به گزارش مسیر اقتصاد طی ۵۰ سال گذشته میزان مصرف روغن نباتی در ایران با توجه به عادات غذایی مردم افزایش چشم گیری داشته است. سرانه مصرف این محصول اساسی با توجه به اعلام نهادهای رسمی در حال حاضر به بیش از ۲۱.۶ کیلوگرم در سال می رسد.
این در حالی است که میزان مطلوب مصرف سرانه روغن نباتی باید حدود ۱۲ کیلوگرم در سال باشد؛ اما عدم برنامه ریزی صحیح برای عادات غذایی و واردات بی رویه این محصول باعث گسترش مصرف این محصول غذایی شده است.
افزایش مصرف سرانه روغن نباتی در ایران علاوه بر اثرات منفی اقتصادی، باعث افزایش بیماری های قلبی و عروقی نیز شده است. طبق اعلام مسئولین وزارت بهداشت حدود ۴۴ درصد از مرگ و میر سالیانه ایرانیان بر اساس بیماری های قلبی و عروقی بوده که یکی از دلایل اصلی این بیماری ها استفاده بیش از اندازه روغن های نباتی است.[۱]
لزوم مدیریت زنجیره تامین روغن کشور با قطع واردات روغن خام
روند رو به رشد جمعيت و مصرف سرانه روغن در كنار كاهش توليد دانه هاي روغني سبب شده تا وابستگي كشور به واردات دانه هاي روغني و روغن خام افزايش يابد. بررسی ها نشان می دهد به صورت میانگین طی سال های گذشته بیش از ۱۳۰۰ هزار تن روغن خام آفتابگردان، سویا، پالم و کلزا از دیگر کشورها وارد شده است.
بررسی زنجیره تولید روغن نشان می دهد چنانچه دولت بتواند برنامه ریزی مناسبی برای تولید و یا واردات دانه های روغنی داشته باشد، به راحتی می تواند علاوه بر تامین نیاز روغن نباتی، خوراک دام مورد نیاز کشور را نیز فراهم کند.
طبق گزارش وزارت صمت در سال ۱۳۹۶ توسعه زنجیره تامین روغن نباتی در کشور می تواند اثرات مثبتی بر میزان اشتغال در کشور داشته باشد. در حال حاضر بیش از ۱۱ هزار نفر در بخش تولید روغن نباتی کشور فعال هستند و قطعا با توسعه تولید دانه های روغنی و استفاده از ظرفیت روغن کشی در کشور این میزان افزایش خواهد یافت.
کاهش وابستگی صنعت روغن نباتی به واردات با حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی
علیرغم وجود چنین امکانی برای دولت، اما همچنان واردات روغن خام به کشور ادامه دارد و برنامه مناسبی برای اصلاح این زنجیره ارائه نشده است. وجود سودآوری در واردات روغن خام یکی از دلایل اصلی این موضوع به شمار می رود.
در حال حاضر واردکنندگان روغن های خام می توانند با دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی اقدام به واردات این محصول از دیگر کشورها کنند و با تبدیل آن به سایر کالاها اقدام به صادرات مجدد آن نمایند. این اقدام باعث جلوگیری از توسعه تولید دانه های روغنی در کشور نیز شده است.
به همین منظور نیاز است تا دولت اقدام به حذف ارز ترجیحی واردات انواع روغن خام کند تا از این طریق بتواند مدیریت بهتری بر صنعت وابسته به واردات این محصول کند. بررسی ها نشان می دهد چنانچه دولت اقدام به حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی واردات روغن خام کند بیش از ۴ هزار میلیارد تومان در بودجه دولت صرفه جویی خواهد شد. بخشی از این مبلغ می تواند صرف واردات دانه های روغنی و بخشی از آن صرف توسعه صنایع روغن کشی در داخل شود.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری ایسنا؛ کد خبر ۹۸۰۷۱۶۱۲۱۰۸
انتهای پیام/ غذا و کشاورزی
