مسیر اقتصاد/ مشوق‌های صادراتی یکی از ابزارهایی است که مطابق ماده ۴ و بند ۳۴ ماده ۵ اساسنامه سازمان توسعه تجارت ایران، برای تحقق اهداف این سازمان و رشد صادرات غیرنفتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشوق‌های صادراتی اعطاء شده از سوی سازمان توسعه تجارت به صادرکنندگان به دو شکل مشوق‌های صادراتی مستقیم و مشوق‌های صادراتی غیرمستقیم ارائه می شود.
کاهش هزینه‌های صادرات به کمک مشوق‌های صادراتی مستقیم
مشوق های صادراتی مستقیم در سازمان توسعه تجارت ایران به منظور کمک به صادرکنندگان کشور در نظر گرفته می‌شود تا از این طریق بخشی از هزینه‌های اعزام هیات‌های تجاری-بازاریابی، هزینه پذیرش هیات‌های تجاری-سرمایه‌گذاری، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی معتبر خارج از کشور، هزینه حمل هوایی کالاهای صادراتی، هزینه بازاریابی و تبلیغات، اطلاع‌رسانی، مشاوره، آموزش، فرهنگ‌سازی در حوزه صادرات، ایجاد، راه‌اندازی و توسعه فعالیت مراکز تجاری ایران و دفاتر فروش و بازاریابی در بازار هدف صادراتی، پرداخت یارانه سود تسهیلات بانکی و حمایت از توانمندسازی صادراتی بنگاه‌های کوچک و متوسط را پوشش دهد.
جداول زیر میزان و شاخص‌های پرداخت مشوق های صادراتی سازمان توسعه تجارت را نشان می‌دهد: [۱]
مشوق های صادراتی غیرمستقیم با هدف توسعه زیرساخت‌های صادراتی
اعطای مشوق های صادراتی غیرمستقیم توسط سازمان توسعه تجارت، به منظور حمایت از ایجاد، تکمیل، تجهیز و توسعه زیرساخت‌های صادراتی درنظر گرفته شده است.
این نوع مشوق‌ها به منظور تاسیس، تجهیز، توسعه و تعمیر پایانه‌های صادراتی، سایت نمایشگاهی، زیرساخت‌های صادراتی نظیر سردخانه‌ها، انبارهای مکانیزه، مراکز سورتینگ و بسته‌بندی، مراکز خدمات صادراتی، آزمایشگاه‌های استاندارد و کنترل کیفیت محصولات صادراتی، سالن‌های ملاقات تجار، کانتینرهای یخچال‌دار و طرح‌های صادراتی مصوب کارگروه توسعه صادرات استان‌ها، شرکت‌های نمایشگاهی و … در نظر گرفته شده است.[۲]
بی‌ثباتی در ارائه مشوق‌های صادراتی
یکی از آسیب‌هایی که سبب ضعف در اجرایی‌شدن مشوق‌های سازمان توسعه تجارت شده، بی‌ثباتی در ارائه مشوق‌ها است. میزان این مشوق‌ها در سال‌های مختلف همواره با فراز و فرود بسیاری همراه بوده است؛ به‌طوریکه میزان این مشوق در سال ۹۸، صفر و در سال ۹۹، حدود ۳۵ میلیارد تومان بوده است. یکی از دلایل این موضوع به نقل از مدیران سازمان توسعه تجارت، کمبود بودجه این سازمان است.[۳]
لزوم بازنگری در کمیت و کیفیت مشوق‌های صادراتی
عدم ثبات در ارائه مشوق‌های صادراتی مستقیم و غیرمستقیم و همچنین مقدار ناچیز این مشوق‌ها، منجر به سردرگمی و عدم برنامه‌ریزی دقیق و پایدار برای حمایت از صادرکنندگان شده است. به گفته برخی مدیران سازمان توسعه تجارت، بسیاری از صادرکنندگان در سه ماه نخست سال برای اطلاع از میزان و نحوه پرداخت انواع مشوق‌ها به سازمان مراجعه می‌کنند اما عدم اطلاع دقیق سازمان از میزان بودجه تخصیصی منجر به دلسردی و ناراحتی صادرکنندگان می‌شود.[۴] این درحالی است که برخی از فعالان حوزه تجارت معتقدند مقدار ناچیز این مشوق‌ها به هیچ‌وجه پاسخگوی هزینه‌های سنگین آن‌ها نبوده است و صرف وجود این مشوق‌ها منجر یه تحریک و تشویق تولیدکنندگان و تجار به صادرات نمی‌شود.[۵]
از این رو پیشنهاد می‌شود به منظور برنامه‌ریزی بهتر سازمان توسعه تجارت و تشویق تجار به صادرات، ضمن بازنگری در ردیف بودجه مشوق‌های صادراتی، قسمت اعظم مشوق‌های صادراتی این سازمان در حوزه ایجاد، توسعه و تجهیز زیرساخت‌های صادراتی هزینه شود.
پینوشت:
[۱] شیوه‌نامه اجرایی بسته حمایت از توسعه صادرات غیرنفتی (مشوق‌های صادراتی) سال ۱۳۹۹ در وبسایت رسمی سازمان توسعه تجارت
[۲] وبسایت رسمی سازمان توسعه تجارت
[۳] به نقل از حمیدرضا زادبوم؛ رئیس کل سازمان توسعه تجارت
[۴] به نقل از غلامرضا وحدت‌منش؛ رئیس گروه مشوق‌های صادراتی سازمان توسعه تجارت
[۵] گفتگو با محمد موسوی؛ تاجر ایرانی مقیم اوگاندا
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
