مسیر اقتصاد/ پیری جمعیت پدیده‌ای است که امروزه بسیاری از کشورهای توسعه یافته و حتی درحال توسعه را به خود درگیر کرده و آینده اقتصادی این کشورها را با مخاطره جدی مواجه نموده است. کاهش جمعیت جوان درحال کار از یک سو و افزایش جمعیت سالمند از سوی دیگر، موجب تضعیف اقتصاد و کاهش کیفیت خدمت رسانی دولت به اقشار جامعه می‌شود و آثاری جبران ناپذیر را درپی دارد. از این رو درحال حاضر مسئله حمایت از ازدواج و فرزندآوری و به طول کلی افزایش جمعیت، به طور ویژه در بسیاری از کشورهای جهان دنبال می‌شود.
پرداخت کمک هزینه مستقیم، حمایت‌های مالیاتی، پرداخت غیرمستقیم بخشی از هزینه‌های ازدواج و فرزندآوری و در نظر گرفتن تسهیلات کم بهره برای کمک به خانه دار شدن خانواده‌های پرجمعیت، تنها بخشی از اقداماتی است که در کشورهای جهان برای حمایت از ازدواج و فرزندآوری در دستورکار قرار گرفته است.
پرداخت وام تنها مشوق فعلی جوانان در امر ازدواج
با اینحال در ایران به دلیل کم کاری صورت گرفته، باوجود حرکت پرسرعت کشور به سمت پیری جمعیت، هنوز سیاست‌های قابل قبولی در امر حمایت از ازدواج و فرزندآوری در دستورکار قرار نگرفته است. درحال حاضر تنها حمایت قابل توجه کشور از ازدواج و تشکیل خانواده، پرداخت وام قرض الحسنه است که از اوایل دهه جاری در بودجه سالانه گنجانده شده است.
در عین حال هنوز هیچکدام از سیاست‌های حمایت از فرزندآوری نیز به مرحله اجرا نرسیده و حتی تسهیلات قرض الحسنه ویژه‌ای برای این امر اختصاص داده نشده است.
همراهی مجلس شورای اسلامی در افزایش متناسب وام ازدواج
مجلس شورای اسلامی طی سال های اخیر، در اقدامی شایسته تقدیر، مبلغ وام قرض‌الحسنه ازدواج جوانان را متناسب با هزینه‌های این سنت پسندیده، در قانون بودجه بهبود داده است. نتیجه این اقدام، تسهیل شرایط ازدواج برای جوانان بوده است.
افزایش وام ازدواج از ۳ به ۱۰ میلیون تومان در بودجه ۱۳۹۵، از ۱۰ به ۱۵ میلیون تومان در بودجه ۱۳۹۷، از ۱۵ به ۳۰ میلیون تومان در بودجه ۱۳۹۸ و از ۳۰ به ۵۰ میلیون تومان در بودجه ۱۳۹۹ مسیری بوده که در این سال‌ها طی شده است. در این راستا، مدت بازپرداخت این تسهیلات نیز از ۳ سال به ۷ سال افزایش یافته است.
پرداخت وام ازدواج از محل سپرده‌های قرض الحسنه مردم نزد بانک‌ها
نکته مهم در زمینه وام قرض الحسنه ازدواج اینکه پرداخت این تسهیلات به جوانان، اساسا هیچ هزینه‌ای برای دولت و حتی بانک‌ها ندارد و منابع آن از محل سپرده‌های قرض الحسنه پس انداز و جاری مردم نزد بانک‌ها تامین می‌شود.
بنابراین این سیاست وابسته به بودجه دولت نیست و افزایش آن به تشدید کسری بودجه دولت منجر نمی‌گردد و با منابع قرض‌الحسنه مردم در بانک‌ها مدیریت می‌شود. این سیاست حتی برای بانک‌ها نیز هزینه‌ای ندارد؛ چرا که سپرده هایی که با مجوز بانک مرکزی با نرخ صفر درصد دریافت کرده‌اند را طبق قانون و دستورالعمل‌های بانک مرکزی، به این مهم تخصیص می دهند.
در سال جاری برای اولین بار حدود ۲ درصد از منابع پرحجم سپرده‌های قرض الحسنه جاری مردم نزد بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات قرض الحسنه استفاده شده است.
۳ اقدام لازم برای حمایت از ازدواج و فرزندآوری در بودجه ۱۴۰۰
با وجود این در لایحه بودجه پیشنهادی دولت برای سال ۱۴۰۰، تسهیلات قرض الحسنه ازدواج جوانان نسبت سال ۱۳۹۹ افزایش نیافته است. بنابراین از نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتظار می‌رود در ادامه مسیر گذشته، در سال جاری نیز تسهیلات قرض الحسنه ازدواج را متناسب با افزایش هزینه‌ها بهبود دهند؛ همچنین وام قرض الحسنه فرزندآوری را نیز جهت حمایت از افزایش جمعیت و تسهیل آن، از محل منابع قرض‌الحسنه مردم در بانک‌ها به لایحه بودجه اضافه نمایند.
بنابراین «افزایش میزان وام قرض الحسنه ازدواج از ۵۰ به دست کم ۸۰ میلیون تومان و افزایش زمان بازپرداخت آن از ۷ به ۸ سال»، «تخصیص مبلغ ۲۰ میلیون تومان وام قرض الحسنه فرزندآوری با بازپرداخت ۵ ساله» و «الزام بانک‌ها به پذیرش ضامن با چک معتبر به جای ضامن دارای کسر از حقوق»، سه اقدامی است که باید از سوی نمایندگان مجلس، به منظور حمایت از ازدواج و فرزندآوری در بودجه ۱۴۰۰ اعمال شود.
بررسی‌های کارشناسی و آماری نشان می دهد منابع قرض‌الحسنه مردم در بانک‌ها، کفاف افزایش وام ازدواج و پرداخت وام فرزندآوری به میزان پیشنهادی را می‌دهد و علاوه بر آن، بانک‌ها با همین منابع می‌توانند دیگر مصارف قرض‌الحسنه از جمله اشتغال و کمک به افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی را نیز پوشش دهند. در یادداشت بعدی به آمارهای مربوط به منابع قرض الحسنه مردم نزد بانک‌ها به طور دقیق پرداخته خواهد شد.
انتهای پیام/ نظام مالی
