به گزارش مسیر اقتصاد لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است. یکی از مهم‌ترین وجوه مورد بررسی در لایحه بودجه، نحوه تامین منابع بودجه است. سهم درآمدهای مالیاتی از کل منابع بودجه و نحوه ترکیب مالیات در ساختار بودجه، نقش مهمی در اقتصاد کشور طی سال آینده دارد.
مالیات در لایحه بودجه ۹۹ به روایت آمار
کلیات لایحه بودجه ۹۹ علی رغم مخالفت های کارشناسی در کمیسیون تلفیق به تصویب رسید. با وجود پیشنهادهایی که از سوی سازمان برنامه و بودجه و سایر نهادها برای اصلاح ساختار بودجه ارائه شده بود، در بودجه ۹۹ هیچ اصلاح ساختاری مشاهده نمی شود. بودجه سال آینده مانند سنوات گذشته بوده و تغییر چندانی نکرده است.
سهم مالیات در بودجه ۹۹ حدود ۱۳ درصد افزیش یافته اما با توجه به عدم اصلاح نظام مالیاتی این میزان افزایش درآمدهای مالیاتی تنها به تولید و عموم مردم فشار وارد خواهد ساخت. میزان درآمدهای مالیاتی از ۱۷۶ به ۱۹۸ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. همچنین مالیات های مستقیم ۱۹ درصد و مالیات‌های غیرمستقیم ۸ درصد افزایش یافته است. جزئیات لایحه بودجه نشان می دهد که مالیات بخش خصوصی ۲۴ درصد و مالیات مشاغل ۵۰ درصد افزایش داشته است.
طبق لایحه بودجه ۹۹ مالیات بر ثروت ۷۵ درصد افزایش پیدا کرده است. اما در واقع این مالیات واقعی نیست. این مالیات از ۴ هزار میلیارد تومان به ۷ هزار میلیارد تومان افزایش یافته در حالی که ظرفیت مالیاتی این پایه مالیاتی بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان است.
در این لایحه با وجود این که مالیات بر واردات ۳۸ درصد کاهش داشته، مالیات بر ارزش افزوده ۳۷ درصد افزایش داشته است؛ این نشان دهنده آن است که افزایش درآمدهای مالیاتی قرار است از جیب دهک های متوسط به پایین جامعه تامین شود. به گفته کارشناسان کل ظرفیت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر مصرف در صورت عدم وجود معافیت های مالیاتی و وجود زیرساخت های مورد نیاز، ۱۳۵ هزار میلیارد تومان است؛ حال باید از مسئولان اقتصادی سوال کرد با وجود معافیت های گسترده و ضعف های سیستمی، با چه زیر ساختی ۱۲۰ هزار میلیارد تومان مالیات از این محل قابل اخذ است؟
عدم تحقق درآمدهای مالیاتی بدون اصلاح نظام مالیاتی
یکی دیگر از مشکلات اصلی مالیات در بودجه ۹۹ میزان تحقق پذیری آن است. با توجه به این که در این لایحه هیچ گونه اصلاحی در نظام مالیاتی صورت نگرفته، اگر قرار باشد که مانند سنوات گذشته مالیات علی‌الرأس و ارزش افزوده را بدون محاسبه دقیق درآمدها و مخارج دریافت شود، تحقق درآمدهای مالیات پیشنهاد شده در بودجه، امکان‌پذیر نخواهد بود.
هدفمندسازی معافیت های مالیاتی و حذف فرار، ضرورت بودجه ۹۹
حذف معافیت‌های غیرضروری یکی از اقداماتی است که باید برای افزایش درآمدهای مالیاتی انجام شود. اگر معافیت‌هایی مانند معافیت مالیاتی هنرمندان و مناطق آزاد حذف شود؛ درآمد مالیاتی کشور نه تنها تا سقف ۱۹۵ هزار میلیارد تومان، بلکه بیش از آن قابل وصول خواهد بود.
بررسی های کارشناسی نشان می دهد که بدون کاهش معافیت های مالیاتی و ایجاد پایه های مالیاتی جدید، افزایش درآمدهای مالیاتی تنها باعث فشار بیشتر به دهک های متوسط و ضعیف جامعه می شود. جلوگیری از فرار مالیاتی و افزایش مالیات ثروتمندان نیز از دیگر راهکارهایی است که در این زمینه باید در دستور کار قرار گیرد.
انتهای پیام/ دولت و حاکمیت
