مسیر اقتصاد/ اجرای پایه مالیات بر مجموع درآمد به علت آن که تمام جریان تراکنش مالی در کشور را کنترل می‌کند، می‌تواند در به حداقل رساندن فرار مالیاتی کمک کند. همچنین فواید دیگری چون تحقق عدالت مالیاتی، افزایش تمکین مالیاتی، کمک به اجرای سیاست‌های حمایتی، مقابله با قاچاق و پولشویی نیز از ناحیه آن متصور است.
ساز وکار به حداقل رساندن فرار مالیاتی در مالیات بر مجموع درآمد
با اجرای مالیات بر مجموع درآمد به علت آنکه هر فرد حقیقی یا حقوقی در نظام مالیاتی یک مودی محسوب می‌شود، تمام تراکنش‌های مجموع حساب‌های بانکی او مورد بررسی قرار می‌گیرد و هرگونه گردش مالی او باید برای سازمان امور مالیاتی اظهار شود؛ در غیر این صورت برای آن بالاترین نرخ مالیاتی اعمال می‌گردد.
در این شرایط دیگر لازم نیست دولت برای ستاندن مالیات با چالش‌های بسیاری مواجه شود و این خود مودیان هستند که برای پرداخت مالیات کمتر به اظهار درآمد‌ها می‌پردازند.
تحقق عدالت مالیاتی و افزایش تمکین مالیاتی با حذف معافیت‌های غیرهدفمند
در پایه مالیاتی مالیات بر مجموع درآمد باید تمام معافیت‌های غیرهدفمند از قانون مالیات‌های مستقیم برداشته شده و مجموع درآمدهای ناشی از کار و درآمد حاصل از سرمایه به عنوان درآمد برای فرد محاسبه شود. برای مثال لازم است معافیت سود سپرده‌های بانکی که یکی از چالش‌های اقتصاد ایران است، یکبار و برای همیشه برداشته شود.
در واقع به علت آنکه سرمایه‌ها و دارایی‌ها مانند بخش عمده سپرده‌ها عموما در دست دهک‌های بالای جامعه است و معافیت درآمد حاصل از آن‌ها به معنای معافیت ثروتمندان از پرداخت مالیات است، این مساله یکی از بزرگ‌ترین بی‌عدالتی‌های نظام مالیاتی در کشور به حساب می‌آید. یکی دیگر از موارد بی‌عدالتی در نظام فعلی مالیاتی وجود برخی نمونه‌ها شامل معافیت‌های مالیاتی در قانون مالیات‌های مستقیم است.
مالیات بر مجموع درآمد می‌تواند ضمن پایان بخشیدن به تبعیض مالیاتی، احساس عدالت مالیاتی را در جامعه افزایش دهد و به سبب آن منجر به افزایش تمکین مالیاتی توسط عموم مردم شود.
حذف یارانه ثروتمندان و هدفمندی یارانه‌ها
یکی از چالش‌های مهم کشور در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری اقتصادی، نبود اطلاعات و زیرساخت‌های لازم بوده است. برای نمونه درمورد حذف یارانه ثروتمندان که سالیانه چندین هزار میلیارد تومان به کشور خسارت وارد می‌کند، دولت با بهانه آنکه اطلاعات لازم را برای شناسایی دهک‌های بالای درآمدی ندارد، ۷ سال است از اقدام برای حذف یارانه ثروتمندان امتناع می‌کند.
با اجرای پایه مالیات بر مجموع درآمد و اطلاعاتی که از این طریق به دست می‌آید نه تنها می‌توان به شناسایی و حذف یارانه ثروتمندان اقدام کرد، بلکه با شناسایی دهک‌های پایین درآمدی می‌توان هدفمندی یارانه‌ها و اجرای سیاست‌های حمایتی را به نحوی عادلانه‌تر در دستورکار قرار داد.[۱]
مقابله با قاچاق، پولشویی و رشوه
از آن‌جا که با اجرای پایه مالیات بر مجموع درآمد تمام تراکنش‌های مالی باید اظهار شود این امر باعث شفافیت بر نقل و انتقال جریان پول در کشور می‌شود که به مثابه‌ی نورافکنی بر اقتصاد ایران خواهد بود. در نتیجه این شفافیت می‌تواند به شناسایی جریان قاچاق کالا و ارز و همچنین شناسایی و جلوگیری از پولشویی و رشوه در کشور کمک کند.
برخی اقتصاددانان معتقدند از آنجایی که در نهایت پرداخت‌کننده نهایی مالیات، افراد هستند و همه جریان‌های درآمد نیز به فرد یا افراد منتهی می‌شود، مجموع درآمد می‌تواند پایه مالیاتی مناسبی باشد. طبق این نگرش، این پایه مالیاتی نه تنها تامین‌کننده درآمد برای دولت است، بلکه ابزار مناسبی برای اجرای برنامه‌های بهبود در توزیع درآمد، شفاف‌سازی در حساب‌های مالی و عدم اثرگذاری تخریبی در تخصیص منابع است.
پینوشت:
[۱] فرهیختگان آنلاین، تحول بنیادین در اقتصاد چشم انتظار مالیات بر مجموع درآمد، شناسه خبر: ۳۱۸۷۵
انتهای پیام/ دولت و حاکمیت
