مسیر اقتصاد/ مبارزه هدفمند با قاچاق کالا یکی از مهمترین دغدغه‌های کشور در طول بیش از یک دهه اخیر است که بارها از سوی کارشناسان و مسئولین مورد تأکید قرار گرفته است. اما در عین حال در طول سال‌های اخیر طرح‌های مهم مقابله با قاچاق با سرعت شایسته‌ای پیش نرفته که یکی از مهمترین آن‌ها طرح شناسه دار کردن کالاها با هدف تشخیص کالای قاچاق در سطح خرده فروشی است.
در واقع از آنجا که قاچاقچیان راهکارهای متعددی را برای ورود غیرقانونی محصولات خود به داخل کشور به کار می‌بندند، طرح‌هایی همچون راه‌اندازی سامانه جامع گمرکی یا سامانه جامع تجارت و استفاده گسترده از دستگاه‌های ایکس-ری در گمرکات، به تنهایی نمی‌تواند به کاهش گسترده قاچاق ورودی منجر شوند. از این رو لازم است در سطوح دیگر، از جمله سطح خرده فروشی محصولات به مشتریان نهایی نیز با کالاهای قاچاق مقابله شود.
شناسه دار کردن کالاها راهکار مهم مقابله با قاچاق ورودی به کشور
نصب شناسه رهگیری کالا و یا به عبارتی شناسه دار کردن کالاها به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای مبارزه با قاچاق ورودی، در ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق، مورد توجه قرار گرفته و از سال ۱۳۹۲ رسما به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شده است. اجرای صحیح این اقدام سبب می‌شود در سطح خرده فروشی، امکان تشخیص کالای قاچاق از غیرقاچاق برای خریداران و مسئولین نظارتی فراهم گردد و از این رو، یکی از الزامات اساسی در مقابله همه جانبه و هدفمند با قاچاق ورودی کالا به کشور است.
شناسه دار کردن کالاهای مجاز (تولید داخلی و یا واردات رسمی) برای اولین بار در اواخر دولت دهم و در سال ۱۳۹۱، در قالب طرح شبنم (شبکه بازرسی و نظارت مردمی) به اجرا درآمد. این درحالی بود که در آن زمان لایحه مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مجلس درحال بررسی بود و از نظر قانونی دولت مکلف به اجرای بندهای این لایحه نبود.
معطلی ۶ ساله یکی از مهمترین راهکارهای مقابله با قاچاق
اما با روی کار آمدن دولت یازدهم، با وجود تصویب و ابلاغ رسمی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در اواخر سال ۱۳۹۲، به دلیل برخی مشکلات اجرایی طرح شبنم و همچنین عدم تمایل به ادامه طرح از سوی مسئولین وقت، روند شناسه دار کردن و رهگیری کالاها به کلی متوقف شد.
در ادامه پس از گذشت نزدیک به ۳ سال از معطل ماندن طرح رهگیری کالاهای وارداتی، دولت یازدهم در شهریور ماه سال ۱۳۹۵، آیین نامه‌ای جدید برای اجرایی شدن ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا تصویب و برای اجرا ابلاغ نمود؛ که بر اساس آن گروه‌های کالایی به صورت گام به گام، مشمول طرح الزام دریافت شناسه کالا شدند.
به دلیل زمان یک ساله در نظر گرفته شده در این آیین نامه، انتظار می‌رفت از اواخر سال ۱۳۹۶، تمامی گروه‌های کالایی مشمول طرح شناسه دار کردن کالاهای وارداتی گردند؛ اما این طرح به دلایلی همچنان به طور محدود، در برخی استان‌ها و صرفا برای برخی گروه‌های کالایی اجرایی شده است.
طرح شناسه دار کردن کالاها برای مبارزه با قاچاق چه زمانی اجرا می‌شود؟
درحال حاضر بر اساس آیین نامه اجرایی ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا، تمامی گروه‌های کالایی اعم از دارو، محصولات غذایی، دخانیات، تلفن همراه، لوازم خانگی، قطعات وسایل نقلیه و پوشاک مشمول طرح شناسه دار کردن کالاها هستند؛ و بر اساس آن تمامی کالاهای موجود در بازار در صورت نداشتن شناسه کالا، به عنوان کالای قاچاق شناخته می‌شوند.
از طرف دیگر مسئولین مبارزه با قاچاق کالا در ستاد و وزارت صمت و دیگر نهادهای مسئول، شناسه دار کردن کالاها را یکی از مهمترین برنامه‌ها در راستای مبارزه با قاچاق اعلام کرده‌اند. از این رو انتظار می‌رود با مقابله جدی با کالاهای فاقد شناسه در سطح خرده فروشی، هرچه سریعتر شرایط برای اجرایی شدن کامل این طرح مهم و اثرگذار فراهم گردد.
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
