به گزارش مسیر اقتصاد 15 کشور شرق آسیا بعد از چندین سال مذاکره برای دستیابی به یک توافق تجاری بزرگ، سرانجام روز یکشنبه ۲۵ آبان ماه، نهایی شدن بزرگترین توافق تجاری چندجانبه جهان را به طور رسمی اعلام کردند. چین، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزلند در کنار ۱۰ کشور از اعضای اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا موسوم به آسه‌آن، توافق تجاری جدید موسوم به RCEP را شکل داده‌اند.
کشورهای مالزی، سنگاپور، فیلیپین، میانمار، برونئی، تایلند، ویتنام، لائوس، کامبوج و اندونزی، ۱۰ کشور عضو آسه‌آن هستند که در قرارداد تجاری جدید، در کنار سه کشور بزرگ شرق آسیا و دو کشور مطرح اقیانوسیه قرار گرفته‌اند.
بزرگترین توافق تجاری چندجانبه جهان در شرق آسیا
این پیمان تجاری از نظر جمعیت و تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو، رتبه اول را در بین تمامی توافقات تجاری چندجانبه جهان دارد و در واقع توانسته است دو قطب موجود تجارت چندجانبه جهان در آمریکای شمالی و اروپا را کنار بزند.
توافق تجاری چندجانبه کشورهای شرق آسیا حدود ۳۰ درصد از کل فعالیت اقتصادی در سطح جهان را شامل می‌گردد و حدود دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون اهالی این مناطق را در بر می‌گیرد.
با وجود این از منظر حجم تبادلات تجاری بین کشورهای عضو، این توافق هنوز با اتحادیه اروپا فاصله دارد و انتظار می‌رود بعد از اجرایی شدن توافق جدید، در آینده نزدیک از این منظر نیز به رتبه اول بین توافقات تجاری جهان برسد.
مزایای توافق تجاری چندجانبه کشورهای شرق آسیا چیست؟
بر اساس توافق تجاری چندجانبه کشورهای شرق آسیا، حدود ۹۲ درصد کالاها بدون پرداخت تعرفه گمرکی بین کشورهای عضو مبادله خواهد شد، قواعد جدیدی برای تجارت بین کشورها در مواردی همچون امنیت اطلاعات تجاری، تجارت الکترونیک و حمایت از حقوق مالکیت معنوی تبیین می‌شود و راهکارهای غیرتعرفه‌ای حمایت از تولید به طور یکسان تعیین خواهد شد.
این توافق رویه‌های گمرکی کشورهای عضو را یکسان سازی می‌کند و بخش قابل توجهی از آن به تسهیل تجارت خدمات بین کشورها عضو و همچنین تعیین حد سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های مختلف اقتصادی اختصاص دارد.
افزایش قدرت چین در شرق آسیا و اقیانوسیه
آنچه مسلم است اینکه این توافق فرصتی بی‌نظیر در اختیار چین قرار می‌دهد تا به نفوذ خود در منطقه آسیا و اقیانوسیه بیفزاید و عرصه رقابت تجاری را بر آمریکا و اروپا تنگ کند.
برخی کشورهای شرق آسیا از جمله ژاپن و کره جنوبی و همچنین دو کشور بزرگ اقیانوسیه شامل استرالیا و نیوزلند، همواره جزء هم‌پیمانان آمریکا و اتحادیه اروپا به شمار می‌رفتند و روابط سیاسی گرمی با چین نداشتند. اما در توافق جدید، چین توانسته است با استفاده هوشمندانه از مزیت همسایگی، این کشورها را به سمت خود متمایل کند و در نتیجه فاصله آن‌ها را با اروپا و آمریکا بیشتر نماید.
توافق تجاری بزرگ کشورهای شرق آسیا درحالی نهایی شده است که پیش از این در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما در آمریکا، این کشور یک توافق تجاری بزرگ بین کشورهای شرق آسیا و قاره آمریکا، موسوم به توافق تجاری کشورهای دو سوی اقیانوس آرام TPP، را پیشنهاد داده بود. اما خروج آمریکا از مذاکرات این توافق، که در مراحل پایانی قرار داشت، در زمان آغاز به کار دونالد ترامپ، شرایط را برای نفوذ تجاری بیشتر چین فراهم کرد.
کشورهای جهان دیگر منتظر آمریکا نخواهند ماند
انتظار می‌رود به زودی در آمریکا بار دیگر رئیس جمهوری دموکرات بر سر کار آید که در مقایسه با دونالد ترامپ، تمایل بیشتری به تعامل با دیگر کشورهای جهان دارد. اما در عین حال برنامه‌های جو بایدن در حمایت از تولیدات داخلی نیز نشانی از تمایل به انعقاد توافق تجاری با دیگر کشورهای جهان ندارد.
در این شرایط بزرگترین پیام انعقاد توافق تجاری جدید بین کشورهای شرق آسیا آن است که کشورهای جهان دیگر در انتظار آمریکا برای دستیابی به توافقات تجاری و تنظیم قواعد تجاری حاکم بر توافقات نخواهند نشست.
نشانه‌ای دیگر از پایان راه سازمان تجارت جهانی
پیام مهم دیگر توافق تجاری چندجانبه بزرگ کشورهای شرق آسیا قطع امید کامل کشورهای جهان از سازمان تجارت جهانی است.
کشورهای جهان دریافته‌اند که در شرایط کنونی عرصه تجارت بین‌الملل، عملا سازمان تجارت جهانی توان خود در مدیریت تجارت بین کشورها را از دست داده است و از این رو هر کشوری باید خودش شرکای اصلی تجاری خود را برگزیند و برای دستیابی به یک توافق تجاری دوجانبه یا چندجانبه اقدام نماید.
منبع: رویترز
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
