مسیر اقتصاد/ در طول ماه‌های اخیر دولت اصلاح ساختار بودجه را مدنظر قرار داده است و قصد دارد با «ایجاد درآمدهای پایدار» و «کاهش هزینه‌های غیر ضروری» شرایط را برای «قطع وابستگی بودجه به نفت» فراهم نماید.
در همین راستا خرداد امسال سازمان برنامه و بودجه نسخه‌ای مقدماتی از «چارچوب اصلاح ساختاری بودجه» منتشر کرد و از آن زمان تا به حال مسئله اصلاح ساختار بودجه در جلسات شورای عالی هماهنگی اقتصادی و ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
قطع وابستگی به نفت مهمترین هدف اصلاح ساختار بودجه
مهمترین مسئله‌ای که باید در خصوص اصلاح ساختاری بودجه مورد توجه قرار بگیرد، ضرورت حرکت به سمت قطع وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی است و در عمل منظور از «ایجاد درآمدهای پایدار» حرکت به سمت ایجاد درآمدهایی است که به طور کامل از نفت، گاز و دیگر مناطبع طبیعی کشور مستقل باشد.
در کشورهای توسعه یافته دولت‌ها درآمدهای خود را از طریق مالیات و عوارض تأمین می‌کنند. این درحالیست که بسیاری از این کشورها از منابع طبیعی بی بهره نیستند؛ اما منابع حاصل از فروش منابع طبیعی صرف هزینه‌های جاری دولت نمی‌شود. در واقع دولت‌ها تنها تا جایی اجازه هزینه کردن در بخش‌های جاری و عمرانی دارند که بتوانند از طریق مالیات، به ایجاد درآمد بپردازند.
اصلاح یارانه انرژی مهمترین برنامه دولت در جبران کسری بودجه
در همین راستا دولت اعلام کرده است که قصد دارد بودجه سال ۹۹ را با وابستگی کامل از درآمدهای نفت تدوین نماید. اما در عین حال سخنان اخیر رئیس سازمان برنامه و بودجه و همچنین مصوبات اخیر ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی و شورای عالی هماهنگی اقتصادی درخصوص اصلاح ساختاری بودجه، نشان از آن دارد که عملا مهمترین برنامه دولت برای جبران کسری بودجه، افزایش درآمدهای خود از محل اصلاح یارانه انرژی است.
در واقع دولت قصد دارد قیمت حامل‌های انرژی در بازار داخلی را افزایش دهد و از این طریق به درآمدهای خود از محل فروش آن‌ها بیفزاید و از میزان کسری بودجه بکاهد.
لزوم قطع وابستگی بودجه به تمامی منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده
در این زمینه باید توجه داشت که وقتی سخن از وابستگی بودجه به نفت به میان می‌آید، تنها منابع حاصل از صادرات نفت خام، که به طور مستقیم به عنوان درآمدهای دولت در بودجه در نظر گرفته می‌شود، مد نظر نیست؛ بلکه تمامی درآمدهای حاصل از فروش نفت، گاز، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی در داخل و خارج از کشور، که بخشی از آن به طور صریح به عنوان درآمدهای دولت در نظر گرفته نمی‌شود نیز در همین دسته جای می‌گیرد.
از این رو وابستگی بودجه به نفت، به مراتب بیشتر از بودجه‌ای است که از محل صادرات نفت حاصل می‌شود و در اصلاح ساختار بودجه، لازم است وابستگی دولت به تمامی بخش‌های درآمدهای نفتی کاهش یابد.
افزایش وابستگی بودجه به نفت با کاهش یارانه پنهان انرژی
اصلاح یارانه های پنهان انرژی و توزیع عادلانه آن اقدامی ضروری است که باید با توجه به شرایط اقتصادی کشور، در زمان مناسب در دستورکار قرار بگیرد. اما با توجه به توضیحات فوق، افزایش قیمت حامل‌های انرژی در داخل و تأمین کسری بودجه دولت از این محل، در عمل به معنی افزایش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی است.
بنابراین چنانچه دولت قصد دارد منابعی پایدار برای تأمین بودجه خود تدارک ببیند و بودجه را به طور کامل بدون وابستگی به درآمدهای نفتی تنظیم نماید، باید راهکارهایی غیر از افزایش قیمت حامل‌های انرژی را نیز در دستور کار قرار دهد.
انتهای پیام/ دولت و حاکمیت
