مسیر اقتصاد/ از ابتدای سال جاری تا اواسط مرداد ماه، درحالیکه به دلیل شیوع کووید ۱۹ در جهان، بازار سهام اغلب کشورها با رکود مواجه بود، بازار سرمایه در ایران بازدهی خیره کننده‌ای داشت. این بازدهی بالا در کنار تبلیغات صورت گرفته از سوی دولت و دیگر بخش‌های حاکمیتی، موجب شد در این مدت سرمایه‌های مردمی قابل توجهی روانه بازار بورس شود.
پیش از این در یادداشتی عنوان شده بود که هرچند بازار سرمایه یک فرصت برای تأمین مالی پروژه‌های کلان ملی، تأمین مالی واحدهای تولیدی، کمک به رونق تولید و تأمین بخشی از کسری بودجه محسوب می‌شود؛ اما سود کلان بازار سرمایه نه تنها در بلندمدت امکانپذیر نیست، بلکه تداوم آن در کوتاه مدت نیز عواقب خطرناکی همچون «افزایش انتظارات تورمی و در نتیجه افزایش قیمت‌ها در بازارهای مصرفی»، «کاهش قدرت جذب سرمایه بخش‌های تولیدی»، «ترویج روحیه مفت‌خواری در بین مردم» و «افزایش آسیب پذیری اقتصاد داخلی در برابر تحولات خارجی» را برای اقتصاد کشور درپی دارد.
اکنون نیز که بعد از یک دوره رشد چند ماهه، بازار سرمایه ایران در طول یک ماه اخیر روزهای خوشی را سپری نمی‌کند، دولت در تلاش است تا از روش‌هایی همچون تزریق منابع صندوق توسعه ملی، به طور دستوری شاخص بورس را صعودی نماید.
بازندگان افت شاخص‌ها در بازار بورس چه کسانی هستند؟
آنچه مسلم است اینکه افت شاخص بورس بیش از همه به ضرر ذی نفعان این بازار است؛ که شامل تعداد زیادی سرمایه‌دار خرد و همچنین تعداد نسبتا معدودی سرمایه‌دار کلان می‌شود. بنابراین چنانچه سرمایه‌گذاران اینطور تصور کنند که دوره رونق بورس به پایان رسیده است، در اولین فرصت سرمایه‌های خود را از این بازار خارج می‌کنند.
اما در عین حال عده‌ای معتقدند این تنها سرمایه‌داران بورسی نیستند که از افت شاخص‌ها متضرر می‌شوند؛ بلکه خروج سرمایه از بازار بورس به افزایش قیمت‌ها در دیگر بازارها همچون مسکن، خودرو و ارز منجر می‌شود و کل اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
خروج سرمایه از بورس به دیگر بازارها امکان پذیر است؟
اما نکته مهم اینکه تلاش مردم برای خروج سرمایه از بورس تنها به ایجاد صف‌های فروش منجر می‌شود و تا زمانی که یک سرمایه‌گذار جدید اقدام به خرید سهام آن‌ها نکند، معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. بنابراین شرط خروج سرمایه یک فرد از بازار بورس، ورود سرمایه از سوی یک فرد دیگر است.
به این ترتیب این تصور که افت شاخص بورس موجب می‌شود سرمایه مردم از بورس خارج شود و به دیگر بازارها برود، اساسا امکان پذیر نیست.
کاهش شاخص بورس تأثیری بر افزایش قیمت ارز دارد؟
بنابراین در پاسخ به عده‌ای که افزایش مجدد قیمت ارز در روزهای اخیر را ناشی از خروج سرمایه‌های مردم از بورس عنوان می‌کنند، باید گفت خروج سرمایه‌های مردم از بورس به بازار ارز اساسا امکان پذیر نیست. افزایش تقاضا در بازار ارز ریشه در رشد بی‌ضابطه نقدینگی از یک سو و عدم نظارت سیستمی بر جریان گردش ریال از سوی دیگر دارد؛ که موجب شده‌است عده‌ای سرمایه‌دار در هر زمانی امکان خرید گسترده ارز را داشته باشند و هیچ مانعی در این مسیر پیش روی آن‌ها وجود نداشته است.
جالب توجه اینکه این روند در زمینه ورود سرمایه‌های مردم به بورس نیز حاکم است؛ به این معنی که در زمان رونق بورس نیز ایجاد صف‌های خرید به معنی ورود نقدینگی سرگردان به بورس نیست و تا زمانی که فردی اقدام به فروش سهم خود نکند و یا عرضه اولیه‌ای در کار نباشد، سرمایه‌ای به بورس وارد نمی‌شود و این بازار هیچ اثر مثبتی در کنترل جریان سرگردان نقدینگی و کاهش قیمت در دیگر بازارها ندارد.
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
