به گزارش مسیر اقتصاد سازمان تجارت جهانی مهم‌ترین نهاد در عرصه تجارت بین‌الملل است و در طول دهه‌های اخیر مسئولیت وضع قوانین تجاری جهان و نظارت بر اجرای آن‌ها از سوی کشورهای عضو را برعهده داشته است. در این مدت نهاد داوری WTO به عنوان یکی از مهم‌ترین بازوهای اجرایی این سازمان، به شکایت‌های تجاری کشورها از یکدیگر رسیدگی کرده است.
درحال حاضر ۱۶۴ کشور جهان در سازمان تجارت جهانی عضویت دارند و یکی از مهم‌ترین عواملی که این کشورها را در WTO کنار یکدیگر نگه‌داشته، الزام اجرای قوانین و امکان شکایت از کشورهای متخلف است؛ چراکه در غیر اینصورت عضویت در سازمان تجارت جهانی و اجرای قوانین عملا فایده ای برای کشورها در پی نخواهد داشت.
ممانعت آمریکا از اضافه شدن داور جدید، دلیل تعطیلی نهاد داوری WTO
نهاد داوری WTO به طور معمول از ۷ داور تشکیل شده است که وظیفه صدور رأی نهایی درخصوص پرونده‌های تجاری را به عهده دارند. هرکدام از این داوران برای یک دوره ۴ ساله انتخاب می‌شوند و پس از پایان دوره آن‌ها، باید داوران جدید جایگزین گردند.
با وجود این در طول ۲ سال اخیر، دولت آمریکا از اضافه شدن داور جدید به نهاد داوری WTO جلوگیری نموده است و به همین دلیل با پایان یافتن دوره کاری داوران موجود، از اوایل ماه جاری میلادی تنها یک داور در این سازمان فعال است. این درحالیست که بر اساس قوانین سازمان تجارت جهانی، رسمی شدن احکام داوری این سازمان به امضای دست کم ۳ داور نیاز دارد.
بر اساس اعلام سازمان تجارت جهانی درحال حاضر تنها ۴ پرونده تجاری در دست بررسی داوران قرار دارد که پس از صدور حکم نهایی آن‌ها، عملا هیچ پرونده‌ای امکان بررسی و صدور حکم نخواهد داشت.
امکان احیای نهاد داوری WTO وجود دارد؟
درحال حاضر برخی از اعضای سازمان تجارت جهانی از جمله اتحادیه اروپا، کانادا و نروژ، در تلاشند هرچه سریعتر با اضافه کردن داور جدید، نهاد داوری سازمان تجارت جهانی را احیا نمایند. اما این امر نیازمند رأی مثبت تمامی اعضا، از جمله آمریکاست و به همین دلیل در شرایط فعلی امکان احیای نهاد داوری WTO قابل تصور نیست.
علاوه بر این درحال حاضر تمامی کشورهای عضو WTO از جمله اتحادیه اروپا، آمریکا و چین، درخصوص ناامیدکننده بودن عملکرد نهاد داوری این سازمان و ضرورت اصلاح ساختاری آن اتفاق نظر دارند؛ اما این کشورها تاکنون نتوانسته‌اند به کوچکترین پیشرفتی درخصوص جزئیات این اصلاح ساختاری برسند. اختلافات عمیق کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی در خصوص چگونگی اصلاح ساختاری WTO نشان از آن دارد که وضعیت پرابهام کنونی برای مدت‌ها ادامه خواهد داشت و نمی‌توان انتظار داشت نهاد داوری این سازمان در آینده‌ای نزدیک احیا شود.
نهاد داوری WTO به کلی تعطیل شده است
بنابراین در شرایط فعلی هرچند کشورهای جهان همچنان می‌توانند علیه اقدامات غیرقانونی یکدیگر شکایت نمایند؛ اما عملا نهاد داوری سازمان تجارت جهانی قادر نیست به این شکایت‌ها رسیدگی کند و حکم نهایی را درخصوص آن‌ها صادر نماید.
به بیان دیگر اکنون سازمان تجارت جهانی از قدرت لازم برای الزام اجرای قوانین خود برخوردار نیست و به این ترتیب هیچ عواقبی برای کشورهایی که به قوانین این سازمان پایبند نباشند، قابل تصور نیست.
دوره جدیدی در نظام تجارت جهانی آغاز شده است
تعطیلی نهاد داوری WTO عملا به معنی آغاز عصری جدید در عرصه تجارت جهانی است؛ چراکه اکنون کشورها هیچ الزامی به اجرای قوانین این سازمان ندارند و انتظار می‌رود به مرور زمان و در صورت پایدار ماندن شرایط کنونی، پایبندی کشورها به اجرای قوانین کاهش یابد و به دلیل عدم امکان رسیدگی به شکایت‌ها، هرکدام از کشورها به طور یکجانبه اقدام به وضع محدودیت‌های تجاری علیه کشورهای دیگر نمایند.
منبع: واشنگتن پست plink.ir/bukT5
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
