به گزارش مسیر اقتصاد نشست «جایگاه توافقات تجاری دوجانبه در توسعه تجارت خارجی کشور»، روز یک شنبه ۱۴ بهمن، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد. این نشست، اولین پیش نشست تخصصی از هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در تاریخ ۲۹ بهمن سال جاری با موضوع «تجارت منطقه‌ای؛ اولویت راهبردی» برگزار خواهد شد. در این نشست ابعاد، الزامات و مهم‌ترین مسائل مربوط به تجارت خارجی ایران با تاکید بر استفاده از ظرفیت‌های توافقات تجاری دوجانبه مورد بررسی قرار گرفت.
کشورهای جهان ۶۰۰ موافقنامه تجاری دوجانبه و منطقه‌ای منعقد کرده‌اند
در این نشست دکتر زاهدطلبان مدیر گروه حقوق موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی ضمن اشاره به روند رو به رشد موافقتنامه‌های منطقه‌ای گفت: در حال حاضر ۳۰۵ موافقتنامه تجاری فعال در دنیا وجود دارد. چیزی حدود ۶۰۰ موافقتنامه از ابتدای شکل گیری گات به این سازمان ابلاغ شده است. بنابراین این موافقتنامه‌های تجاری پدیده ای غالب و جدی است و خیلی از کشورها در این حوزه فعال اند. متاسفانه ما در ایران خیلی دیر وارد این مساله شده ایم و موافقتنامه‌های اندکی را داریم که بعضا در دست مذاکره اند و با چالش‌هایی نیز روبرو هستند.
مدیر گروه حقوق موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گفت: در حال حاضر به طور میانگین بیش از ۵۰ درصد حجم تجارت دنیا در چهارچوب موافقتنامه‌های تجاری صورت می‌گیرد. ۹۸ درصد از تجارت جهان تحت ضوابط WTO صورت می‌گیرد. در واقع اغلب کشورها این ضوابط را پذیرفته‌اند و بر این مبنا مبادلات تجاری شان را شکل می‌دهند. بنابراین فکر نمی‌کنم جای تردید باشد که آیا ترتیبات تجاری منطقه‌ای برای ما ضرورت دارد یا خیر.
ایران برای توسعه تجارت خارجی راهی جز منطقه‌گرایی ندارد
وی تصریح کرد: یکی از مولفه‌های مهم اقتصاد مقاومتی برونگرایی است. ما برای توسعه صادرات غیر نفتی خود راهی جز توجه به ظرفیت‌های منطقه و تقاضای منطقه و کشورهای پیرامون خود توجه کنیم. بنابراین دو پدیده عضویت در سازمان تجارت جهانی و استفاده از توافقات تجاری منطقه‌ای به طور کلی باهم معارض نیستند اگرچه در برخی کشورها شواهدی از واگرایی این دو مشاهده شده‌است. پدیده‌ای مانند برگزیت و یا ناسیونالیسم اقتصادی که در زمان ترامپ شکل گرفته است و تضعیف سازمان تجارت جهانی. این‌ها را شاید بتوان شواهدی از شکل‌گیری روند جدید واگرایی بین این دو پدیده دانست.
وی افزود: تحلیل بسیاری از اساتید این است که ما با یک پدیده قطبی‌گرایی مواجه ایم. بازیگران اصلی تجارت جهانی چین، آمریکا و اتحادیه اروپا هستند که هنوز منافعشان حفظ نظم موجود را ایجاب می‌کند.
عقب ماندگی ایران در انعقاد توافقنامه‌های تجاری دو و چندجانبه
وی ادامه داد: ما در این حوزه بسیار عقبیم و تنها ۶، ۷ موافقنامه با دامنه بسیار محدود با سوریه و ترکیه و یکی دو کشور دیگر داریم. در حالی که بسیاری از کشورها در این حوزه بسیار فعال اند از جمله همسایگان ما؛ مثلا ترکیه در حال حاضر ۲۲ موافقتنامه تجارت آزاد دارد و پاکستان نیز ۱۵ موافقتنامه تجارت آزاد یا ترجیحی دارد.
زاهدطلبان افزود: تنها موافقتنامه تجارت آزاد ما با سوریه است و موافقتنامه تجارت آزاد با اوراسیا که خیلی مهم است. شواهد و تجارب کشورهای دیگر نشان می‌دهد که ما گریزی از عضویت در سازمان تجارت جهانی نداریم.
روند عضویت ایران در WTO با انسداد سیاسی مواجه است
مدیر گروه حقوق موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در پایانی گفت: در نظام چندجانبه گرایی عضویت ما در WTO الزامی است و در کنار آن در عرصه تجارت‌های منطقه‌ای نیز باید حضور فعال تری داشته باشیم و این هیچ منافاتی با الزامات اقتصاد مقاومتی نیز ندارد. در عین حال به دلیل مخالفت آمریکا و دیگر متحدانش، عضویت ایران در WTO سالهاست که با انسداد سیاسی مواجه است.
وی افزود: از زمان آغاز موافقتنامه تجارت آزاد ما با سوریه تنها ۱ سال گذشته است اما آمارهای سازمان توسعه تجارت و گمرک حاکی از رشد تجارت ما در کشورهای منطقه است. در مورد موافقتنامه اوراسیا اراده سیاسی کافی وجود دارد. در مجموع ما باید در کنار تلاش برای عضویت در WTO از ظرفیت‌های خود برای تجارت منطقه‌ای نهایت استفاده را ببریم.
انتهای پیام/ هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی
