مسیر اقتصاد/ مسکن به همراه خوراک و پوشاک جزو نیازهای اساسی خانوار است. به همین دلیل دولت‌ها موظفند علاوه بر حفظ کیفیت ساختمان، با تسریع در امر ساخت و ساز، جوابگوی متقاضیان مسکن باشند.
مطابق با بررسی‌های صورت گرفته، تقاضای مسکن در سالهای اخیر افزایش چشمگیری داشته؛ اما در مقابل ساخت و ساز و تولید این کالای اساسی با کاهش محسوسی روبرو بوده است. نیاز مسکن در کشور نشأت گرفته از سه عامل اصلی کمبود فعلی مسکن، بازسازی بافت‌های فرسوده، نرخ رشد جمعیت و نرخ تشکیل خانواده جدید (ازدواج) است. بر همین اساس، طبق گزارش جامع وزارت راه و شهرسازی، طی سالهای ۱۳۹۶ تا سال ۱۴۰۵ به منظور تأمین نیاز ۱۰.۸ میلیونی مسکن در کشور، ساخت سالانه بیش از یک میلیون واحد مسکونی ضروری است.
این عدد در حالی باید محقق شود که بر اساس آخرین اطلاعات مرکز آمار، میانگین ساخت و ساز سالانه مسکن در کشور طی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ برابر با ۸۰۰ هزار واحد بوده و از سال ۱۳۹۳ تاکنون به میانگین سالانه ۳۶۵ هزار واحد رسیده است. این آمارها بدین معناست که در هیچ یک از سالهای اخیر، کشور به عدد بیش از ۱ میلیون ساخت و ساز واحد مسکونی دست نیافته است و به دلیل نبود برنامه مدون در ۵ سال اخیر، تولید مسکن کاهش چشمگیری را نیز تجربه کرده است.
رشد ازدواج با تسریع در کاهش قیمت مسکن
محاسبات صورت گرفته در طرح جامع بر اساس نرخ رشد ازدواج در کشور تا سال ۱۴۰۵ و دو مولفه دیگر (کمبود فعلی مسکن و بازسازی بافت‌های فرسوده) بوده است؛ در حالی که کارشناسان مسکن معتقدند دلیل پایین بودن نرخ فعلی ازدواج، عدم دستیابی جوانان به مسکن است و در صورت فراهم شدن شرایط، این نرخ نیز افزایش خواهد یافت که در این صورت قطعاً به تولید مسکن بیش‌تری احتیاج است.
عمر بیش از ۱۶ سال برای کمتر از ۵۰ درصد ساختمان های مسکونی
علاوه بر سرعت پایین تولید مسکن و کمبود آن در کشور، کیفیت ساخت و عمر مفید ساختمان در ایران نسبت به سایر کشورها بسیار پایین است.
بر اساس آمارهای معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، کمتر از ۵۰ درصد ساختمان‌های مسکونی کشور، عمری بیش از ۱۶ سال دارند. این در حالی است که کمتر از ۲۰ درصد مسکن‌های موجود در اروپا عمری کمتر از ۲۰ سال و بیش از ۸۰ درصد واحد‌های مسکونی موجود در این قاره عمری بالای ۲۰ سال دارند و در این میان، بیش از ۳۵ درصد مسکن‌های موجود عمری بیش از ۵۰ سال دارند[۱].
تعادل عرضه و تقاضا در بازار مسکن از طریق صنعتی سازی
مضاف بر موارد مذکور، اتلاف انرژی در کشور در مراحل تولید مصالح ساختمانی، ساخت مسکن و بهره برداری از آن، در حد بسیار بالایی قرار دارد؛ به طوری‌که آمارها و برآوردهای کارشناسی طرح جامع مسکن در سال ۱۳۹۳ نشان می‌دهد که مصرف انرژی در فرآیند ساخت ۲ برابر متوسط جهانی است.
بررسی ها حاکی از آن است که روش‌های رایج و ابتدایی ساخت و ساز، علاوه بر اینکه پاسخگوی نیاز روز افزون کشور به مسکن نخواهد بود، کیفیت و الگوی مصرف انرژی کشور را نیز نمی‌تواند به خوبی محقق و کنترل کند.
از این رو استفاده از روش‌های صنعتی برای پاسخ به نیاز موجود اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد. صنعتی‌سازی ساختمان از رویکرد‌های مهم در افزایش تولید و ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار مسکن است. این رویکرد در کنار استفاده از ابزار‌های مالیاتی (مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر خانه‌های خالی و…) برای کنترل تقاضاهای سوداگرانه، نقش بسزایی در کاهش قیمت مسکن در کشور ایفا می‌کند.
پینوشت:
[۱] مسیر اقتصاد، کد خبر: ۸۲۵۲۰
انتهای پیام/ راه و ساختمان
