستان، می‌تواند به رقیب یا حتی دشمن هند در منطقه بدل شود.
منافع منطقه در گرو کاهش تنش میان طالبان و هند
رابطه دوستانه چین و افغانستان نیز تاثیر بسزایی بر منافع اقتصادی و امنیتی هند در آسیای مرکزی خواهد داشت. نفوذ اقتصادی چین در کشورهای آسیای میانه در حال افزایش است و نفوذ نظامی نیز در کنار آن به رشد خود ادامه می‌دهد. حدود سال ۲۰۱۶ و در زمانی که افغانستان شریک امنیتی کلیدی هند در منطقه به شمار می‌رفت، چین به طور غیررسمی یک پایگاه نظامی در تاجیکستان، به عنوان همسایه افغانستان تاسیس نمود. گفتنی است دولت چین طی سال‌های گذشته، ذیل سازمان همکاری شانگهای نیز به تقویت مناسبات امنیتی خود با کشورهای آسیای میانه پرداخته است.
حال به نظر می‌رسد دولت طالبان قصد ندارد دوستی ایجاد شده در دولت قبل میان هند و افغانستان را با همان شدت ادامه دهد. در همین راستا، طالبان اعلام کرده است که می‌خواهد به حمایت از مسلمانان حاضر در منطقه جاوو و کشمیر هند _ که بخشی از آن مورد ادعای پاکستان است _ فریاد [اعتراض] خود را بلند نگه دارد.
در چنین شرایطی، تکمیل و بهره‌برداری از پروژه بندر چابهار که با همکاری هند در حال انجام بود و به دسترسی دوجانبه این کشور و کشورهای میانه آسیا از جمله افغانستان به یکدیگر کمک می‌کرد، ممکن است در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. دسترسی افغانستان به بندر گوادر از طریق «سی‌پِک» نیز می‌تواند مانعی بر سر راه استفاده از بندر چابهار باشد. به نظر می‌رسد با حضور ایران در سازمان همکاری شانگهای به عنوان عضو دائم، این مسئله امکان طرح بحث در سازمان مذکور را داشته باشد تا با مشارکت همه طرف‌ها بتوان به جمع‌بندی و کاهش اختلافات منطقه‌ای کمک کرد.
مشارکت فعال طالبان در «سی‌پِک»
دومین وجه سیاست‌های هماهنگ پاکستان و چین به افزایش ارتباطات اقتصادی و زیرساختی میان خود و افغانستان برمی‌گردد. کریدور اقتصادی پاکستان-چین (سی‌پِک)، ترکیبی از پروژه‌های مرتبط با انرژی، جاده، بزرگراه و خط آهن در پاکستان است که به عنوان پرچمدار پروژه‌های چین ذیل ابتکار «کمربند، راه» شناخته می‌شود.
پیش از سلطه طالبان بر افغانستان، تحلیل‌هایی مبنی بر گسترش «کمربند، راه» تا افغانستان و اتصال کابل به پیشاور، در شمال غربی پاکستان، وجود داشت. با این حال، مشخص است که برنامه‌های چین برای افغانستان بسیار گسترده‌تر از افزایش ارتباطات زمینی است. در حالت ایده‌آل، اگر شرایط امنیتی فراهم شود، چین به استخراج منابع معدنی در افغانستان نیز علاقه نشان خواهد داد؛ منابعی که طبق گزارش ان‌بی‌سی نیوز در سال ۲۰۱۴، ارزشی در حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلار دارد.[۱]
در همین حال، پاکستان نیز به ابراز علاقه طالبان مبنی بر حضور فعال در «سی‌پِک» به چشم فرصت نگاه می‌کند. وزیر کشور پاکستان در این خصوص گفت: «پاکستان به دوستی با چین افتخار می‌کند و اگر طالبان نیز چنین دیدگاهی دارد، مطلوب است.»
گفتنی است در جریان سومین دور از گفتگوهای استراتژیک چین و پاکستان، دو طرف نسبت به توسعه و گسترش «سی‌پِک» و ارتقای ارتباطات منطقه‌ای با یکدیگر توافق کردند.[۲]
بدون تردید، دو کشور چین و پاکستان سیاست‌های هماهنگ بیشتری را در مورد افغانستان با یکدیگر اجرایی خواهند کرد که در کنار مسائل اقتصادی، مهم‌ترین وجه آن، مسائل امنیتی و مبارزه با تروریسم است.
پی‌نوشت:
منبع: فارین پالیسی
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
