مسیراقتصاد/ غلات از جمله محصولات کشاورزی با اهمیت در اقتصاد است که به دلیل ارزش غذایی بالا، سهم زیادی در سبد مصرفی خانوار دارد. طی سال های گذشته ایران یکی از تولیدکنندگان بزرگ غلات در جهان بوده و بخشی از نیاز خود را از طریق تولید داخلی تامین کرده است.
گندم، برنج، جو و ذرت دانه ای، چهار محصول اصلی گروه غلات هستند که به دلیل تامین بخش بزرگی از کالری، پروتئین، نشاسته، فیبر، مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز انسان ها از اهمیت بسیار زیادی در تامین امنیت غذایی برخوردارند. تمامی کشورهای توسعه یافته در تولید و صادرات غلات پیشرو هستند؛ در نمودار زیر میزان تولید چهار محصول گندم، برنج و ذرت بر اساس آمارهای اعلامی سازمان فائو در برخی از کشورهای منتخب قابل مشاهده است:[۱]
همانطور که از نمودار بالا مشخص است، کشورهای آمریکا، چین، هند و اتحادیه اروپا از بزرگترین تولید کنندگان غلات در جهان به شمار می روند که سالانه محصولات مازاد خود را به دیگر کشورها صادر می کنند.
واردات ۴.۸ میلیارد دلار غلات در سال ۱۳۹۹ از کدام کشورها بوده است؟
ایران علیرغم ظرفیت مناسب اراضی کشاورزی کشور برای تولید غلات، همچنان بخش بزرگی از نیاز خود به این محصولات را از طریق واردات تامین می کند. به عنوان مثال در سال ۱۳۹۹ بیش از ۲۳/۱ میلیون تن غلات در کشور تولید شد. در همین راستا بررسی آمارهای واردات غلات در سال ۱۳۹۹ نشان دهنده واردات ۱۶ میلیون تنی محصولات ذرت، گندم، برنج و جو به ارزش ۴.۸ میلیارد دلار است.
جدول۱. حجم و ارزش واردات غلات در سال ۱۳۹۹ «منبع: گمرک جمهوری اسلامی ایران»
|
محصول |
ارزش واردات (میلیون دلار) |
حجم (میلیون تن) |
|
ذرت |
۲۵۲۱ | ۹.۸ |
| گندم | ۹۱۵ |
۳.۲ |
|
برنج |
۹۳۲ | ۱ |
| جو | ۴۶۴ |
۱.۸ |
| مجموع | ۴۸۳۲ |
۱۶ |
در نمودارهای زیر مبادی وارداتی غلات در سال ۱۳۹۹ ارائه شده است.
همانطور که مشخص است غلات مورد نیاز کشور از طریق کشورهای اروپایی، امارات و آمریکای جنوبی وارد می شود. این در حالی است که اکثر این کشورها طی سال های اخیر با سیاست های تحریمی آمریکا همسو بوده اند. همین موضوع نیز باعث ایجاد مشکلات زیادی در روند تامین این محصولات برای کشور شده است.
افزایش تولید داخلی و متنوع سازی مبادی واردات ۲ راهکار مدیریت واردات غلات
بررسی شرایط موجود برای تامین غلات مورد نیاز کشور نشان می دهد دولت می تواند راهبردهای مختلفی برای تامین این محصولات در شرایط کنونی داشته باشد. حمایت از تولید داخلی و تغییر مبادی واردات این محصولات به کشورهای منطقه و غیرهمسو با سیاست های تحریمی آمریکا، از جمله این راهکارهاست.
در حال حاضر امکان خودکفایی در تولید گندم و جو در کشور از طریق اجرای دقیق سیاست های حمایتی نظیر قانون خرید تضمینی وجود دارد و دولت می تواند با تعیین صحیح قیمت خرید تضمینی شرایط لازم را برای تولید این محصول فراهم کند. با خودکفایی در تولید گندم و جو حدود ۱.۴ میلیارد دلار صرفه جویی ارزی صورت خواهد گرفت.
از سوی دیگر دولت در عمل به اجرای بند ۶ سیاست های کلی اقتصادمقاومتی باید مبادی واردات سایر غلات نظیر ذرت و برنج را متنوع و یا تغییر دهد. به عنوان مثال دولت می تواند به جای واردات برنج و ذرت از کشورهای اروپایی و امارات، این محصولات را از کشورهای روسیه، قزاقستان و پاکستان تامین کند.
پینوشت:
[۱] مبنع: www.indexmundi.com
انتهای پیام/ غذا و کشاورزی
