به گزارش مسیر اقتصاد نشست «تجارت منطقه‌ای برق؛ الزامات و اولویت ها»، عصر روز چهارشنبه ۸ بهمن با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در پژوهشکده مطالعات فناوری برگزار شد. این نشست، ششمین پیش نشست تخصصی از هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در تاریخ ۲۹ بهمن سال جاری با موضوع «تجارت منطقه‌ای؛ اولویت راهبردی» برگزار خواهد شد. در این نشست ضمن بررسی اهمیت و الزامات تجارت منطقه‌ای برق ، ظرفیت‌های کشور برای استفاده از فرصت تجارت برق به صورت صادرات و ترانزیت و وظایف نهادهای مختلف در این راستا تشریح شد.
لزوم تقویت نقاط اتصال شبکه برق کشورهای منطقه
در این نشست حبیب قراگزلو معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ایران با بیان این که یکی از مهمترین الزامات تجارت منطقه‌ای برق افزایش نقاط اتصال و ارتباط شبکه برق کشورهای منطقه است، گفت: اتصالمان با برخی کشورهای منطقه خوب و با برخی ضعیف است. باید ارتباطمان را با کشورهای مختلف قوی کنیم. باید سعی کنیم مزیت نسبی خود برای تولید برق در منطقه را حفظ کنیم. اگر در منطقه بازارها گسترش پیدا کند و ما کاری نکنیم سهم ایران از بازارها کم خواهد شد.
وی تصریح کرد: برخی از کشورهای اطراف شبکه های برق ضعیفی دارند. این کشورها متاسفانه خیلی بازارپذیر نیستند. اگر بخواهیم بازار منطقه‌ای راه اندازی کنیم باید روی زیرساخت های این کشورها نیز کار شود. می توان سرمایه گذاری خوبی انجام داد از جهت صادرات خدمات و وقتی آن ها قوی شدند می توان بازار منطقه‌ای را ایجاد نمود. ما اتصالات با کشورهای همسایه داریم اما نه برای حجم های بالای برق صادراتی. برای تبدیل شدن به هاب منطقه باید ظرفیت ها افزایش یابد.
قراگزلو افزود: اولین و مهمترین اولویت شاید توسعه ارتباطات فیزیکی به معنای بسترهای انتقال انرژی با کشورهای منطقه است. ارتباطات را باید قوی کنیم نه فقط برای صادرات. بحث ترانزیت برق خیلی مهم است. اگر شبکه قوی داشته باشیم می توانیم برق را بین کشورها توزیع کنیم و از منافع و درآمد آن استفاده نمود.
هماهنگی وزارت نفت و نیرو برای تجارت منطقه‌ای برق ضروری است
وی با اشاره به این که وزارت نیرو با محوریت توانیر مهم ترین وظیفه را در بحث تجارت منطقه‌ای برق دارد، گفت: مجوزهای صادرات و واردات دست وزارت نیرو است اما متاسفانه از سال ۹۲،۹۳ حدود ۳۷ مجوز صادرات صادر شده اما بسیاری از آن ها الآن فاقد اعتبار است و عملا صادرات انجام نمی شود. بخش خصوصی ما نسبت به بحث صادرات بدبین شده و خودش هم خیلی پیگیر نیست. در بخش تحویل و نرخ گذاری سوخت، وزارت نفت مرجع اصلی است اما با همکاری نهادهای دیگر مانند وزارت نیرو. این جا باید نهادی بالادستی ورود کند تا نهادهای مختلف به طور مناسب و به دور از تعارض منافع این کار را انجام دهند.
معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ادامه داد: بازارهای منطقه‌ای در ایران سابقه زیادی دارد و متولیان اصلی هم شرکت توانیر و شرکت مدیریت شبکه است که با همکاری با سازمان منطقه‌ای اکو پیگیر این مساله بودیم. ابتدا قرار شد ایران و ترکیه پایلوت راه اندازی بازار منطقه‌ای برق شوند. ولی اخیرا در نشست rpc آخری که در اکو داشتیم قرار شد همه کشورهای متمایل به این کار وارد این مساله شوند و زیرساخت ها و لوازم این کار فراهم شود.
وی با اشاره به لزوم داشتن مکانیزمی برای حذف یارانه انرژی در کشور، گفت: اگر بخواهیم بازار بین بخش های مختلف رقابتی باشد، باید مکانیزمی را طراحی کنیم که یارانه های کشورهای مختلف در بخش انرژی در بازارهای بین المللی به نحوی مدیریت شود. باید سعی کنیم مزیت نسبی خود را برای تولید برق در منطقه حفظ کنیم. اگر در منطقه بازارها گسترش پیدا کند و ما کاری نکنیم سهم ایران از بازارها کم خواهد شد.
رقابت مخرب وزارت نفت و نیرو عامل عقب ماندگی در تجارت منطقه‌ای برق
قراگزلو با اشاره به رقابت مخرب بین بخش برق و گاز در داخل کشور برای صادرات، گفت: باید استراتژی مشترکی بین وزارت نفت و نیرو تدوین شود تا از چنین مسائلی جلوگیری کند. مثلا در بحث صادرات برق، نفت و گاز نیاز به چنین استراتژی کاملا احساس می‌شود.
وی با بیان مساله مشکلات زیست محیطی تولید برق مانند تمرکز آلودگی هوا در کشور گفت: از این باب که صادرات برق به نوعی به معنای تولید برق در داخل و صادر نمودن برق پاک است. یعنی آلودگی ها در داخل کشور متمرکز می شود و برق پاک صادر می شود. اگر امکان داشته باشد باید سازمان محیط زیست هم انتفاعی از صادرات برق داشته باشد تا بتواند به تقویت محیط زیست بپردازد.
معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق تحریم و عدم امکان دریافت منابع ناشی از فروش برق و همچنین نداشتن سیاستگذاری دقیق در خصوص ورود بخش خصوصی به صادرات را از موانع تحقق تجارت منطقه‌ای برق دانست و گفت: ما در اسناد بالادستی خیلی خوب صحبت می کنیم که بخش خصوصی باید وارد عمل شود. اما در میدان عمل چنین اتفاقی رخ نمی دهد.
قیمت گذاری معیوب سوخت نیروگاه ها مانع توسعه تجارت منطقه‌ای برق
قراگوزلو افزود: بعضا به نیروگاه ها می گویند اگر می خواهید برق را صادر کنید قیمت سوخت فرق می کند و این قیمت تا حدی بالاست که دیگر صادرات صرفه اقتصادی ندارد. قرار نیست کل سهم پول صادرات برای یک نفر باشد. می توان بخشی را به نیروگاه و بخشی را به بقیه اختصاص داد. باید منافع صادرات را باهم تقسیم کنیم. مثلا نیروگاه گاز یارانه ای را می سوزاند، بخشی از پول برای گاز صرف شود و بخشی برای نیروگاه.
وی در پایان گفت: یکی دیگر از اولویت ها داشتن قرارداد های محکم و خوب با کشورها است. این قرارداد ها می تواند یا توسط دولت بسته شود و به بخش خصوصی انتقال یابد یا با بلوغ بخش خصوصی، خود بخش خصوصی این کار را انجام دهد. ما از لحاظ تجارت برق به بلوغ خوبی نرسیده ایم. قراردادها بلندمدت است اما نکته اینجاست که باید به قرارداد پایبند باشیم. در غیر این صورت مزیت ما در تامین برق از بین می رود. من مطمئنم تا چند سال آینده مزیت نسبی صادرات را داریم. ما تا ۴،۵ سال آینده می توانیم برق صادر کنیم و بستر را تقویت کنیم تا در آینده روی ترانزیت کار کنیم.
انتهای پیام/ هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی
