مسیر اقتصاد/ یکی از نظامات پرداختی که توسط کشورهای یک منطقه به عنوان سیستم معاملاتی موازی دلار ایجاد شده، نظام پرداخت بازار مشترک آفریقای شرقی و جنوبی[۱] موسوم به کومسا است که در سال ۱۹۹۴ در تلاش برای افزایش همکاری اقتصادی و مالی میان ۲۱ کشور عضو که شامل کشورهای شامل کشورهای جیبوتی، اریتره،اتیوپی، سومالی، مصر، لیبی، سودان، تونس، کومور، ماداگاسکار، موریس، سیشل، بوروندی، کنیا، مالاوی، رواندا، اوگاندا، اسواتینی، زامبیا، زیمبابوه، جمهوری دموکراتیک کنگو می‌شود، ایجاد شد.
ادغام اتاق‌های تسویه مالی، زمینه‌ساز شکل‌گیری نظام پرداخت REPSS
پس از شکل‌گیری کومسا، اتاق تسویه مالی در ذیل آن ایجاد شد تا کشورهای عضو بتوانند با ارزهای ملی خود با یکدیگر به مبادله و تجارت بپردازند. در واقع، در این مراکز، ضمن ثبت تمام معاملات انجام شده با ارزهای ملی، تسویه نهایی صورت می‌گیرد و عملیات انتقالات وجه انجام می‌شود.
اما در سال ۲۰۰۹، با ادغام اتاق‌های پرداخت و تسویه کومسا، نظام متمرکز پرداخت و تسویه حساب منطقه‌ای[۲] به نام REPSS شکل گرفت که کشورهای عضو کومسا را قادر می‌ساخت، از طریق بانک مرکزی ملی خود برای انجام پرداخت‌های فرامرزی، به مکانیزم پرداخت و تسویه حساب مرکزی متصل شوند، و مبادلات منطقه‌ای خود را بدون نیاز به دلار و سوئیفت انجام دهند. در واقع REPSS تمام بانک‌های مرکزی کشورهای عضو را با یکدیگر پیوند می‌دهد و انتقال وجوه را در میان آنان تسهیل می‌کند.
نقش محوری بانک مرکزی در نظام پرداختREPSS
در قالب نظام پرداخت چند ارزی REPSS، به میزانی که موازنه تجاری برقرار است، مبادلات با ارزهای ملی انجام می‌شود و در نهایت باقی‌مانده معاملات، با ارزهای رایج تسویه می‌شود. این نظام پرداخت چندجانبه، صادرکنندگان و واردکنندگان کشورهای عضو را قادر می‌سازد تا تجارت میان خود را با استفاده از ارزهای ملی انجام دهند. بدین ترتیب پرداخت‌ها در کومسا همانند شکل ذیل، صرفاً توسط بانک‌های مرکزی صورت می‌گیرد که تنها شرکت‌کنندگان مستقیم در REPSS محسوب می‌شوند و سایر بانک‌ها نقش کارگزار را ایفا خواهند کرد.
افزایش مراودات تجاری ایران و محور مقاومت با راهاندازی نظام پرداخت منطقه‌ای
نظام پرداخت REPSS می‌تواند الگوی موفقی از یک نظام پرداخت منطقه‌ای برای ایران جهت مبادلات تجاری خود با کشورهای محور مقاومت باشد. در نظام REPSS که صرفا برای پرداخت و تسویه تبادلات فرامرزی کشورهای عضو اتحادیه کومسا درنظر گرفته شده است، تمامی مبادلات تا هنگام تسویه نهایی پایان‌دوره، با ارزهای ملی کشورهای عضو صورت می‌گیرد و در طی ۵ سال گذشته، ۱۳۸ میلیون دلار گردش مالی داشته است.[۳]
توافق بانک‌های مرکزی ایران و سایر کشورهای محور مقاومت جهت ایجاد و راهاندازی یک نظام متمرکز پرداخت و تسویه چندارزی که با ارز ملی کشورها، همراه شود، زمینه‌ساز افزایش مراودات تجارت منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران و تقویت اقتصاد محور مقاومت خواهد شد.
پینوشت:
[۱] (Common Market for Eastern and Southern Africa (COMESA
[۲] Regional Payment and Settlement System
[۳] پایگاه اینترنتی اتحادیه کومسا
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
