مسیر اقتصاد/ بهره مندی از زیرساخت‌های پیشرفته و کارآمد و در اختیار داشتن منابع انرژی، از اصلی‌ترین مولفه‌های توسعه اقتصادی در هر کشور است. امروزه انرژی پیش نیاز اصلی برای استمرار توسعه اقتصادی، رفاه اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی و امنیت جوامع است و متنوع سازی سبد سوخت یکی از اولویت‌های امنیت عرضه انرژی است.
تنوع سبد سوخت بخش حمل و نقل در ایران و برخی از کشورها
کشورهای مختلف بمنظور تنوع بخشی به سبد سوخت مصرفی، متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و ژئوپلیتیکی، تدابیر متنوعی اتخاذ می‌کنند. جدول ذیل وضعیت تنوع سبد سوخت در بخش حمل و نقل را درچند کشور مختلف نشان می دهد که حاکی از تفاوت سیاست‌های این کشورها در این زمینه است.
کاهش انتشار آلاینده ها و ملاحظات زیست محیطی از جمله پارامترهای تاثیرگذار بر تنوع سبد سوختی است. بعنوان مثال سوخت دیزل با توجه به ظرفیت انرژی بالاتر نسبت به بنزین و همچنین بازدهی بالاتر موتورهای دیزلی نسبت به موتورهای بنزین‌سوز، آلودگی کربن کمتری تولید می کند.
سوخت‌های CNG و LPG نیز کربن کمتری در مقایسه با بنزین تولید می‌کنند که این امر بدلیل ماهیت مولکولی آنهاست. ازطرفی بیواتانول یا بیودیزل که به نوعی سوخت زیستی محسوب می‌شوند، بدلیل اینکه از پسماند مواد آلی با منشأ گیاهی تولید می شود، به مجموع کربن موجود در جو اضافه نمی‌کند.
طی سالهای اخیر سوخت‌های جدیدی نیز در حال ورود جهت بکارگیری در بخش حمل و نقل هستند که از جمله مهمترین آنها می توان به برق اشاره کرد. کشورهایی چون آمریکا و چین دارای بیشترین تعداد خودروهای هیبریدی و الکتریکی در دنیا هستند.
با توجه به نکات فوق می توان به خوبی مشاهده کرد که چگونه یک سبد بهینه سوخت در بخش حمل و نقل، می تواند به کاهش آلایندگی خودروها کمک کند.
وضعیت سبد سوخت مصرفی در بخش حمل و نقل ایران
سبد سوخت خودروهای سواری در ایران به طور عمده شامل دو سوخت اصلی بنزین و CNG است. همچنین مقادیر اندکی LPG نیز در بعضی مناطق مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این در بخش خودروهای سنگین نیز گازوئیل سهم اصلی را دارد.
از سال ۱۳۸۵ دولت در جهت کنترل روزافزون مصرف بنزین و کاهش واردات، سوخت CNG را به عنوان سوخت جایگزین با قیمتی بمراتب پایین‌تر از بنزین در کشور عرضه کرد و این سیاست سبب کاهش محسوس مصرف بنزین و به همان نسبت کاهش وابستگی کشور به واردات بنزین شد.
تا به امروز بیش از ۹۵ درصد از ناوگان تاکسیرانی کشور مجهز به مخازن سوخت CNG هستند[۱].
چالش‌های مرتبط با توسعه CNG
علی‌رغم اقبال اولیه به توسعه سوخت CNG در نیمه دوم دهه ۸۰، در سال های اخیر، عدم اجرای سیاست‌های صحیح در جهت حمایت از توسعه جایگاه‌های CNG در کشور و همچنین چالش‌هایی چون «کمبود سرانه جایگاه CNG نسبت به تعداد خودروی موجود»، «پایین بودن کارمزد جایگاه داران باوجود افزایش تورم و هزینه ها»، «عدم پراکندگی مناسب جایگاه‌های CNG در کشور»، موجب کاهش اقبال عمومی به استفاده از سوخت CNG و به تبع آن عدم افزایش سهم CNG در سبد سوخت مصرفی شده است.
البته پس از اجرای مجدد طرح سهمیه بندی بنزین در آبان ۱۳۹۸، افزایش نسبی مصرف CNG در کشور نیز بار دیگر قابل مشاهده است.
در رابطه با سیاست توسعه سوخت CNG جهت جایگزینی بنزین بمنظور تنوع بخشی به سبد سوخت مصرفی باید توجه داشت که مصرف گاز در بخش خانگی و صنعتی روند افزایشی و رو به رشدی دارد.
بنابراین به منظور برنامه‌ریزی در جهت توزیع متوازن گاز در هر ۳ بخش اصلی صنعت، خانگی و حمل و نقل، توجه به این نکته امری ضروری می‌باشد.
همچنین حمایت از توسعه تولید سوخت‌های جدید در بخش حمل و نقل و کاهش تعرفه واردات خودروهای هیبریدی در کنار حمایت از تولید این نوع خودروها در داخل کشور میتواند قدمی تاثیرگذار در جهت تنوع بخشیدن به سبد سوخت کشور باشد.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری ایسنا، کد خبر: ۹۸۰۱۲۹۱۳۰۱۳
انتهای پیام/ نفت و انرژی
