به گزارش مسیر اقتصاد با ادامه فشار اقتصادی علیه مردم سوریه، ارزش پول این کشور با کاهش جدی روبرو شده است؛ به طوریکه از ۴۷ لیر سوریه به ازای یک دلار به ۱۲۵۶ لیر به نرخ رسمی بانک مرکزی سوریه و تا بیش از ۲۵۰۰ لیر در بازار آزاد رسیده است. موضوعی که سبب شده است پول ملی ترکیه در مناطق اشغال‌شده سوریه توسط مخالفان دولت، مورد استفاده قرار گیرد.
تحریم آمریکایی قیصر و کاهش ارزش پول ملی کشور سوریه
در همین حال و با آغاز اجرایی‌شدن قانون قیصر و پیش‌بینی کاهش بیشتر ارزش لیر سوریه، ائتلاف مخالفان سوریه در شمال این کشور در روز ۲۶ خرداد سال جاری (۲ روز پیش از اجرایی‌شدن قانون قیصر) اعلام کرد که در حال بررسی امکان تعویض ارز رایج منطق تحت سلطه خود از لیر سوریه به لیر ترکیه است. ائتلاف مخالفان سوریه ادعا می‌کرد در این رابطه رسما با دولت آنکارا وارد مذاکره نشده اما از موافقت ترکیه مطمئن است. [۱]
سه روز پیش از این نیز تشکیلات موسوم به دولت نجات وابسته به جبهه النصره از آغاز معاملات با لیر ترکیه در مناطق تحت اشغال خود در استان ادلب سوریه به بهانه کاهش ارزش لیر سوریه خبر داده بود. [۲]
انتقال مقادیر زیاد لیر ترکیه به مناطق شمالی سوریه
بررسی رسانه‌ها حاکی از آن است که مقادیر زیادی از اسکناس‌های کوچک لیر ترکیه (۵ و ۱۰ لیر ترکیه) از طریق شعب خدمات پستی این کشور که در شمال سوریه فعالیت می‌کنند، در حال گردش هستند. در این میان برخی از صرافی‌ها و بانک‌های سوریه، از جمله بانک اسلامی شام سوریه (که سهام عمده آن متعلق به بانک تجارت کویت است) نیز شروع به مبادله لیر سوریه به لیر ترکیه کرده اند.
علاوه بر این در اقدامی که بسیاری از کارشناسان آن را اقدامی جهت تثبیت جایگاه لیر ترکیه در مناطق شمالی سوریه می‌دانند، شرکت نفت وتد (Watad Petroleum)، تنها واردکننده سوخت در استان ادلب نیز اقدام به قیمت‌گذاری سوخت به لیر ترکیه کرده است. همچنین حقوق کارمندان زیر نظر ائتلاف مخالفان سوریه نیز با لیر ترکیه محاسبه می‌شده است. پیش از این در تاریخ ۱۹ خرداد رسانه‌ها اعلام کرده بودند که قیمت نان در استان‌های شمالی در حال قیمت‌گذاری به نرخ لیر ترکیه است. [۳]
کمک رسانه‌های ترکیه‌ای به ترویج پول ملی ترکیه در سوریه
چند روز پس از این رسانه‌های ترکیه از فراگیرشدن استفاده از لیر ترکیه، نه‌تنها توسط تروریست‌های جبهه النصره و نیروهای ائتلاف مخالف سوریه، بلکه در سراسر استان ادلب خبر دادند و با تهیه گزارش‌هایی آن را مرهمی برای اقتصاد استان ادلب برشمردند و ادعا کردند مردم این استان تنها با لیر ترکیه خرید و فروش می‌کنند.
تصویر زیر بخشی از گزارشی است که توسط رسانه‌های تهیه شده و در آن یک نانوایی با درخواست از شهروندان سوری اعلام کرده است که با لیر ترکیه معامله می‌کند. [۴]
مخالفت شهروندان سوریه با اجباری‌شدن استفاده از لیر ترکیه
با این حال رسانه‌های محلی سوریه و برخی رسانه‌های بین‌المللی از اعتراض شهروندان سوری ساکن استان‌هاي شمالي در واکنش به گسترش استفاده از لیر ترکیه دست به اعتراض و راهپیمایی زدند. این اعتراضات در برخی از شهرهای استان الرقه و حلب گزارش شده است. [۵]
دولت ترکیه به دنبال تثبیت خود در اقتصاد سوریه
استفاده از لیر ترکیه اگرچه مورد اقبال تمام ساکنان مناطق شمالی سوریه قرار نگرفته است اما به گفته کارشناسان، رواج استفاده از لیر ترکیه حتی در مناطق محدودی از سوریه پیامدهای منفی بسیاری برای اقتصاد این کشور به همراه دارد؛ مخصوصا اینکه در برخی از مناطق شهر حلب (شهر صنعتی کشور سوریه)، از مدت‌ها پیش یعنی از آگوست سال ۲۰۱۵ اعلام شده بود که در مناطق تحت کنترل مخالفین دولت در شمال حلب، مردم می‌توانند در کنار لیره سوریه از لیره ترک نیز استفاده کنند، موضوعی که به مرورِ زمان و با کاهش ارزش پول ملی سوریه بیشتر مورد تبلیغ قرار گرفت. [۶]
همزمان با کاهش ارزش پول ملی سوریه، کشور ترکیه اقدام به اشباع‌کردن بازار مناطق شمالی سوریه از کالاهای تولیدی خود نمود. اقدامی که سبب شد اکثر محصولات موجود در بازار شمال سوریه را اجناس ترکیه‌ای تشکیل دهد. [۷]
مخاطرات رواج پول ملی ترکیه در مناطق اشغال شده سوریه
اقدام ترکیه در ترویج پول ملی خود در سوریه سبب خواهد شد که بازار مناطق شمالی حتی پس از پاکسازی از حضور تروریست‌ها، کاملا در انحصار کشور ترکیه باشد و ارز رایج میان تاجران به لیر ترکیه تبدیل شود. علاوه بر این، ترویج پول ترکیه در ادلب ممکن است به سایر مناطق از جمله شهرک‌های صنعتی حلب (که تنها ۶۰ کیلومتر با ادلب فاصله دارد) و کارخانه‌های بزرگ آن نیز توسعه یابد که نفوذ ترکیه در اقتصاد و بخش صنعت سوریه را بیش از پیش تقویت خواهد کرد.
از سوی دیگر، امور اقتصادی و مالی به عنوان «محور موجودیت سیاسی» به شمار می‌رود. سلطه اروپایی‌ها بر درآمد، خزانه و گمرک دولث عثمانی مسئله‌ای بود که ۱۴۰ سال پیش بابِ عالی و کمیته‌ی اتحاد و ترقی با آن دست به گریبان بود [۸]. همین شیوه‌ی تجاوز این‌بار توسط حزب عدالت و توسعه ترکیه علیه کشور سوریه در حال پیاده‌سازی است. سلطه بر اقتصاد و ترویج پول ملی توسط کشور ترکیه نمایانگر آن است که این کشور به دنبال تثبیت نفوذ خود در مناطق شمالی سوریه و احیانا حذف حاکمیت سوریه از این مناطق است.
البته ذکر این نکته ضروریست که استفاده از پول‌های ملی در تجارت‌های دوجانبه (پیمان پولی دوجانبه) یکی از روش‌های نوین غلبه بر تحریم‌های مالی و ارزی و سهولت تجارت است که توسط کشورهای بسیاری در حال پیگیری است. اما این موضوع زمانی مورد تایید کشورهاست که موجب تقویت بنیه‌ی اقتصادی کشورشان باشد. این در حالی است که اقدام ترکیه در رواج پول ملی خود در مناطق شمالی سوریه بیشتر از هر چیز دیگری، تضعیف اقتصاد کشور سوریه را مورد هدف قرار داده است.
پی‌نوشت:
[۸] کتاب صلحی که همه صلح‌ها را بر باد داد، نشر ماهی؛ صفحه ۴۱
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
